به گزارش خبرنگار مهر، علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی که از امروز سکان هدایت این وزارتخانه را بر عهده گرفت، با هفته‌نامه آسمان گفتگویی انجام داده که در زیر به گزیده‌ای از این مصاحبه اشاره می‌شود.
وی در پاسخ به این سئوال که «چه شد که آقای روحانی شما را برای پُست وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انتخاب کرد؟» می‌گوید: یکی از دلایلش آشنایی من با ایشان است که سابقه 48 ساله دارد. دو سال بعد از وقتی که به حوزه علمیه قم آمدند، با ایشان آشنایی پیدا کردم و تا سال‌های 53 و 54 در قم با ایشان مرتب محشور بودم. بعد از انقلاب نیز با هم همکاری داشتیم در شورای سرپرستی صدا و سیما. ایشان نماینده مجلس بودند در شورای سرپرستی صدا و سیما. من هم نماینده قوه‌ی قضاییه بودم از طرف مرحوم دکتر بهشتی. سه سال آنجا با هم همکاری نزدیک داشتیم. بعد از اینکه از سفارت کویت برگشتم در سال‌های 81 تا 84 به کمیته فرهنگی اجتماعی دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی رفتم و باز با ایشان همکاری نزدیک داشتم. لذا من عنصر ناشناخته‌ای از نظر ایشان نیستم و طبیعتاً بر اساس شناختی که ایشان از من داشتند این انتخاب صورت گرفت.
جنتی عصاره برنامه خود را برای اداره وزارت ارشاد اینگونه بیان می‌کند: در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در حال حاضر، در بخش‌های مختلف کتاب، فیلم، موسیقی و هنرهای تجسمی مشکلات متعددی وجود دارد که موجب نگرانی و گاهی ناامیدی اهل فرهنگ و هنر شده. من یک مطالعه اجمالی روی وزارتخانه داشتم و متوجه شدم برای حدود 114 مورد افراد موظف هستند از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز بگیرند. هنرمندان گاهی برای یک فعالیت باید چند بار مجوز بگیرند. مثلاً برای یک فیلم از زمانی که سناریوی آن نوشته می‌شود تا زمانی که قرار است اکران شود چندین بار باید مجوز گرفته شود. در مورد کتاب باز به همین ترتیب است. گاهی کتابی برای مجوز به وزارت ارشاد تحویل داده می‌شود و دو سال طول می‌کشد تا مجوز بگیرد. گاه خرده‌گیری‌هایی نسبت به بعضی از مطالب کتاب می‌شود و می‌گویند فلان قسمت باید حذف شود و گاهی ممیزی‌هایی روی کتاب صورت می‌گیرد که سلیقه‌ای است. اینها برای نویسنده‌ها و هنرمندان مشکلاتی درست می‌کند و به جای اینکه آنها دو سال دنبال مجوز کتاب‌شان بدوند، می‌توانند اثر تازه‌ای خلق کنند.
وزیر ارشاد در مورد اینکه آیا او هم مانند رئیس جمهور به کنترلِ کتاب‌ها پیش از انتشار اعتقادی ندارد؟ تاکید می‌کند: ما باید ممیزی قبل از چاپ را برداریم. البته این از مسائلی است که باید پس از استقرار در وزارتخانه بررسی شود چون ابعاد مختلفی دارد و نمی‌شود یک بعدی به آنها نگاه کرد. اما چیزی که الان در ذهنم هست و فکر می‌کنم جزو کارهایی است که باید دنبال کنیم، برداشتن ممیزی قبل از نشر است. ما باید چارچوب‌های قانونی را به طور شفاف بیان کنیم و در اختیار ناشران قرار دهیم تا آنها به نوعی خودتنظیمی داشته باشند. به این معنا که خودشان کتاب‌هایی را که تحویل می‌گیرند از این جهت بررسی کنند که با ضوابط همخوانی دارد یا ندارد. ممیزی را به ناشران واگذار نمی‌کنیم. ممیزی قبل از نشر را بر می‌داریم. خود ناشر وقتی روی کتابی سرمایه‌گذاری می‌کند که 3000 تیراژ دارد، می‌داند اگر آن کتاب از چارچوب‌های قانونی خارج بشود سرمایه‌اش دچار مشکل می‌شود و مجبور می‌شود صفحاتی از کتاب را تغییر بدهد تا با ضوابط منطبق شود. لذا از همان اول ناشر این ضوابط را مراعات خواهد کرد. بعد نوبت ممیزی بعد از انتشار می‌رسد که آن هم باید در چارچوب قانون باشد. این کار باید توسط افراد صاحب‌نظر و اهل فکر صورت بگیرد و از خرده‌گیری و اعمال سلیقه شخصی خودداری شود.
جنتی مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی را الزام‌آور می‌داند و معتقد است: مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی مغایرتی با قانون ندارد. هر چه در قانون اساسی نوشته شده، باید در چارچوب قانون اجرا شود و این قانون را یا مجلس تبیین می‌کند یا مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی. قانون اساسی مسائل کلی را بیان می‌کند و مصوبات مجلس و شورای عالی انقلاب فرهنگی آن را مقید می‌کند یا تشریح می‌کند.
وی یکی از مسئولیت‌های وزارت ارشاد را نظارت می‌داند و معتقد است: ما نباید تصدی‌گری کنیم اما سیاست‌گذاری، نظارت و حمایت از وظایف وزارت ارشاد است. ارشاد باید به وظیفه نظارتی اش عمل کند.
وزیر ارشاد سیاست خود را در قبال ناشرانی که مرتکب تخلفاتی می‌شوند، اینگونه بیان می‌کند: ما به روش‌هایی متوسل می‌شویم که موجب شود جلوی آن اشتباه گرفته شود. یعنی فقط جلوی آن اشتباه گرفته شود. مثلاً اگر کتابی مشکل دارد جلوی آن کتاب گرفته شود نه اینکه کار نشر تعطیل شود. اعتقاد من این است که باید فضای فرهنگی را از فضای امنیتی و سیاسی جدا کرد. نباید مسائل امنیتی و سیاسی را در حوزه فرهنگ داخل کرد. خود آقای دکتر روحانی دیدگاه‌شان این است که باید فضای امنیتی حاکم که هنرمندان و بخش‌های دیگری از آن آسیب دیده‌اند تلطیف شود. کسانی که مشکل خاصی نداشته باشند، می‌توانند برگردند و به کارشان برسند. البته بعضی از اینها مشکلی هم ندارند ولی به قدری برایشان موانع درست شد که احساس بطالت کردند و به خارج رفتند و پیش خودشان فکر کردند آثارشان را آنجا راحت چاپ می‌کنند یا فیلم‌شان را در خارج راحت می‌سازند. ما باید فضایی ایجاد کنیم که همه کسانی که می‌خواهند به کشور خدمت کنند، بیایند و خدمت کنند. این را هم بگویم که اینجا یک کشور اسلامی است و ارزش‌های انقلاب در جامعه وجود دارد که ثمره خون شهدای قبل و بعد از انقلاب است و باید حرمت اینها حفظ شود. جامعه ما یک جامعه اسلامی است و گاه یکسری مغایرت‌ها را بر نمی‌تابد. اربابِ فکر و هنر هم باید به این روحیه احترام بگذارند. اکثریت جامعه ما خواسته‌هایی دارد که مبتنی بر ارزش‌های انقلاب و اسلام است. کسانی هستند که اصلاً حاضر نیستند این ارزشها رااحترام بگذارند و می‌گویند باید آزادی بیان باشد و باید هر حرفی دل‌شان خواست بزنند و هر کس خواست، بپذیرد و هر کس نخواست، نپذیرد. این نمی‌شود. ما یک ضوابط قانونی داریم و همه باید تابع آن باشیم. هم مسئولین باید تابع باشند هم دیگران. اگر در کشور به قانون احترام نگذاریم سنگ روی سنگ بند نمی‌شود.
جنتی معتقد است: الان آمارهای نگران‌کننده‌ای وجود دارد که من به آنها برخورده‌ام. مثلاً به آمار کتابخانه‌ها نگاه کردم و دیدم تعداد کتابخانه‌ها در سال 91 نسبت به سال 90 افزایش پیدا کرده و تعداد کتاب‌ها هم بیشتر شده. اما آمار کتابخوان‌های این کتابخانه‌ها کمتر شده است.
وی درباره نحوه مواجهه او با گروه‌های فشاری که به نمایش یک فیلم دارای پروانه نمایش یا توزیع یک کتاب دارای مجوز نشر، معترض‌اند، هم گفت: وقتی وزرات فرهنگ و ارشاد بعد از مطالعاتی که کرده و بعد از دو سال به یک اثر مجوز داده، باید پای مجوزش بایستد. باید گروه فشار را توجیه کرد و با آن برخورد کرد، نه با مجوزی که وزارت ارشاد داده. یک فیلم برای ساخته شدن و اکران چند بار در موارد مختلف مورد نظارت قرار گرفته و مجوز گرفته. حالا اگر چهار نفر آمدند و گفتند این فیلم باید برداشته شود، نباید تسلیم آن چهار تا آدم شد. وزارت ارشاد باید پای مجوزی که صادر کرده، بایستید. بالاخره این وزارتخانه به عنوان نماینده دولت جمهوری اسلامی بعد از حذف و اصلاحات به یک فیلم یا یک کتاب مجوز داده و باید پای آن بایستد. نباید جلوی انتشار آن گرفته شود.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره خانه سینما و انجمن صنفی روزنامه‌نگاران و بحث‌های پیرامون این دو موضوع هم اینگونه اظهار نظر می‌کند: درباره خانه سینما نظرم این است که باید مشکل آن حل شود. متأسفانه برخورد‌های نامناسبی صورت گرفته است و خانه سینماباید به محلی برای فعالیت سینماگران تبدیل شود. بر اساس بررسی‌هایی که صورت گرفته، خانه سینما در نتیجه یک سری خرده‌گیری‌ها که به ظاهر هم جنبه قانونی داشت، تعطیل شد. این مرکز را که متعلق به جمع کثیری از هنرمندان حوزه سینما بود، توقیف کردند و به‌جای اینکه مشکل را حل کنند، مشکل درست کردند. خانه سینما در اولین فرصت باید بازگشایی شود. من درباره انجمن صنفی روزنامه‌نگاران، اکنون قضاوتی ندارم. برخی موارد هست که در این چند ساله اخیر به وجود آمده‌اند و به دلیل اینکه من در این چند سال ارتباط نزدیکی با وزارتخانه و قوانین حاکم بر آنجا نداشته‌ام، نمی‌توانم نظر دقیق بدهم. باید بعد از بررسی موضوعات درباره آنها تصمیم‌گیری کرد.
جنتی در پاسخ به این سئوال که چه سیاستی در قبال جوایز خصوصی حوزه فرهنگ اتخاذ خواهد کرد؟ می‌گوید: اگر قانون حقی به بخش خصوصی داده باشد که جایزه بدهد، خب باید مسابقه جایزه‌اش را برگزار کند. دلیلی ندارد که از طرف ارشاد یا جای دیگر سنگ‌اندازی شود. هشت ساله گذشته را باید فراموش کرد. دوره گذشته را باید به فراموشی بسپارید و یک صفحه جدید را باز کنید. سیاست‌های جدید پیش‌روست و آقای دکتر روحانی هم در رقابت‌های انتخاباتی و دیگر فرصت‌ها این سیاست‌ها را اعلام کرده اند. برنامه‌ای به مجلس می‌دهند که در آن برنامه خواهید دید سیاست‌های فرهنگی خیلی با گذشته متفاوت است.
وی در پاسخ به سئوالی با این مضمون که موسیقی مورد علاقه‌اش چیست؟ معتقد است: موسیقی مورد علاقه‌ام موسیقی کلاسیک وطنی است. در بین گروه‌های موسیقی سنتی که در صحنه هستند، آقای شجریان را فردی کم‌نظیر، بلکه بی‌نظیر می‌دانم. افرادی مثل آقای شهرام ناظری را دوست دارم و به کارهایش، از گذشته دور تا الان، به طور جد علاقه‌مندم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره علایق شخصی خود برای مطالعه نیز پاسخ می‌دهد: در جوانی خیلی رمان می‌خواندم. رمان‌های «امیر عشیری» را پیش از انقلاب بار‌ها خوانده‌ام. اما در شرایط فعلی و در سالیان اخیر کتابهای حوزه سیاست خارجی بسیار مورد علاقه من بوده‌اند. خودم کتاب‌هایی در حوزه خاورمیانه و مسأله فلسطین ترجمه کرده‌ام که بیشتر به دلیل علاقه‌ام به این موضوع بود. قبل انقلاب هم اثری را ترجمه کردم؛ «تجربیاتی از انقلاب فلسطین» که سال 1354 آن را ترجمه کردم. سال 1355 «کمک‌های نظامی آمریکا به ایران » را ترجمه کردم که در زمان رژیم سابق چاپ شد. کتابهای تاریخی را خیلی دوست دارم. تاریخ معاصر و انقلاب مشروطیت از موضوعات مورد علاقه‌ام هستند. به طور کلی کتابهای خاطرات را می‌خوانم. همه خاطرات برخی از سران رژیم قبل انقلاب را خوانده‌ام. بعد انقلاب هم شخصیت‌های موثر در انقلاب، مثل آقای‌هاشمی، خاطرات‌شان را نوشتند که عموماً همه اینها را خوانده‌ام. آقای روحانی هم خاطرات مفصلی نوشته که آن را خوانده‌م. خاطرات خود من هم در مرکز اسناد انقلاب اسلامی چاپ شده است. بیشتر آنچه را که مربوط به خاطرات و تاریخ شفاهی انقلاب منتشر ودر مرکز اسناد چاپ شده است، خوانده‌ام.
جنتی در پاسخ به این سئوال که دوره مدیریت کدام وزیر ارشاد را بعد از انقلاب بیشتر می‌پسندد؟ می‌گوید: بعد از انقلاب را نمی‌توانم قضاوت کنم. من خودم با سه وزیر کار کرده‌ام: با آقای لاریجانی، مهندس میرسلیم و آقای مهاجرانی. من آقای لاریجانی را توانمندتر، پرانرژی‌تر، بابرنامه‌تر دیدم. متأسفانه ایشان یک‌سال هم بیشتر در وزارت ارشاد نبود. سال 71 آمدند و آن موقع خیلی جوان‌تر بودند نسبت به الان. به نظرم در آن دوره یک‌ساله خیلی تحول ایجاد کردند.
نظر شما