رئیسعلی نماد استعمارستیزی بوشهر/ ضربات سنگین به انگلیسی‌ها

به گزارش خبرنگار مهر، شهید رئیسعلی دلواری که مبارزات بسیار زیادی را بر علیه استعمار انگلیس داشته است که در روز دوازدهم شهریورماه سال 1294 به شهادت رسید و این روز به عنوان روز مبارزه با استعمار انگلیس نام‌گذاری شده است.

رئیسعلی دلاورمردی است که مبارزات برابر انگلیس تا همیشه تاریخ بر کرانه‌های نیلگون خلیج فارس می‌درخشد وی از شخصیت‌های بزرگ و مبارز در تاریخ ایران اسلامی است و همواره نام ایشان با ایثار و جوانمردی همراه است.

وی چند سال در مقابل انگلستان با دوستانش مقاومت کرد و حدود هفت سال نگذاشتند که انگلستان که قسمت‌هایی از بوشهر را تصرف کرده بود بتواند دلوار و اهرم و جاهای دیگر را به تصرف خودش در بیاورد.

ایستادگی رئیسعلی دلواری و یارانش در برابر استعمار انگلستان و مبارزه تا آخرین توان از ویژگی‌های بارز وی بود و تبعیت محض از روحانیت زمان از مهم ترین عوامل موفقیت رئیسعلی دلواری بوده و این ویژگی ارزش و اهمیت بسیار زیادی دارد.

نکته مهم در مورد رئیسعلی دلواری این است که ایشان جان باخته و فدایی ولایت بود و برای مبارزه با انگلستان از ولی زمان خودش و مراجع عظام کسب تکلیف کرده بود.

شهید رئیسعلی دلواری رشادت‌ها و دلاورمردی‌های بسیار زیادی را در زمان مبارزه با استعمارگران داشته است ولی این رشادت‌ها به خوبی به نسل جوان معرفی نشده است و لازم است که برنامه‌های ویژه‌ای بدین منظور برگزار شود و رسانه‌ها نیز به انعکاس آن بپردازند.

نگاهی به زندگی و مبارزات رئیس‌علی دلواری

رئیسعلی دلواری فرزند رئیس محمد از خان‌های تنگستان بود که در سال۱۲۶۰ هجری شمسی در روستای دلوار از شهرستان تنگستان استان بوشهر در ساحل خلیج فارس به دنیا آمد.

وی از همان دوران نوجوانی با سادات و مجتهدین ارتباطی نزدیک برقرار می‌کند و به آموختن دروس دینی پرداخت. وی هنگامی که متوجه حضور انگلیسی‌ها در بوشهر می‌شود بلافاصله با علمای دینی به شور و مشورت می پردازد و کسب تکلیف می‌کند.

رئیسعلی دلواری در نبردهای مختلفی مقابل نیروهای متخاصم قرار گرفت که می‌توان به نبردهای جنگ جهانی اول، نبرد دلوار و نبرد بوشهر اشاره کرد. وی در این نبردها ضربه‌های سنگینی بر پیکره نیروهای انگلیسی وارد کرد و  موفق شد هفت سال این نیروها را از خاک ایران خارج کند.

در سوگندنامه رئیسعلی امده است: ای کلام الله گفتار مرا شاهد باش من به تو سوگند یاد می کنم که اگر انگلیسی‌ها بخواهند بوشهر را تصرف کنند و به خاک وطن من تجاوز کنند، در مقام مدافعه برآیم و تا آخرین قطره خون من بر زمین نریخته است، دست از جنگ و ستیز با آنان نکشم و اگر غیر از این رفتار کنم، در شمار منکرین و کافرین به تو باشم و خدا و رسول از من بیزار شوند.

اشغال بوشهر به دست انگلیسی‌ها/ آغاز مبارزات رئیسعلی دلواری با حکم جهاد

رئیسعلی از زمانی که توانست اسلحه به دست بگیرد با سلاح آشنا شد و مهارت‌های بسیار خوبی در تیراندازی داشت.رئیسعلی در سن 26 سالگی پس از اطلاع از ورود انگلیسی‌ها به بوشهر، سریعا خود را به این شهر رساند و پس از مذاکره با علمای دینی حکم جهاد علیه نیروهای متخاصم انگلیسی گرفت و در حرکاتی شجاعانه موفق شد انگلیس‌ها را از بوشهر بیرون کند.

رئیسعلی با همراهی دیگر آزادی‌خواهان بوشهر از اوضاع آشفته آن روزگار بسیار متأثر بود و در سفری که به بوشهر داشت در خانه سید محمدرضا کازرونی به کلام خدا سوگند یاد کرد که تا آخرین قطره خون با انگلیسی‌ها مبارزه کند.

انگلیسی‌ها در رمضان سال 1333 ه.ق عملاً بوشهر را اشغال کردند و پرچم خود را بر فراز دارالحکومة و دیگر ادارات به اهتزاز درآوردند. آنها یک آلمانی و همسرش را که علیه انگلیسی‌ها تبلیغ می کردند، توقیف کرده و به هندوستان فرستادند.

نیروهای رئیسعلی با شبیخون‌های شبانه موفق شدند کنسولگری و تأسیسات آن را به آتش بکشند و نایب کنسول انگلیس که مورد محافظت شدید سربازان هندی بود توانست از این مهلکه بگریزد.

تلاش انگلیسی‌ها برای تطمیع  و تهدید رئیسعلی

زمانی که مقامات انگلیسی تصمیم قطعی درباره اشغال بوشهر و پیشروی به سوی شیراز را داشتند به منظور تطمیع رئیس علی، دو نفر از متابعان حیدرخان حیات داودی را به دلوار فرستادند تا موافقت او را با پیاده شدن قوای انگلیس در کرانه خلیج فارس و حرکت به سوی شیراز جلب کنند.

نمایندگان حیدرخان ضمن ملاقات با رئیس علی متذکر شدند که چنانچه او از قیام علیه قوای اشغالگر صرف نظر کند، مقامات انگلیسی چهل هزارپوند به او خواهند پرداخت. رئیس علی در پاسخ می‌گوید: چگونه می‌توانم بی‌طرفی اختیار کنم در حالی که استقلال ایران در معرض خطر جدی قرار گرفته‌است.

پس از مراجعت نمایندگان حیدرخان، نامه تهدیدآمیز از طرف مقامات انگلیسی به رئیس علی نگاشته شد مبنی بر این که چنانچه بر ضد دولت انگلستان قیام و اقدام کنید، مبادرت به جنگ می‌کنیم، در این صورت خانه‌هایتان ویران و نخل‌هایتان را قطع خواهیم کرد.

پاسخ رئیسعلی: تخریب خانه‌های ما خارج از حیطه قدرت امپراطوری بریتانیا است

رئیس علی در پاسخ مقامات انگلیسی نوشت: خانه ما کوه‌ است و انهدام و تخریب آن‌ها خارج از حیطه قدرت و امکان امپراطوری بریتانیای کبیر است. بدیهی است که در صورت اقدام آن دولت به جنگ با ما، تا آخرین حد امکان مقاومت خواهیم کرد.

انگلیسی‌ها به این نتیجه رسیدند که رئیسعلی مرد سازش نیست و تلاش بسیار زیادی برای تطمیع آو با پرداخت مبالغ زیادی داشتند که با مخالفت رئیسعلی مواجه شدند.

انگلیسی‌ها با چهار کشتی جنگی برای گلوله باران دلوار و مجاهدان دلواری به همراه پنج هزار سرباز انگلیسی و هندی وارد منطقه شدند که رئیسعلی در اولین اقدام خود زنان و کودکان را از دلوار خارج کرد.

سربازان با قایق به سمت دلوار آمدند رئیسعلی دستور داد مبارزان از تیراندازی دست بردارند و پس از آنکه سربازان بیگانه رسیدند، دستور حمله داد از کثرت انفجار دود باروت بر سر دلوار آسمان ساحل دریا چنان تیره و تار شد که نیروهای دشمن دیده نمی‌شدند.

رئیسعلی دستور عقب‌نشینی به تپه‌های اطراف دلوار را داد و نیمه شب با بکارگیری تاکتیک قدیمی خود، شبیخون نهایی را آغاز کرد؛ جنگی تن به تن در گرفت و فرمانده دشمن به دست رئیسعلی کشته شد و تا ظهر روز بعد، با ازدیاد تلفات دشمن نسیم  فتح و پیروزی بر پرچم رئیسعلی و دلواری‌ها وزید و دشمن عقب‌نشینی کرد.

شهادت رئیسعلی دلواری به‌دست یک سرباز خائن

نیروهای انگلیس پس از شکست دلوار، قشون باقیمانده خود را عازم بوشهر کردند. آوازه رشادت رئیس علی نه تنها در ایران بلکه در اروپا هم ورد زبان‌ها شد و روزنامه تایمز صفحاتی از اخبار خود را به آن اختصاص داد.

رئیسعلی در میدان جنگ در تنگک توسط یک نفر فریب خورده وطن‌فروش به شهادت رسید. جنازه رئیسعلی شش ماه در گورک به صورت امانت نگه داری شد و پس از آن با تشییع جنازه‌ای طولانی و بی‌نظیر، جسد او را به وادی‌الاسلام در نجف اشرف حمل کرده و در کنار پدرش به خاک سپردند.

در سال شهادت رئیس علی مردم تنگستان یک‌سال تمام مشکی پوشیدند و عزاداری کردند. حتی در مسجد شاه تهران رئیس دولت، میرزا حسن خان مستوفی الممالک ، برای رئیس علی ختم گرفت و بسیاری از شخصیت‌های دولتی و مذهبی برای عرض تسلیت به نزد زائر محمد آمدند.

حیدر شاکر پسرعموزاده رئیسعلی دلواری در گفتگو با خبرنگار مهر به کشته شدن رئیسعلی دلواری به دست یکی از همرانش اشاره کرد و بیان داشت: این اقدام به حدی زشت و ناروا بود که حتی برخی از انگلیسی‌ها هم این کار را سرزنش کردند.

قیام مردم تنگستان بر روی هم هفت سال طول کشید و در این مدت دلیران تنگستانی دو هدف عمده را دنبال می‌کردند، پاسداری از بوشهر و دشستان و تنگستان به عنوان منطقه سکونت خود و جلوگیری از حرکت قوای بیگانه به درون مرزهای ایران و دفاع از استقلال وطن نیز هدف دیگر آنها بود.

رئیس‌علی چهار زن داشت که فقط از آخرین همسر خود (مدینه دختر صفر از اهالی دلوار) صاحب فرزندی به نام عبدالحسین (بهادر شهیدی) شد. نوه‌های رئیسعلی از بهادر، سه نفر به نام‌های غلامحسین، فرنگیس و گل اندام هستند که تنها گلندام در قید حیات است.

حضور مقام معظم رهبری در زادگاه رئیسعلی دلواری

مقام معظم رهبری در سفر سال 1370 خود به استان بوشهر به شهر دلوار زادگاه رئیسعلی دلواری رفتند و در جمع مردم این شهر رشادت‌ها و دلاوری‌های رئیسعلی و همرزمانش را ستودند.

رهبر معظم انقلاب در سفر به دلوار در جمع مردم این شهر بیان داشتند: شجاعت‌های رئیس علی دلواری و نیز پشیتبانی مردم بوشهر از مبارزات آیت الله سید عبدالحسین لاری و شجاعت های شهید عاشوری از جمله یادگارهای ارزنده تاریخی ایران است.

هر ساله در روز 12 شهریورماه برنامه‌های مختلفی به مناسبت شهادت رئیسعلی دلواری برگزار می شود و امسال نیز برنامه‌های مختلفی در دو نوبت صبح و بعداز ظهر و در بوشهر و دلوار برگزار می شود.

مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان بوشهر از حضور تعدادی از سفرای کشورهای مختلف و همچنین مهمانان خارج از کشور در همایش روز 12 شهریور خبر داد و بیان داشت: پنج کمیته شامل کمیته‌های تدارکات، امنیتی، فرهنگی هنری، علمی پژوهشی و تبلیغات برای برگزاری این همایش تشکیل شده‌اند.

غلامحسین زارعی از برگزاری 40 ویژه‌برنامه در همایش روز ملی مبارزه با استکبار خبر داد و گفت: نشست علمی با حضور محققان برجسته، گلباران موزه رئیسعلی دلواری، گباران تپه رشادت، برگزاری برنامه‌های سنتی، برگزاری نمایشگاه‌های مرتبط، برگزاری مسابقات بومی محلی و ... بخشی از این برنامه‌هاست.

لزوم معرفی رئیسعلی دلواری در سطح بین‌المللی

استاندار بوشهر با بزرگداشت سالروز شهادت رئیسعلی دلواری و روز ملی مبارزه با استعمار انگلیس بر لزوم معرفی رئیسعلی دلواری در سطح بین‌المللی تاکید کرد و گفت: رئیسعلی دلواری نماد مقاومت، ایثار و استعمارستیزی مردم ایران است و بزرگداشت یاد و نام این شهید والامقام امری بسیار مهم است.

فریدون حسنوند با انتشار پیامی به این مناسبت تاکید کرد: رئیسعلی دلواری و همرزمانش در شرایطی که استعمار انگلیس به خاک ایران اسلامی تجاوز کرده بود با الهام از مکتب اسلام و با استفاده از رهنمودهای سازنده علما و روحانیت معظم، مردانه در برابر دشمن ایستادند و اجازه خودنمایی به دشمن ندادند.

استاندار بوشهر با تاکید بر اینکه نام رئیسعلی دلواری لرزه بر اندام متجاوزان بیگانه می‌انداخت یادآور شد: رئیسعلی دلواری با شجاعت و رشادت مثال‌زدنی در برابر قوای متجاوزان ایستاد و امروز الگویی بی‌نظیر در استعمارستیزی و دفاع از خاک وطن است.

حسنوند بر لزوم معرفی رئیسعلی دلواری در سطح بین‌الملل تاکید کرد و گفت: امروز و در شرایطی که استعمارگران و استکبارگران، طبل جنگ را در منطقه به صدا درآورده‌اند باید نام رئیسعلی به عنوان سردار مبارزه با استعمار در سطح جهانی طنین‌انداز شود تا جهانیان با عظمت و شکوه این سردار شهید بیشتر آشنا شوند.

استاندار بوشهر تصریح کرد: استعمارگران باید بدانند چراغ این نهضت هیچ زمانی خاموش نخواهد شد و رزمندگان اسلام در هر شرایطی در برابر بیگانگان ایستاده‌اند و اجازه تجاوز به هیچ قدرتی را نخواهند داد.

حسنوند با تقدیر از شورای فرهنگ عمومی کشور در نامگذاری سالروز شهادت رئیسعلی به عنوان روز ملی مبارزه با استعمار بیان کرد: از محققان و پژوهشگران کشور انتظار داریم ابعاد مختلف قیام دلیران تنگستان را برای نسل امروز تبیین کنند تا نام و یاد رئیسعلی دلواری و همرزمانش همواره زنده بماند.

خبرنگار: سعید رضایی