به گزارش خبرنگار مهر، پلنگ ایرانی پس از انقراض ببر مازندران و شیر ایرانی بزرگترین گربه سان کشور به شمار می رود. کمبود طعمه در اثر شکار غیرمجاز و بی رویه، تخریب زیستگاه های طبیعی پلنگ به دلیل توسعه ناپایدار فعالیت های انسانیاز جمله جاده ها، کشته شدن پلنگ ها توسط افراد محلی و شکارچیان متخلف و نبود برنامه ریزی جامع برای حفاظت از باقیمانده پلنگ های ایران، متاسفانه نسل این گربه سان زیبا و ارزشمند کشور را در آستانه انقراض قرار داده است.
کشتار بی رحمانه به دست مردم سالهاست که حیات وحش کشور را تهدید می کند و با اینکه گفته می شد سال 91 شکارچیان رکورد تازه ای در کشتار بی رحمانه برای حیات وحش رقم زدند اما با توجه به اینکه در سال جاری تنها در 6 ماه زمان سال گذشته تعداد پلنگ های کشته شده در کشور معادل همین تعداد در کل سال گذشته یعنی مدت زمانی دو برار زمان فعلی است به نظر می رسد شکارچیان ایرانی قصد دارند نام خود را در فهرست رکورد های گینس ثبت کنند و با این روند شاید در سال ها و حتی ماههای آینده شاهد کشتار همین تعداد پلنگ در ماه و یا در روز باشیم تا اخرین بازمانده های این گربه سان ارزشمند را مانند دیگر اعضای هم خانواده او از دست بدهیم .
زنده گیری یک توله پلنگ در اردیبشت ماه توسط قاچاقچیان حیات وحش در مشهد، شکار یک قلاده پلنگ در مناطق جنگلی مازندران در تیرماه، مرگ یک پلنگ در در دره آنجو از توابع شهرستان لردگان بر اثر مسمومیت باز هم در تیرماه کشته شدن پلنگی در ارتفاعات هشتاد پهلوی لرستان با شلیک گلوله در مردادماه و کشتار پلنگی دیگر در آخرین روز شهریورماه سال جاری در منطقه ییلاقی آسمانسر از توابع جیرنده رودباربا رگبار تنها مواردی از کشتار پلنگ های کشوردر 6 ماه گذشته است که مستند بوده و اخبار آن منتشر شده است. بدون شک حداقل ده ها برابر این تعداد، مواردی از کشتار پلنگ به دلایل متخلف وجود دارد که هرگز کسی از آن مطلع نمی شود.
اما سال 91 در مدت زمانی معادل دو برار زمان فعلی یک پلنگ ایرانی در ارتفاعات منطقه پشتکوه ممسنی فارس با شلیک 5 گلوله یک مرد روستایی از پای درآمد و بعد از کشتار بدنش با تبر قطعه قطعه و لاشه اش به آتش کشیده شد و با گذشت کمتر از سه روزاز این حادثه از گلستان خبر رسید ماده پلنگ دیگری در کردکوی با طعمه مسموم از پای در آمده است.چند روز بعد گزارش هایی از کشته شدن یک پلنگ در محدوده شهرستان دماوند، توسط عوامل سازمان حفاظت محیط زیست منتشر شد. یک هفته بعد پیدا شدن لاشه یک پلنگ در استان سیستان و بلوچستان که به گفته مسئولان این استان احتمالاً بر اثر کهولت سن جان سپرده بود به رسانه ها رسید و در نهایت خبر کشف لاشه یک پلنگ در استان مازندران که به احتمال زیاد آن هم مسموم شده بود پرونده کشتار پلنگها در سال 91 را بست .
این در حالی است که چندی پیش یکی از پلنگ‌هایی که در جریان پروژه تبادل ببر سیبری و پلنگ ایرانی به روسیه منتقل شده بود در پارک ملی سوچی این کشور صاحب دو توله شد.
حالا اگرچه مشاور رییس سازمان محیط زیست هنوز وضعیت پلنگ در کشور را به اندازه یوز بحرانی نمی داند اما با توجه به تخمین هایی که مبنی بر کشتار سالانه 15 قلاده پلنگ در کشور بر اثر سوانح جاده ای و شکار زده می شود از یک سو و از سوی دیگر اینکه پلنگ به عنوان جانوری در راس هرم غذایی نقش بسیار حساس و مهمی در وضعیت حیات وحش دارد و همچنین طبیعت هزینه بسیار زیادی برای تولد و رشد و نمو یک پلنگ صرف می‌کند به نظر می رسد بزرگترین گربه سان کشور بعد از انقراض ببر و شیر حال و روز چندان خوشی ندارد.
اسماعیل کهرم، البته همچنان مهم ترین عامل تهدید کننده حیات پلنگ‌های کشور را جاده‌ها واقع شده در زیستگاه‌ها این جانور عنوان می کند : شکار چیان نیز عامل بعدی تهدید کننده این موجود هستند. همچنین طعمه مسموم که از سوی گله داران و رمه داران برای کشتن پلنگ و حفاظت گله‌ها استفاده می‌شود از دیگر تهدیدات چشمگیر پلنگها در کشور به شمار می‌آید.
آنطور که مشاور محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست می‌گوید: تغییر در جاده‌های محل زندگی پلنگها از جمله حصار کشی و یا ایجاد زیر گذر برای عبور ایمن این جانور، اطلاع رسانی و آگاهی دادن به دامداران از جمله اقداماتی موثر برای حفاظت از این گونه با ارزش است.
او در عین حال دادن غرامت به افرادی که دام و رمه شان مورد حمله پلنگ قرار می گیرد را یکی از راهکاری که می‌توان به واسطه آن مانع از طعمه گذاری مسموم و کشتن پلنگها توسط دامداران عنوان می کند: این غرامت می‌تواند با اتخاذ سازو کارهای قانونی از سوی سازمان حفاظت محیط زیست و با تایید شورای شهر و روستا پرداخت شود.
مدیر دیدبان محیط زیست و حیات وحش نیز دلایل متعددی را برای کاهش جمعیت و افزایش آمار مرگ و میر پلنگ در کشور بر می شمرد: کمبود منابع غذایی پلنگ در زیستگاه های طبیعی به دلیل شکار غیرمجاز و بی رویه طعمه های پلنگ که موجب کاهش زاد و ولد، نزدیک شدن پلنگ به جوامع انسانی، حمله به دام های اهلی و در نتیجه کشتار پلنگ ها توسط مردم محلی شده است. از مهمترین این عوامل است.
کیوان هوشمند معتقد است: تخریب زیستگاه های طبیعی به دلیل توسعه فعالیت های انسانی، از جمله جاده سازی های بدون ارزیابی زیست محیطی، بهره برداری بیش از حد از جنگل ها و مراتع، توسعه سکونت گاه های انسانی و غیره نیز موجب کاهش وسعت عرصه های طبیعی، قطع ارتباط بین زیستگاه ها و اصطلاحا جزیره ای شدن زیستگاه های طبیعی شده که این عوامل علاوه بر مرگ و میر پلنگ در جاده ها در اثر برخورد با خودروهای عبوری، با توجه به قلمرو طلبی این گونه، موجب افزایش تقابل انسان و پلنگ و عدم امکان جابجایی پلنگ در بین زیستگاه های متخلف شده است.
به گفته او، زنده گیری توله های پلنگ برای فروش و یا شکار پلنگ های بالغ برای فروش پوست را نیز باید به سایر عوامل موثر در کاهش جمعیت این گونه اضافه کرد . به خصوص با سخت تر شدن شرایط اقتصادی به نظر می رسد که این مورد شدت بیشتری یافته به نحوی که ۳ مورد از کشفیات سال جاری مربوط به فروش پوست یا توله زنده پلنگ بوده است.
آنطور که هوشمند می گوید: تاکنون هیچ پروژه مشخصی به منظور مطالعه و برنامه ریزی برای حفاظت از نسل این گونه ارزشمند توسط سازمان محیط زیست تعریف نشده و حتی برآورد درستی از جمعیت و پراکندگی پلنگ در کشور وجود ندارد این در حالی است که حفاظت از طعمه های پلنگ، مطالعه و شناخت رفتار، شناسایی و حفاظت از زیستگاه های طبیعی پلنگ، جبران خسارات وارده از حمله پلنگ به افراد محلی، آموزش و فرهنگ سازی در جوامع محلی زیستگاه های پلنگ، افزایش جریمه و شدت برخورد با عاملین کشتار پلنگ ها از جمله مواردی است که می تواند در حفظ این گونه ارزشمند تاثیر گذار باشد در غیر این صورت آینده روشنتری از ببر مازندران و شیر در انتظار پلنگ ایرانی نخواهد بود.
با اینکه سال گذشته فشارهای رسانه ای و اعتراض فعالان محیط زیست موجب شد تا اعضای فراكسیون محیط زیست هم موضوع کشتار پلنگ ها پیگیری کرده و اعلام کنند در صورت قانع نشدن اعضای فراکسیون محیط زیست از توضیحات مسئولان ، تحقیق و تفحص از سازمان محیط زیست مطرح خواهد شد اما همچنان شاهد تلفات این گونه ارزشمند البته با شتابی دوبرابر سال گذشته هستیم بنابراین به نظر می رسد زمان آن رسیده که مسئولان توصیه های کارشناسان را جدی بگیرند و راهکار های جلوگیری از تلفات پلنگ ایرانی را تا پیش ازنابودی کامل آن در کشور و تغییر نام آن از پلنگ ایرانی به پلنگ روسی به خاطر موفقیت این کشور در تکثیر و پرورش این گونه ارزشمند به کا ر گیرند.
گزارش از .......
بهار سلاحورزی
نظر شما