سفره برکت فطر در سیستان و بلوچستان گسترانیده شد/ از دوختن کیسه برکت تا مراسم حلالیت

به گزارش خبرنگارمهر، امروز صحنه هاي زيبايي در مصلاهاي ايران اسلامي از جمله مصلاي المهدي (ع) زاهدان نقش بست و در حجم انبوه و پرشور نمازگزاران امروز يکي ارتباط با خدا مي خواند، يکي زيارت عاشورا، يکي نماز حاجت و ديگري تسبيح به دست دستانش را به درگاه الهي دراز کرده بود و الهي العفو مي گفت.

آيين ها و سنت هاي اسلامي به وي‍ژه در ماه مبارک رمضان در سيستان و بلوچستان از جايگاه برجسته فرهنگي و اجتماعي برخوردار است که نسل به نسل منتقل شده است.

آداب عید در سیستان

ماه رمضان به عنوان ماه ضيافت خداوند و ماه سازندگي جان و جسم در مناطق شهري و روستايي سيستان از آداب و رسوم خاصي برخوردار است.

آيين هاي پاسداشت ماه مبارک رمضان در اين منطقه از استان با غناي فرهنگي والا داراي سابقه اي طولاني است که با وجود گذشت ساليان متمادي، همچنان در بين مردم زنده و پابرجا مانده است.

مردم با آداب و اعتقادات خود هميشه بر اين باور بوده‌اند که رعايت اين آداب، سبب حفظ هويت فرهنگي و تاريخي آن‌ها خواهد بود. مردم سيستان به منظور استقبال و آمادگي هر چه بيشتر سه روز مانده به آخر ماه رمضان خود را برای اين عيد بزرگ اسلام آماده مي کنند.

یک محقق و پژوهشگر سيستان در اين باره گفت: آيين هاي خاص مردم اين منطقه در عيد فطر نشان از جايگاه والاي اسلام در بين مردمان منطقه دارد.

محمد جهانتاب افزود: يکي از آداب و رسوم مردم سيستان به ويژه درروستاها آماده سازی خمير توسط زنان برای پخت نان با تنور هیزمی و کلوچه خرمایی محلی است.

وی ادامه داد: در اين روز زنان شادي‌کنان با تهيه کلوچه و پخت غذاي محلي سفره خود را در کنار خانواده براي اطعام نيازمندان و فقرا پهن مي‌کنند.

جهانتاب بيان کرد: قرباني کردن دام يا حتي يک مرغ زنده در بين مردم از جايگاه ويژه اي برخوردار است به طوري که مردم معتقدند بعد از يک ماه بندگي و تطهير در درگاه الهي بايد با ريختن خون اين مهماني را به پايان برد تا از شر شيطان و هواي نفس دور ماند.

دوختن کیسه برکت

وي افزود: کيسه برکت نيز از ديگر رسوم مردم است که در منطقه سيستان نام دارد به طوري که بزرگان روستا چه مرد و چه زن با دوختن يک کيسه به جمع آوري نذورات، کفاره و فطريه مردم مشغول مي شوند که آن ها را در اختيار فقرا و نيازمندان قرار دهند.

اين محقق منطقه سيستان اظهار داشت: همچنين عده اي با تهيه و بسته‌بندي آجيل مشکل گشا بعد از نماز مغرب روز عيد به قصد نيت و طلب حاجت به مسجد مي‌روند و پس از اقامه نماز مغرب بين زنان نمازگزار تقسيم مي‌کنند.

وي ادامه داد: حضور بر سر مزار درگذشتگان از ديگر رسم و رسوم های مردم این منطقه است.

وی ادامه داد: مردم در روز عید فطر به سرمزار مي روند و عيد را به گذشتگان خود تبريک مي گويند و خرما، کلوچه محلي و شکلات بر سر مزار توزيع مي کنند.

جهانتاب افزود: مردمان سيستان در اين روز بعد از خواندن نماز صبح حمام مي روند و لباس نو با رنگ هاي روشن بر تن مي کنند به طوري که معتقدند که در يک ماه رمضان با زدودن تيرگي ها به استقبال عيد فطر بايد رفت.

آداب عید در بلوچستان

عيد فطر نيز در بين مردمان جنوبی سیستان و بلوچستان از جايگاه بالايي برخوردار است به طوري که قوم بلوچ و برادران اهل سنت اين عيد را يکي از اعياد بزرگ اسلام مي دانند و سه روز به جشن و شادماني مي پردازند.

همه ساله در آستانه عيد سعيد فطر به ويژه در بخش پوشاک زنان، مشتري‌هاي اين بازار تا پنج برابر در مقايسه با روزهاي عادي افزايش مي‌يابد.

مردان در آستانه عید فطر کمتر خريد مي‌کنند و بيشتر وقت خود را به خريد شيريني و تنقلات اختصاص مي‌دهند و بانوان بلوچ بيشتر براي خريد به بازار می روند.

زنان بلوچ با خرید و تهیه «زي‌آستون» در انواع طرح‌ها و رنگ های مختلف که از جمله گران‌ترين آنها را طرح «کوه تفتان» و «فنوج »شامل مي‌شود برای زینت لباس ها در عید فطر استفاده می کنند.

زی آستون به سوزندوزي بخش جلويي لباس بانوان بلوچ از زير گردن تا نزديکي‌هاي زانو همچنين سر آستين لباس هاي آنان اطلاق می شود و بسته به نوع سوزن دوزي يا آينه کاري، طرح يا نوع دوخت آن که در اين روز توسط بيشتر زنان بلوچ خريداري مي شود.

همزمان با فرارسیدن عید فطر مردان،زنان و کودکان بلوچ با بر تن کردن لباس نو و سفيد رنگ پس از يک ماه مهماني خدا به استقبال عيد فطر مي رون زیرا اعتقاد دارند كه پوشیدن بهترین لباس و معطر كردن آن مستحب است و ثواب دارد.

پس از بر پایی نماز عيد فطر در سنت ديرينه مردم بلوچ قرباني کردن از جمله رسومی است که اعضاي خانواده در خانه ریش سفیدان جمع مي شوند و بزرگ خاندان ضمن قرباني کردن از آنها ميزباني مي کند.

مراسم حنابندان

یكی از آداب عید سعید فطر در دیار بلوچستان، برگزاری مراسم حنابندان بانوان است با این توصیف كه در شب پایانی ماه مبارك رمضان زنان بلوچ با تهیه و آماده سازی حنا، خود را برای شركت در مراسم حنابندان آماده می كنند.

در مراسم حنابندان زنان و دختران به وسیله حنا دستان خود را با نقش های مختلف و زیبا می آرایند كه معمولا این كار توسط فردی كه در این زمینه مهارت دارد انجام می شود.

طلب بخشش و حلالیت

در صبح روز عید فطر مردان بلوچ با ظاهری آراسته برای اقامه نماز جماعت به عیدگاه می روند و كودكان و نوجوانان نیز به تبعیت از بزرگان خویش در نماز شركت می كنند.

پس از پایان نماز عید فطر، نمازگزاران همدیگر را در آغوش می گیرند و فرا رسیدن عید را به یكدیگر تبریك می گویند و اگر كسی را رنجیده باشند طلب بخشش و حلالیت می كنند.

مردم بلوچستان معتقدند كه اگر كسی در طول سال مرتكب خطایی شده و كسی را رنجیده باشد با طلب حلالیت در عید فطر در پیشگاه خداوند متعال بخشیده خواهد شد.

در بلوچستان بانوان نمی توانند در نماز عید شركت كنند و معمولا در خانه می مانند و زمینه پذیرایی از مردان خود و مهمانان را فراهم می كنند.

پس از رفتن مردان و كودكان به عیدگاه، زنان با پوشیدن لباس نو و آراستن خود با زیورآلات و همچنین آماده كردن غذاهای خوشمزه چشم انتظار می مانند تا از آنان پذیرایی كنند و حلالیت بطلبند.

كودكان نیز در عید فطر از بزرگترها عیدی می گیرند و اوقات خوشی را سپری می كنند.

معمولا در بلوچستان سه روز را پس از ماه مبارك رمضان برای عید فطر در نظر می گیرند و اگر كسی نتوانست اقوام و آشنایان خود را در روز اول عید ملاقات كند، برای تبریك گویی و حلالیت طلبی تا سه روز فرصت دارد.

در ایام عید فطر، مردم بلوچستان كسب و كار خود را تعطیل می كنند و به دید و بازدید از بزرگترها و عیادت بیماران می پردازند و اگر فردی از نزدیكان خود را از دست داده باشند، برای دلداری به بازماندگان وی به منزلشان می روند.