عقايد گوناگون درباره خلود اهل بهشت و جهنم

به گزارش خبرگزاری مهر، مساله خلود و عذاب ابدي از مسائل جنجالي به شمار مي رود. چگونه بهشتيان و دوزخيان براي هميشه در بهشت و جهنم مخلد و جاويد مي مانند؟ خلود در بهشت كه از باب رحمت و تفضل است چندان مورد سوال قرار نگرفته، اما عذاب ابدي از جهات مختلف مورد سوال ملحدان و مومنان واقع شده است.

نخست بايد مفهوم خلود را معنا و سپس حد دلالت آن را از نظر كتاب و سنت بيان كنيم. خُلد و خلود در لغت به مفهوم هميشه بودن، مكث و درنگ طولاني، دوام و بقاست. راغب در مفردات القرآن مي نويسد؛ خلود به موجودي گويند كه از فساد و انحلال محفوظ و ثابت و ماندگار باشد. عرب به هرچيزي كه ديرتر دستخوش تغيير و تحول شود و نيز كساني كه جوان مانده اند همچنين به سنگ هاي روي ديگ"خوالد" گويد به خاطر طول مكث، نه دوام و بقاي آنها. اخلد الي الارض،يعني به زمين چسبيده گويا ماندگار است.

كلمه "خُلد"شش مرتبه و "خلود" يك بار درقرآن كريم ذكرشده است از جمله آیات 34 و 35 سوره ق: اُدخلوها بسلام ذلك يوم الخلود لهم ما يشاءون فيها ولدينا مريد؛ به سلامت وارد بهشت شويد، چرا كه روز ورود به جايگاه ابدي است و آنچه را بخواهند براي آنان فراهم است. ولي پيش ما مقامي افزون تر وجود دارد.

موضوع عذاب ابدي، و خلود كافران در جهنم مخالفت موافقان و مخالفان را بر انگيخته است، كه به آنها اشاره مي كنيم:

- برخي به طور كلي منكر وجود دوزخ هستند و عقيده دارند عذاب با رحمت خدا سازش ندارد و اين يك نوع اهانت است كه بگوييم خدا جهنم را آفريده است. برتراند راسل مي نويسد؛ از شخصيت اخلاقي مسيح نقصي بسيار جدي به خاطرم خطور مي كند كه عبارت است از عقيده او به جهنم. البته انكار اين گروه، به انكار خدا مي انجامد و طبيعي است كه در اصل وجود خداوند متعال ترديد دارد، منكر جهنم نيز خواهد بود.

-گروهي به عذاب آخرت معتقدند، ولي ابدي بودن عذاب را قبول ندارند.

- جمعي مي گويند كسي كه فقط گناه كبيره اي مرتكب شود سزاوار عذاب ابدي است.

- يهودي ها معتقد بودند انسانها هر چه جنايت كنند، به عذاب ابدي گرفتار نمي شوند.

- بسياري از فقيهان و عالمان و مفسران و معدودي از حكيمان و عارفان بر اين عقيده اند كه يك بررسي اجمالي در قرآن و كلمات ائمه معصوم(ع) نشان مي دهد موضوع ابدي بودن بهشت و جهنم از مسائل قطعي و انكار ناپذير است، ولي اشكالاتي شده است كه بايد به آنها پاسخ داد. برخي مي گويند؛ چگونه گناه محدود مي تواند كيفر نامحدود داشته باشد؟ آيا عذاب ابدي مجرمان، در برابر گناهان محدود شصت يا هفتاد سال، با عدل و رحمت الهي سازگار است؟ زيرا نه با عدل مي سازد و نه با عقل!

پذيرش اين موضوع برخي را چنان در تنگنا قرار داده كه ناگزير شده اند همه آيات خلود را تفسير و توجيه كنند و چنين پنداشته اند كه خلود در تمام آيات به مفهوم مقداري از زمان است نه به معناي هميشگي و ابديت،و شواهدي ازآيات نيز آورده اند.

اين گروه به آيات و روايات و اجماع عالمان اسلامي براي اثبات اين مدعا تمسك جسته اند، ليكن خلود ابدي را در عذاب جهنم، بر ذات اقدس متعال واجب نمي دانند و مي گويند خداوند متعال مي تواند سردمداران كفر و شرك را تا ابد در عذاب دوزخ قرار بدهد و مي تواند پس از مدتي آنان را آزاد سازد.

-گروه ديگري كه اكثرآنان عارفان و فيلسوفان هستند معتقدند عذاب ابدي با فطرت توحيدي انسان و حكمت الهي ناسازگار است، ولي در صورتي كه آدم هاي لجوج و عنود كه به رغم عقل و فطرت و عوامل هدايت و بصيرت چاه را به جاي راه انتخاب كرده و فطرت خود را مسخ كنند. خود را مستحق عذاب ابدي ساخته اند.

- دسته اي مشكل عذاب ابدي را اين گونه حل و فصل كرده اند؛ كافران و تبهكاران پس از تحمل عذاب و سوختن درآتش به تدريج "طبيعت ناريه" پيدا مي كنند، يعني با گذراندن مدتي عذاب، ديگر احساس سوزش و رنج نمي كنند. به گفته برخي از مرشدها عذاب از واژه "عذب" به معناي گوارا و خوشايند است، به همين دليل دوزخيان در حقيقت در عذاب نيستند،بلكه آتش براي آنان گوارا مي شود!

اين گروه اگر به قرآن كريم مراجعه كنند می بینند ؛بئس مثوي الظالمين؛ جهنم جايگاه بسيار بدي است و يا هر زمان كه پوست بدن سوخته شود، پوست تازه اي مي رويد تا عذاب را بيش تر بچشند. آيه شريفه 15 سوره مباركه محمد مي فرمايد؛ آبي به آنها داده مي شود كه تمام وجود آنها را مي سوزاند آب هاي ذوب كننده بر اين گروه گوارا باد.