یوسف علیخانی، نویسنده و مدیر نشر آموت که از یک ماه گذشته در چهار نمایشگاه کتاب استانی در استان‌های اصفهان، آذربایجان شرقی، ارومیه و چهارمحال و بختیاری شرکت داشته است، در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه نگاهی جامع به این نمایشگاه‌ها می‌تواند تنوع و تیپ کتابخوانی مخاطبان ایرانی را مشخص کند، اظهار داشت: به نظر من اینطور نیست که در هر منطقه سلیقه کتابخوانی با ویژگی‌های بومی آن منطقه سازگار باشد. من در شهرکرد با تعجب دیدم که مردان بر خلاف تصور، بیشتر از زنان رمان‌خوان هستند؛ آن هم رمان‌هایی که نویسنده‌شان زنان هستند. تا جایی که می‌توانم بگویم از میان 100 خواننده جدی رمان در شهرکرد، 70 نفر مردهایی میان 30 تا 50 سال بودند که برخلاف خانم‌ها، برایشان مهم نبود نویسنده رمان مرد باشد یا زن.
وی ادامه داد: در تصور همه ما اینطور باب شده که دختران جوان بیشتر از سایر اقشار کتابخوان هستند، اما در ارومیه من موضوعی برخلاف این باور را به چشم دیدم. بیشتر مخاطب‌های رمان در این شهر زنانی بودند که از قضا سن و سالشان بیش از 40 سال بود و حتی برخی لیست خرید کتاب هم داشتند.
علیخانی افزود: برخورد مخاطبان در نمایشگاه اصفهان هم در نوع خودش جالب بود. اساساً اصفهانی‌ها خودشان را در ادبیات ایران صاحب مکتب و وارث نویسندگانی چون گلشیری و مترجمانی چون ابوالحسن نجفی و برادران اخوت می‌دانند. در روزهای اول شاهد بودم که به نمایشگاه با دیده تردید نگاه می‌شود و خیلی محتاط به سراغ آن می‌آیند، اما دیدن کتاب‌ها کم‌کم مخاطبان را به سمت خرید و مزه مزه کردن آنها سوق داد.
این نویسنده ادامه داد: در تبریز اما ماجرای استقبال از نمایشگاه کتاب استانی به شکل دیگری رقم خورد تا جایی که حس می‌کنم دومین نمایشگاه پرشور کتاب در کشور را امسال در این شهر دیدم. مثلا به خوبی می‌شد دید که تمام تبریز برای معرفی این نمایشگاه در قالب تبلیغات شهری، روزنامه‌ای و تلویزیونی بسیج شده‌اند. جدای از این محیط نمایشگاهی هم بسیار تمیز بود و فضای خوبی را برای مردم و ناشران مهیا کرده بود. جز این، ساعت کار نمایشگاه تبریز هم از 10 صبح تا هشت شب به صورت یکسره بود، اما در اصفهان در میانه روز نمایشگاه چهار ساعت تعطیل می‌شد و همین مسئله مخاطب را از نمایشگاه می‌راند.
علیخانی ادامه داد: همه می‌گوییم که مردم ما کتابخوان نیستند، اما تجربه نمایشگاه‌های استانی نشان داد که بر خلاف جریان غالب در نشر کشور ما، رمان‌های ایرانی بیشتر از رمان‌های خارجی با استقبال روبرو می‌شود و حتی گاهی دو برابر رمان ایرانی مخاطب دارد.
این ناشر و نویسنده همچنین با انتقاد از میزان و شیوه اهدای بن کتاب به مخاطبان نمایشگاه‌های استانی گفت: اینکه به مردم عادی 30 هزار تومان، به دانشجویان لیسانس و فوق لیسانس 40 هزار تومان و به دکتری و بالاتر 50 هزار تومان بن کتاب بدهیم واقعا بر مبنای چه استانداردی است؟ چرا فکر می‌کنیم می‌شود بر مبنای این پول‌ها کتاب خرید؟ این سیستم به نظر من باید اصلاح شود.
وی در پایان گفت: این نمایشگاه‌ها مکان مناسبی برای تیپ‌شناسی مخاطبان کتاب در ایران است. مثلاً طرفداران رمان‌های رضا امیرخانی که معمولاً خیلی کم در نمایشگاه‌های استانی پیدا می‌شود، جوانان 17 تا 25 ساله با ظاهری مذهبی هستند. در مقابل کسانی که دائما به دنبال آثار نویسنده‌ای مثل م. مودب‌پور هستند در همان رده سنی اما ظاهری معمولی دارند و یا کسانی که دنبال اشعار شاعری مثل علیرضا روشن می‌آیند، اقشار بین 20 تا 30 هستند که از ظاهر آنها مشخص است که روشنفکر هستند یا سعی می‌کنند باشند.
نظر شما