به گزارش خبرنگار مهر، وضعیت شاهرگ نیلگون کرمانشاه به حدی دردناک است که مجال مقدمه چینی برای خبرنگار و این که به سبک گزارش های خبری ابتدا فاجعه زیست محیطی تعریف شود و بعد سراغ مصداق آن در کرمانشاه برویم نیست.
برخلاف هیاهوی سیاسی این روزها و چرخش لنز دوربین ها و قلم خبرنگاران به سمت رصد آخرین اوضاع چینش مدیران در استان کرمانشاه، ماهی ها و لاک پشت های بی نظیر رودخانه گاماسیاب بی صدا خوراک مور هایی می شوند که به خوابشان هم قدم زدن در عمق یک رودخانه خروشان را نمی دیدند.
سخن از یک فاجعه زیست محیطی است که اگر به گردن تغییر اکوسیستم و گرمی آب و هوا نیفتد باید علت آن را در مدیریت ضعیف سالهای اخیر در حوزه محیط زیست جستجو کرد که گویی وظیفه ای جز بایگانی اخبار خشک شدن سراب ها و مرگ ماهی ها در طبیعت کرمانشاه را نداشته است.
پمپاژ های بی رویه از رودخانه گاماسیاب فقط درد این چشم آبی کرمانشاه نیست که سراب های دل انگیزی مثل سراب نیلوفر کرمانشاه نیز دارند در مقابل چشمان مسئولین و یک بی تفاوتی جالب توجه اسیر کشاورزانی می شوند که آزادانه با کمترین هزینه گویی خون طبیعت را می مکند.
گاماسیاب یکی از طولانی ترین رودخانه های غرب کشور است که ماهی های بزرگ جثه آن، این رودخانه را به گاماسیاب (گاو ماس یا همان گاوماهی) مشهور کرده اند با به عبارت بهتر معروف کرده بودند.
سرچشمه این رودخانه از جنوب شرقی نهاوند در استان همدان و از سراب گاماسیاب است. گاماسیاب پس از قطور شدن به وسیله بعضی دیگر از جریانات سطحی از کنگاور وارد استان کرمانشاه می شود و پس از پیوستن به قره سوی کرمانشاه دست به دست سیمره لرستان می دهد و با اضافه شدن به کرخه تا هورالعظیم درنگ نمی کند.
همه این ها به این خاطر گفته شد که خشکی گاماسیاب قطعا تهدیدی برای رودخانه های قره سو و سیمره نیز محسوب می شود بعید نیست این بیماری دردناک به این رودخانه های بی خبر نیز سرایت کند.
تصاویر عجیب خبرنگار مهر از عمق فاجعه ای که بر سر رودخانه عمیق گاماسیاب آمده است حکایت می کند. تصاویری که نشان می دهد حجم وسیعی از آبزیان این رودخانه پر جنب و جوش خوراک جانوران شده اند.
مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان کرمانشاه که چند ماهی است در این مسند مشغول به خدمت شده است در گفتگو با خبرنگار مهر از دلیل و ابعاد دیگر خشکی رودخانه گاماسیاب سخن گفت.
برداشت آب از رودخانه بی رویه است/ باید برخی محصلات از خارج وارد شوند
تورج همتی با بیان دلایلی مثل خشک سالی های پیاپی و کمبود بارش ها و تداوم روند کم آبی اظهار داشت: روندی هم که ما در پیش گرفته ایم کمتر از این عوامل بر وقوع چنین مسائلی تأثیر گذار نیست.
همتی گفت: روند تغییر اکوسیستم در استان کرمانشاه قابل انکار نیست اما اتفاقاتی مثل پمپاژ بی رویه آب توسط کشاورزان حاشیه رودخانه این روند تغییر را به شدت تسریع کرده است. زارعان اطراف رودخانه به کاشت محصولات پرمصرفی مثل ذرت مبادرت می کنند و این موضوع رودخانه را از نفس انداخته است.
وی تصریح کرد: گاهی اوقات لازم ات برای نجات برخی از عرصه های تجدید نشدنی طبیعت ما هزینه و فایده کنیم و مثلا به این نتیجه برسیم که برخی از ارقام آبی پرمصف را به جای کاشت در داخل و در مسیر رودخانه های در معرض نابودی وارد کنیم و در مقابل آن محصولاتی را که مقرون به صرفه است کشت کرده و هزینه های واردات را جبران کنیم.
وی این موضوع را منوط به برنامه های ترویجی گسترده در استان عنوان کرد.
مکاتبه ها با سازمان آب منطقه ای بی نتیجه است/ حفاظت از محیط زیست فرابخشی است
همتی از برخی از دستگاه های متولی در استان کرمانشاه نیز انتقاد کرد و گفت: سازمان آب منطقه ای در این موضوع همکاری نمی کند.
وی افزود: چندین مکاتبه با این سازمان انجام و تأکید شده که باید از حفر چاه در کنار رودخانه های در معرض نابودی جلوگیری و یا پمپ های آب در جوار این رودخانه ها را جمع آوری کند اما متأسفانه هیچ پاسخ یا اقدامی که نشان از تحرک در راستای عمل باشد مشاهده نشده است.
همتی سراب های نیلوفر و رودخانه قره سو را نیز به شدت در معرض خطر عنوان کرد و گفت: تغییر این اکو سیستم ها در حالتی است که اداره ای مثل میراث فرهنگی و گردشگری نیز از آب سراب نیلو فر برای آبیاری چمن های محوطه خود استفاده می کند.
وی تأکید کرد نهادهای دولتی علاوه بر اینکه اقدامات زیان بار خود را باید کنار بگذارند ضروری است که هرچه سریع تر اقدامات ترویجی مثل توجیه کشاورزان در نحوه استفاده درست از آب و تبعات برخی استفاده های بی رحمانه را در اولویت کاری خود قرار دهند.
همتی وظیفه حفاظت از محیط زیست را مربوط به یک سازمان یا یک فرد ندانست و آن را یک اقدام فرا بخشی عنوان کرد.
استفاده مجدد از فاضلاب ها پس از تصفیه استاندارد در دستور کار باشد
همچنین یکی از اساتید دانشگاه های استان در رشته محیط زیست اظهار داشت: یکی از کارآمدترین متودهایی که امروزه در دنیا تأثر خود را نشان داده است استفاده مجدد از فاضلاب های شهری پس از تصفیه های استاندارد است که باید با توجه به شرایط بحران بسیاری از اکوسیستم ها در کرمانشاه در دستور کار قرار گیرد.
احمد قهرمانی گفت: تا وقتی که به مسئله محیط زیست یک نگاه دسته چندمی داشته باشیم باید خود را برای تکرار چنین وضعیتی آماده نگه داریم. مثل هشدار هایی که برای سراب نیلو فر داده شد و خیلی کسی را به تحرک وا نداشت.
قهرمانی گفت: سازمان های حمایتی از محیط زیست هم چندان فعال نیستند. در بسیاری از نقاط دنیا سازمانهای مردم نهاد بسیاری از حجم بار ترویجی و تبلیغی مسئله را به عهده می گیرند و کار را جلو میبرند اما متسفاده این عقبه در استان کرمانشاه ضعیف است.
وی بر ضرورت ورود رسانه های دیداری و شنیداری که ضریب نفوذ آنها تا قلب روستا ها نیز پیش می رود تاکید کرد و گفت: صدا و سیمای محلی کرمانشاه می تواند در این زمینه نقش بزگی ایفا کند و با تعیین برخی اهداف کوتاه مدت و میان مدت در راستای آگاهی بخشی به مردم قدم بردارد.
دانشگاه ها با بومی سازی و هدفمند کردن تحقیقات خود به کنترل روند تغییر اکوسیستم ها کمک کنند
این استاد دانشگاه همچنین به هدفمندکردن تحقیقات دانشجویان و اساتید دانشگاه ها در جهت پیدا کردن راهکار و پیشینه های موجود در دنیا تاکید کرد و گفت: دانشجویان باید در قالب طرح های پژوهشی و پایان نامه خود تحقیقاتی را با محوریت اکوسیستم های طبیعی استان کرمانشاه ترتیب دهند تا هرچه زود تر به نتیجه مطلوب برسیم.
به هرحال خبرگزاری مهر مباحث مطرح شده در این گزارش را با جهاد کشاورزی، آب منطقه ای و سایر نهادهای مربوط پیگیری خواهد کرد به امید اینکه چاره ای برای این وقایع تأسف بار اندیشیده شود.
.........................
عکس از وحید موحدی
نظر شما