آیین‌های نیاکان مازندران زیر تیغ شهرنشینی/ جشن خرمن؛ آیینی برای شکرگذاری

به گزارش خبرنگار مهر، دیدن اسب، لیفا و فیه و خرمن کوبی سنتی در مزارع و شالیزارهای مازندران تبدیل به رویا شده و نسل جوان با این آداب نیاکانشان غریبه شده اند.

 

تب شهرنشینی و مدرنیته و گذار از زندگی سنتی، برخی از آداب و رسوم سنتی نیاکانمان را نیز به فراموشی سپرد و دیگر کمتر کسی از جینکا، خرمن سنتی با اسب و ... می داند.

 

از اینرو برای احیای آداب سنتی و قدیمی مازندرانی ها، در چند سال اخیر، جشن خرمن همزمان با پایان برداشت محصولات کشاورزی در مناطق مختلف استان برگزار می شود تا نسل جدید را در کشاکش انواع هجمه ها با گذشته غنی اش پیوند زند.

 

جشن خرمن مازندران نیز از آداب قدیمی و سنتی شالیکاران و کشاورزان این دیار بوده که آیینی برای شکرگذاری، شادمانی و احیای فرهنگ بومی است. این جشن در روزهای اخیر در برخی مناطق مازندران از جمله روستای پهنه کلای ساری با همت برخی از دوستداران فرهنگ و آداب استان به اجرا درآمد.

 

 

به تاکید کارشناسان مسائل فرهنگی، آشنايي نسل جوان با ميراث گذشتگان مهمترین هدف جشن خرم است که به شكرانه برداشت محصول برگزار می شود. در این جشن آيينی، دسته هاي شادماني همراه با سرنا نوازي ، زنان با لباس هاي محلي و مجمعه بر سر و همچنين مردان با ابزار و ادوات كشاورزي به اجراي برنامه هاي شاد و مفرح مي پردازند، همچنین اجرای موسیقی محلی مرتبط با جشن از دیگر برنامه ها است.

 

در حاشیه این جشن، زنان دهكده آش و پلوي بركت را درست مي كنند و به عنوان تبرك به حضار مي دهند تا از بلايا دور باشند، همچنين جينگا و خرمن سنتي با اسب و نمونه شخم زني و نمايشگاهي از كارهاي محلي توسط مردم انجام می شوند.

 

آیین هایی که رفته رفته به فراموشی سپرده می شوند

 

 جشن خرمن براي اولين بار در بخش كليجانرستاق ساري در روستای پهنه کلای ساری برگزار شد و مدیر این جشنواره در این باره به خبرنگار مهر می گوید: متاسفانه یکسری از آداب و رسوم  آیینی و سنتی استانها به فراموشی سپرده شده است و باید این آیین های نیاکانمان را حفظ کنیم.

 

فهیمه محمودی افزود: نیاکان ما در مسیر کاشت و داشت و برداشت محصول نتیجه زحماتشان را می دیدند و اما تکنولوژی امروزی سبب شده تا برخی آیین ها کمرنگ شود، در گذشته کشاورز با زمین، خاک و گیاه رابطه ملموس تری داشت و شور و هیجان را درک می کرد.

 

 

وی اظهار داشت: شکرگذاری پس از برداشت محصول بهانه ای بود برای برگزاری جشن تا شرایطی بوجود آوردند تا شادی درونشان را نشان دهند.

 

مدیر مسئول اولین کافه کتاب مازندران ادامه داد: دلیل اینکه اکنون این سنت ها را کمتر می بینیم، این است که زیاد با فرایند طبیعی کشاورزی مواجه نیستیم و برخی از سنت ها در فرآیند شهرنشینی فراموشی شده است.

 

محمودی یادآورشد: امروز تنها روستاییان را بر سر مزارع می توان دید و خوش نشین ها نیز کشت و کار کشاورزی را به روستاییان واگذار کرده اند. برگزاری جشن خرمن بهانه ای بود تا اهالی را اعم از خوش نشین و روستایی گردهم جمع کنیم و یادی از سنتهای گذشته داشته باشیم.

 

مدیر کافه کتاب ساری بیان داشت: برپایی این جشن ها سبب احیای آداب بومی می شود و در انتقال آداب و روسوم به نسل جوانان کمک می کند و باید این نسل را با گذشته نیاکانمان پیوند دهیم.

 

برگزاری جشن خرمن پهنه کلای ساری، بهانه ای شد تا با برخی از اهالی به گفتگو بنشینیم و از خاطرات گذشته و آیین های سنتی مازندران برایمان تعریف کردند.

 

 

حاج آقا دلاویز اهل سوادکو ه و ساکن روستای پهنه کلای ساری با یادآوری سنت های قدیمی به خبرنگار مهر می گوید: بنابر یک رسم دیرینه در استان بعد از برداشت شالی و با نزدیک شدن به پائیز مراسم شکرگزاری از این نعمت خدادادی(شالی) برگزار می شد.

 

وی، گفت: برداشت محصول کشاورزی در گذشته ، از طریق ابزار و ادوات ابتدایی کار سخت و طاقت فرسایی بود و این کار طی چندین مرحله توسط افراد و با استفاده از چاریایانی چون اسب و... انجام می شد.

 

دلاویز، در ادامه  به مرحله درو کردن شالی توسط زنان و مردان روستایی، جمع کردن شالی که در اصطلاح محلی به آن کوفا می گویند اشاره کرد و افزود: بعد از این مرحله، با اجرای مرحله خرمن کوبی توسط اسب و دواندن اسب ها بر خرمن های بر زمین ریخته با استفاده از ابزاری به نام لیفا و فیه، این دانه های که از کاه جدا شده بود را در مسیر باد قرار  می دادند.

 

 

وی ، می افزاید: در اثر وزش باد کاه ها از دانه های شالی که سنگین تر بودند جدا می شد و به این ترتیب حاصل دسترنج کشاورزان در فصل بهار و تابستان به بیشترین رنج  تبدیل به برنج می شد.