نسخ خطی ایران در هند در بدترین شرایط نگهداری می‌شوند/ نسل های بعدی ارزش کار استاد حائری را می فهمند

به گزارش خبرنگار مهر، مراسم بزرگداشت استاد عبدالحسین حائری کتاب شناس و نسخه پژوه پیشکسوت صبح امروز سه شنبه 26 شهریور با حضور جمعی از مسئولان فرهنگی و همچنین تعداد زیادی از شاگردان و علاقمندان آثار وی، در محل سالن مشروطه مجلس شورای اسلامی برگزار شد.

در ادامه این برنامه همچنین اسحاق صلاحی رئیس سازمان اصناف و کتابخانه ملی ایران در سخنانی گفت: کسانی مانند استاد حائری در گذشته در اتاق های کوچک کارهایی برای این مملکت انجام داده اند که فکر می کنم نسل های بعدی متوجه شوند چه کارهای بزرگی بوده است.

رئیس کتابخانه ملی اضافه کرد: متاسفانه برخی علومی را که در این سرزمین بوده است برده اند و به نام خود ثبت و ضبط و مصادره کرده اند.  جای تاسف است که من به عنوان رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی بگویم مجموعه نسخ خطی که تاکنون در ایران فهرست نویسی شده 330 تا 340 هزار نسخه است اما نسخی که تنها در کشور هندوستان شناسایی شده، بیش از 4، 5 برابر این منابع است اما اینها در بدترین شرایط نگهداری می شوند ودر حال از بین رفتن هستند.

صلاحی گفت: ما وقتی می خواهیم کتاب قانون ابن سینا و یا کلیات سعدی و یا مثنوی معنوی را ثبت کنیم، متوجه می شویم که نسخ قدیمی همه اینها در بیرون از ایران است و با همه تلاش هایی که برای تهیه فهرستی از این منابع صورت گرفته، دریغ که کارهای فرهنگی در چنبره کارهای سیاسی و اقتصادی گرفتار می شود.

وی همچنین گفت: کسانی مثل حائری در ایران کم نیستند ولی به دغدغه های او که یکی از آنها تدوین تاریخ علم بوده، جفا شده است. راهکار این مسئله اهمیت دادن به مسئله کتابشناسی است ولی سرفصل دروس کتابداری ما به گونه ای تدوین شده که امکان تحصیل در رشته کتابشناسی برای کتابداران دشوار است.

در مراسم نکوداشت استاد عبدالحسین حائری، همچنین کریم اعوانی از استادان رشته فلسفه در سخنانی گفت: اگر در یک نسل یا دو نسل سستی پدید آید، انتقال فرهنگ دچار خلل خواهد شد. ما باید نعمتی را که خداوند به سرزمینمان عطا کرده، قدر بگذاریم چرا که جایگاه فرهنگ در ایران والا است.

وی افزود: این ایرانیان بودند که متون بودایی را از زبان سانسکریت به چینی ترجمه کردند و این ایرانیان بودند که وارث حکمت گذشتگانی مانند یونانیان بودند و نه اروپاییان. متون ایرانی متعددی در قرون بسیار دور به زبان های دیگر ترجمه شده است و همه این کارها مدیون زحمات دانشمندان گمنام ایرانی بوده است.

اعوانی با اشاره به اهمیته نسخه های خطی گفت: اروپاییان در دو قرن گذشته بهترین نسخ خطی ما را بردند. ما در موسسه حکمت و فلسفه در حال تصحیح و گردآوری آثار ابن سینا هستیم و واقعیت در این مورد این است که 35 تا 40 درصد آثار ابن سینا، به صورت نسخه خطی است و حتی یک بار هم به صورت چاپ امروزی، چاپ نشده است. ما در ایران نسخه خطی از ابن سینا که جلوتر از قرن هشتم و نهم باشد، نداریم ولی در اروپا این قبیل نسخه ها یافت می شود.

وی نسخه های خطی را بزرگترین سرمایه و بزرگترین دانشمندان را کتابداران دانست و گفت: آن سرمایه عظیم با سعی این دانشمندان به ما منتقل شده است. یکی از جنبه های شخصیتی استاد حائری، کتابشناسی اوست، او به واقع یک عالم فرهیخته است و اساتید و دانشمندانی که مانند او باشند در ایران کم نیستند.

در این مراسم همچنین حجت الاسلام و المسلمین ابهری رئیس اسبق کتابخانه مجلس با تقدیر از برپایی مراسم نکوداشت برای استاد عبدالحسین حائری از او به عنوان کسی که عمر پربار خود را در خدمت به علم و دانش و فرهنگ صرف کرده است، یاد کرد.

وی گفت: زمانی که بنده در خدمت همکاران استاد حائری به عنوان رئیس کتابخانه مجلس بودم، بعضی از کارکنان مجلس آنقدر به استاد حائری ارادت داشتند که وسایل پرستاری او مانند دستگاه فشار خون را همراه خود داشتند و در صورت لزوم به او کمک می کردند.

ابهری اضافه کرد: ما در گذشته در القای این مسئله که آثار گذشتگان ما برای بهره برداری محققان نگاشته شده است و نباید در کنج مخازن بماند و باید به دست آنها برسد، مشکل داشتیم ولی خوشبختانه این مسئله با تلاش همه دوستان مسئول در کتابخانه های بزرگ کم کم جا افتاد.

رئیس اسبق کتابخانه مجلس همچنین گفت: مسئله متقن بودن استناد یک اثر، از ویژگی های حرفه ای استاد حائری بوده است، چیزی که کمتر در محققان این حوزه شاهد آن هستیم.