دکتر مهدی مطهرنیا استاد دانشگاه آزاد واحد تهران شمال و کارشناس مسائل سیاسی در مورد اینکه در نظریه های نخبه گرایی بحث چرخش نخبگان مطرح است، چرخش نخبگان در جمهوری اسلامی ایران بر اساس چه مکانیسمهایی صورت می گیرد آیا شایستگی و نخبگی باعث این چرخش می شود به خبرنگار مهر گفت: گردش نخبگان یکی از ضروریات ایجاد فضای مناسب در مسیر شایسته سالاری است. اما مفهوم نخبه در ایران مانند بسیاری از مفاهیم دیگر دچار بحران زدگی است. نخبه در معنای واقعی آن به برگزیدگان یک ملت گفته می شود که دارای توانایی ها و استعدادهای برتر در جهت دستیابی به اهداف تعریف شده جامعه خویشتن هستند.
وی افزود: به این معنی نخبه کسی است که در جامعه ملی از توانایی برتر برای مدیریت و هدایت آن جامعه در بخشهای مشخص بهره مند است. البته باید میان مفاهیم نخبهElite و روشنفکر Intellectual و سرآمدان Broadminded تفکیک قائل شد. به باور من نخبگان برگزیدگانی هستند که توانایی خود را برای مدیریت جامعه در ساختار سیاسی و حکومتی به نمایش گذاشته اند. لذا در ایران نخبگان از جایگاه تعریف شده ای برخوردار نیستند.
این کارشناس مسائل سیاسی ادامه داد: اما از این تعریف در وجه عینی برداشت عملیاتی به وجود نیامده است به عبارت دیگر نخبگان در ایران دارای تعریف نظری هستند اما از تعریف عملیاتی برخوردار نیستند. چالشهای سنت گرایانه مذهبی، نگرش های تنگ نظرانه سیاسی و چالشهای پردست و پا گیر بورکراتیک و تنگ نظری های فرهنگی و اجتماعی، چالشهای کلانی است که به هیچ وجه در جهت استفاده از نخبگان کشور مورد دقت قرار نگرفته است تا بتوان با گذر از آنها زمینه های گردش نخبگان را فراهم آورد.
مطهرنیا عنوان کرد: نگرشهای چالش برانگیز فرقه ای و قومی دیدگاه های تنگ نظرانه سیاسی و موانع متعدد اداری باعث شده است که گردش نخبگان در ایران چندان سریع نباشد.
این نویسنده و محقق حوزه علوم سیاسی در مورد اینکه دانشگاه ها و محافل علمی و حوزوی ما چه میزان در تربیت نخبگان مؤثر بوده اند یادآور شد: امروزه نخبه به عنوان فرد برگزیده و برتر امری نایاب نیست اگر چه کمیاب است. دانشگاه ها و محافل علمی چون حوزه یکی از کارکردهای اساسی آنها پرورش نخبگان و برگزیدگان است که بتواند در مسیر تحرک جامعه ملی از جایگاه ویژه برخوردار باشند.
مطهرنیا عنوان کرد: اما نظام آموزش و پرورش ما همچنین آموزش عالی ما در بخشهای حوزوی و دانشگاهی بیش از نخبه پروری مدرک پروری را در دستور کار خود قرار داده است و لذا علم و کارکرد آن در تربیت نخبگان را از اصالت خود دور و در خدمت تولید افراد مدرک دار در جهت پرکردن جامعه ملی از کمیتی از عناصر دارای مدرک قرار داده است.
این تحلیلگر و آینده پژوه سیاسی یادآورشد: کیفیت بخشی به این کمیت قابل تقدیر باید در دستور کار قرار بگیرد و به جای مدرک گرایی معرفت گرایی علمی و کار آمدی علم در این زمینه باید مورد نظر باشد.
نظر شما