سیره ائمه اطهار(ع) در پرداخت صدقه شب قدر/ ارزش صدقه دست جمعی

به گزارش خبرگزاری مهر، شب قدر در فرهنگ قرآن و روایات از جایگاه بس عظیمی برخوردار است تا آنجا که شب قدر در قرآن برابر با هزار ماه دانسته شده، و شب نزول قرآن، و شب تعیین تقدیرات یکسال و شب مبارک معرفی شده است و در روایات هم تعبیرات زیبایی از شب قدر آمده است، همچون شب بخشیده شدن گناهان و اینکه هر کس در آن شب بخشیده نشود، مورد نفرین خدا واقع می شود. ائمه اطهار (ع) توصیه های مختلفی درباره شب قدر داشتند که از مهمترین آن عبادت و شب زنده داری و مراسم قرآن بر سر گرفتن است به گونه ای که در روایات از ائمه معصوم نقل شده که مادر گرامی شان حضرت صدیقه کبری فاطمه زهرا(س) کودکان گرامی شان را شب قدر با دادن خوراکی بیدار نگه می داشتند.

یکی دیگر از توصیه های ائمه و بزرگان دینی حضور در مسجد در ماه رمضان به ویژه در شب قدر است و پیامبر (ص) در دهه سوم ماه مبارک رمضان، مقید بودند تا شب و روز در مسجد معتکف باشند. مراسم قرآن بر سر گرفتن نیز از جمله اعمال شب قدر است که در سیره معصومان دیده می شود. همچنین از عباداتی که سخت در اسلام بر آن سفارش شده، مخصوصا در ماه مبارک رمضان، برپایی نماز جماعت است. انس بن مالک از پیامبر گرامی اسلام (ص) نقل کرده که فرمودند: «مَنْ صَلّی مِنْ اَوَّلِ شَهْرِ رَمَضانَ اِلی آخِرِه فی جَماعَةٍ فَقَدْ اَخَذَ بِحَظٍّ مِنْ لَیْلَةِ الْقَدْرِ» یعنی: « کسی که از اوّل تا آخر ماه رمضان در نماز جماعت حاضر شود، بهره ای از شب قدر گرفته است.» و  امیرالمؤمنین حضرت علی(ع) در مورد تقید پیامبر(ص) در به پاداری نماز جماعت در شب قدر می فرمایند:«شب بیست و سوم در عین حالی که باران شدیدی آمده بود و مسجد مدینه را گل و آب فرا گرفته بود، رسول خدا (ص) ما را به نماز وا می داشت.» آن گاه فرمود: «فَصَلّی بِنا رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله وَ إِنَّ أَرْنَبَةَ اَنْفِهِ لَفِی الطّینِ؛ پس رسول خدا (ص)با ما نماز[جماعت] خواند، در حالی که نوک بینی حضرت در گل فرو رفته بود.»

از اعمالی که در ماه مبارک رمضان مورد تأکید قرار گرفته، افطاری دادن به دیگران است که این مسئله در شب قدر از ثواب بیشتری برخوردار است. پیامبر اکرم (ص)در خطبه معروف شعبانیه می فرماید:«مردم بیدار باشید! کسی که از شما به روزه دار مؤمن در این ماه افطاری دهد، پاداش آزاد نمودن یک برده و بخشش گناهان گذشته را همراه دارد. عرض شد: ای رسول خدا! ما توان افطاری دادن نداریم. حضرت فرمود: بترسید از آتش! ولو با دادن نصف دانه خرما و از آتش بپرهیزید! گر چه با دادن شربت آب باشد.»

همچنین امام علی(ع) در شبهای مبارک رمضان و شبهای قدر به مردم اطعام می کرد و آنها را موعظه می نمود و امام زین العابدین(ع) نیز در طول ماه مبارک رمضان در راه خدا انفاق می کرد و صدقه می داد و می فرمود که شاید [با این کار صدقه] شب قدر را دریابم. امام صادق (ع) فرمود: «جدّم امام زین العابدین (ع) روزی که روزه می گرفت، دستور می داد گوسفندی ذبح کنند و آن را تکه تکه نموده، بپزند. هنگام افطار که نزدیک می شد، حضرت به دیگها سر می زد تا بوی آنها را استشمام کند، در حالی که روزه دار بود. سپس دستور می داد ظرفها را پر کنند و یکی یکی به در خانه افراد [فقیر] ببرند تا آنجا که غذا تمام می شد. آن گاه خود با نان و خرما افطار می نمود.»

بنا بر آیات و روایت بی شمار صدقه در دفع و رفع بلایا، خطرات، سوء عاقبت و مرگ های ناگوار نقش و اثری اساسی و چشمگیر دارد. به ویژه اگر به نیابت از طرف امام عصر (عج) ادا شده باشد و نیز این نیابت از طرف کلیه شیعیان و خواهران و برادران دینی صورت گرفته باشد. يكى از اعمالى كه سيد بن طاووس (ره) به آن بسيار اهميت مى ‏داد، صدقه براى حفظ وجود مقدس امام زمان ارواحنا فداه بود. چون يكى از تكاليف زمان غيبت، صدقه دادن ‏براى حفظ وجود مبارك امام زمان (ع) است.

سيد بن طاووس، در كتاب «امان‏ الاخطار» در ضمن دعايى كه براى صدقه دادن در وقت‏ سفر ذكر مى ‏كند می ‏نويسد: خدايا! اين (صدقه) از آن تو و براى توست و صدقه‏ اى براى سلامتى مولايمان مهدي (عج) می ‏باشد، و بر او درود بفرست آن هنگام كه در سفر است و در تمام حركت‌ها و استراحت هايش، در تمامى اوقات شب و روزش و صدقه ‏اى است‏ براى هرچه كه متعلق به اوست.

بايد توجه داشت كه آن حضرت هيچ احتياجى به صدقه و دعاى ما ندارد بلكه خود يك نوع اظهار محبت و دوستى به آن جناب است، و اين عمل راه و سببى است براى جلب رضاى پروردگار و حصول قرب به خداوند در قضاى حوائج و دفع بلا. لذا آثار صدقه به انفاق كنندگان آن مى‏ رسد مخصوصا اگر انفاق براى اظهار محبت و دعا براى وجود مقدس امام (ع) باشد.

پس در این شبهای پر برکت ماه رمضان و لیالی سرنوشت ساز قدر با پرداختن صدقه جمعی، اولاً رفع موانع ظهور امام عصر (عج) را از پروردگار حکیم طلب کنیم و ثانیاً بلایا و حوادثی را که احتمالا از جانب خداوند تقدیر می شود را  با رخدادهای خیر و نیک و سعادت آمیز جایگزین نماییم. همانطور که در جلد 4 کتاب کافی صفحه 5 از امام صادق(ع) حدیثی نقل شده است که امام صادق(ع)فرمودند: روز خود را با صدقه آغاز کنید و به آن رغبت نشان دهید زیرا مؤمنی نیست که به خاطر خدا صدقه ای بپردازد مگر اینکه خداوند شر آنچه در آن روز از آسمان به زمین نازل می شود را از وی دفع می کند.