جایگاه مقام عبوديت در خلقت انسان/ کمال انسان در عبودیت است

به گزارش خبرگزاری مهر، هدف و غرض از خلقت انسان همان عبوديت است و بس. "و ما خلقت الجن و الانس الا ليعبدون"؛ جن و انس را نيافريدم جز براي آن كه مرا بپرستند. (آيه مباركه 56 سوره ذاريات) اگر بالاتر از عبوديت مقام و منزلتي وجود مي داشت خداوند متعال هدف و علت غايي انسان را عبوديت قرار نمي داد. اگر عبوديت آن چنان كه سزاوار است، در فردي تحقق يابد تمام ثمرات و آثار نيكوي كمال در آن فرد تحقق خواهد يافت.

امام صادق(ع) فرمود: "عبوديت گوهري است كه در باطن آن ربوبيت است". به سخن ديگر، عبوديت چيزي است كه انسان با وصول به آن، صفات و كمالات خدايي پيدا مي كند و تمام كارهاي خدايي را مي تواند انجام دهد. در حديث قدسي آمده است: بنده من! مرا اطاعت كن، تا تو را مَثَل و الگوي خود قرار دهم. با اطاعت و عبادت مي توان خداگونه شد و كارهاي خدايي انجام داد؛ همچون امير مومنان علي(ع) كه در اثر عبوديت اعمال و افعال ربوبيت انجام مي داد.

در كتاب اصول كافي در ذيل احاديث معراجيه در حديث قدسي آمده است؛ هيچ بنده اي با هيچ چيزي به من نزديك نشده است كه از فرايض نزد من محبوب تر باشد. همانا بنده من به وسيله نوافل و مستحبات به من نزديك مي شود، تا محبوب من مي گردد؛ همين كه محبوب من گشت، من گوش او مي شوم كه با آن مي شنود و چشم او مي شوم كه با آن مي بيند و زبان او مي شوم كه با آن سخن مي گويد و دست او مي شوم كه با آن حمله مي كند اگر مرا بخواند، اجابت مي كنم و اگر از من بخواهد مي بخشم. (اصول كافي/ج 1/ص 352)

سعادت انسان در رسيدن به كمال است و كمال انسانيت در عبوديت است و كنه عبوديت، ربوبيت است و ربوبيت، يعني خدا گونه شدن. يكي از تعاريف حكمت نيز تشبّه به خالق و خدا گونه شدن است. در نتيجه، سعادت در به دست آوردن حكمت است و تعبير ديگر، سعادت عين كمال است و كمال عين عبوديت و عبوديت عين حكمت است و حكمت،يعني خدا گونه شدن؛ پس سعادت يعني خدا گونه شدن.

عبوديت و رسالت، دو فضيلت و دو مقام از مقامات بسيار شايسته انسانيت است.در اين جا اين بحث مطرح مي شود كه كدام يك از اين دو مقام برتر و بالاتر از ديگري است؟ بعضي از دانشمندان،مقام رسالت و پيامبري را ترجيح مي دهند، اما برخي از دانشمندان با ذوق عرفاني خود،برآنند كه مقام عبوديت براي انسان از جهات مختلف، برتر از مقام رسالت است. البته تمام پیامبران مقام عبوديت را دارا بوده و از راه عبادت به مقام رسالت نايل شده اند.

با ادله ذوقي و عرفاني زيرمي توان مقام عبوديت را از مقام رسالت برتر دانست؛

1.عبوديت به جانب خدا رفتن است و رسالت به جانب خلق شتافتن و شكي نيست كه اقبال و توجه به خدا،بالاتر از توجه و رونمودن به خلق است.

2.عبادت، ارتباط تنگاتنگ با معشوق حقيقي است؛اما رسالت اتصال و ارتباط با مردم است.

3 عبادت، انس داشتن  و نجوا كردن با معبود است، اما رسالت،آميختن با مخلوق.شكي نيست كه رازو نياز و سَرو سِرداشتن با معبود، برتر و بالاتر از گفتگو و ارتباط با مخلوق است.