بقعه امامزاده باقر(ع) بهارستان با خاک یکسان شد/ قبور اموات هم در امان نماند

به گزارش خبرنگار مهر از بهارستان، گنجینه‌های ارزشمند باستانی و تاریخی بیانگر هویت تاریخی یک ملت است و حفظ و حراست از اینگونه آثار بر همگان به ویژه دلتمردان امری ضروری و وظیفه قانونی محسوب می شود.

با بررسی اجمالی می توان دریافت که برخی از متولیان و مدعیان حفظ آثار تاریخی و باستانی تا چه حدی در این راستا کوشا و جدی بودند و توانستند از میراث گذشتگان به خوبی حفاظت و رسیدگی کنند یا اینکه افراد مسئول تا چه حدی در رابطه با مقابله با تخریب و غارت این گنجینه های تاریخی در اقصی نقاط کشورمان جدیت به خرج داده اند.

در قانون جاری کشورمان در این رابطه صراحتا بر حفظ و برخورد با خاطیان امر تاکید شده ولی متاسفانه این روزها شاهد هستیم که متولیان برخی از اماکن تاریخی و مذهبی با ارائه گزارش های غلط و غیرصحیح به مسئولان رده بالا، موفق به اخذ مجوز تخریب و نوسازی اماکن تاریخی و باستانی با هدف مرمت و بازسازی می شوند و آثار را به کلی تخریب می کنند که اینگونه اقدامات می تواند تبعات ناخوشایندی را در مناطق باستانی و تاریخی کشورمان داشته باشد.

تخریب آثار تاریخی با هدف نوسازی در بهارستان

شاید این اتفاقی نادر باشد که یک مکان تاریخی و باستانی از ریشه تخریب و به جای آن بنای امروزی احداث شود ولی متاسفانه این اتفاق نادر یک ماه و نیم قبل در روستای امامزاده باقر(ع) از توابع شهرستان بهارستان برای یک بقعه تاریخی مذهبی در سایه سکوت مسئولان ذیربط رخ داد و کل بنای زیبا که قدمت آن به دوران قبل از قاجاریه بر می گشت، به گفته شاهدان عینی با خاک یکسان شده است.

برخی از متولیان این امامزاده که در واقع یکی از آرامستانهای عمومی شهرستان نیز محسوب می شود، مدعی هستند که ساختمان موجود از چندین نقطه در حال ریزش بوده و مسئولان مربوطه برای تخریب و نوسازی این مکان طی مکاتبه ای با اداره اوقاف توانستند مجوز تخریب و نوسازی را اخذ کنند.

صحبت کلی متولیان امامزاده باقر(ع) این است و این اظهارات تاکنون نتوانسته افکار عمومی را قانع کند چرا که اگر قرار باشد برای بازسازی هر مکان تاریخی و باستانی مجوز تخریب و نوسازی اخذ شود، دیگر آثار باستانی و تاریخی مفهومی ندارد و این مسئله می تواند به گریز از قانون تبدیل شود و در نقاط مختلف کشور تداوم داشته باشد.

میراث فرهنگی از کارشناسان زبده برای ترمیم آثار باستانی استفاده کند

یکی از ساکنان این روستا در گفتگو با خبرنگار مهر ضمن اظهار تاسف از این اقدام مسئولان گفت: بقعه امامزاده باقر(ع) در این روستا یکی از مکانهای مذهبی شناخته شده بود که در اکثر کتابچه ها و بروشورهای میراث فرهنگی نیز انتشار یافته است.

جوادی اظهار داشت: ترک برداشتن برخی از قسمتهای این ساختمان می توانست بر اثر تاریخی بودن و شرایط جوی یک امر طبیعی باشد که قاعدتا سازمان میراث فرهنگی با داشتن کارشناسان زبده می توانست با بهترین شکل ممکن آن را ترمیم و بازسازی کند.

ادامه این روند آثار باستانی را نابود می کند

یکی از شهروندان بهارستانی نیز به خبرنگار مهر گفت: در ابتدای ورودم به امامزاده بدلیل تخریب کلی ساختمان تاریخی این مکان تردید داشتم که آیا اینجا همان امامزاده باقر است یا نه؟

مجید طاوسی ادامه داد: با دیدن چنین صحنه ای شوکه شدم که چه کسی و با دستور  چه مقامی توانسته این اثر ارزشمند را در این منطقه با خاک یکسان کند.

وی همچنین یادآور شد: اگر اینگونه اقدامات در کشور رواج پیدا کند، به یقین آثار باستانی کشور رو به نابودی خواهد رفت.

 آثار و اماکن باستانی و تاریخی خود بیانگر هویت تاریخی یک ملت است چرا که این آثار خود بهترین و معتبرترین شناسنامه ای است که نشان می‌ دهند یک ملت در گذشته چگونه زندگی کرده علاوه بر ارزش معنوی این آثار دارای ارزش مادی زیادی هستند.

طبق مصوبه هیئت وزیران در سال 82، تمام وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و نهادهای دولتی، موظف شدند قبل از انجام هر پروژه عمرانی از میراث فرهنگی استعلام کنند ولی به ندرت شاهد اجرای ماده قانونی که نزدیک به 10 سال از آن می‌گذرد، هستیم و عواقب نادیده گرفتن این قانون نتیجه‌ای جز نابودی و تخریب آثار باستانی را نخواهد داشت.

زنگ خطر برای میراث گذشتگان به صدا در آمد

هم اکنون در شهرستان بهارستان شائبه‌هایی مبنی بر اینکه اداره میراث فرهنگی مخالف اجرای پروژه‌های عمرانی در شهرستان است، ایجاد شده، در این زمینه این سئوال مطرح می شود که آیا حفظ آثار باستانی و اجرای قانون با اجرای پروژه‌های عمرانی در شهرستان مغایرت دارد؟ بی شک این موضوع نه‌ تنها مغایرت ندارد، بلکه همسو نیز هست و نباید فراموش کرد که به بهانه پیشرفت نباید هویت‌ شهرمان ویران شود.

پرسش مهمتر این است که آیا مسئولان از قوانین مربوط به حفظ آثار باستانی در کشور آگاه نیستند؟ حفظ و نگهداری از آثار باستانی وظیفه عرفی و قانونی مسئولان یک شهرستان و استان است و نباید به مصلحت امروز و اجرای یک طرح عمرانی‏، تاریخ شهر را نابود کرد.

پس از تخریب این بنای زیبا اعتراضات فراوانی از سوی شهروندان شد اما متاسفانه تاکنون پاسخگویی صریح و شفاف در این راستا از سوی مسئولان شهرستان و استان صورت نگرفته که همین امر باعث شده این اتفاق در هاله ای از ابهام قرارگیرد.

یکی از حاضران در امامزاده باقر در گفتگو با خبرنگار مهر بیان کرد: من در ابتدای ورود خود شاهد برچیده شدن بقعه تاریخی در محوطه امامزاده باقر بودم، فکر کردم که اشتباه آمده ام ولی زمانی که به اطراف نگاه کردم متوجه این اتفاق شدم.

محسن یادگاری گفت: برای اولین بار است که با چنین صحنه ای مواجه می شوم و به نظر می رسد که این حرکت بدون اطلاع برخی متولیان امر غیرممکن به نظر می رسد.

یکی دیگر از حاضران در محوطه امامزاده باقر ادامه داد: این اقدام اشتباه بزرگی است که برخی با غفلت و ارائه گزارش غلط به مسئولان استان موفق به دریافت مجوز تخریب و نوسازی برای این آرامگاه مذهبی شدند.

سجاد مرادنیا اصل متذکر شد: امروز برای برخی آثار تاریخی که از قدمت برخوردار هستند توسط کارشناسان میراث فرهنگی دستور ترمیم و بازسازی صادر می شود ولی برای ما این حرکت در هاله ای ابهام قرار دارد که چگونه توانسته اند دست به چنین حرکتی بزنند.

مسئولان نسبت به آثار باستانی بی اهمیت نباشند

یکی از متولیان امامزاده باقر نیز این حرکت را قانونی و بر حسب مجوز صادره از سوی سازمان اوقاف استان دانست و گفت: با توجه به آسیب دیدن برخی از نقاط این بقعه و احتمال ریزش آن، طی جلسه ای با اداره اوقاف و امور خیریه شهرستان مکاتبه ای در این زمینه انجام شده است.

این فرد که نخواست نامش فاش شود اظهار داشت: پس از مدتها پیگیری و با تعریف جایگزین این بقعه بر اساس نقشه تدوین شده مجوز تخریب و نوسازی دریافت و سپس نسبت به تخریب آن اقدام شد.

این مسئول در پاسخ به سوال خبرنگار مهر مبنی بر تاریخی بودن آثار با قدمتی بیش از 400 سال، این اثر را یک مکان عادی توصیف کرد.

سکوت و عدم جلوگیری از اینگونه وقایع موجب جسارت بیشتر افراد شد

بر اثر بی توجهی و سکوت درباره این اتفاق بزرگ که لطمه جبران ناپذیری بر پیکره میراث گذشته ما وارد کرد، جسارت افراد بیشتر شده و به بهانه زیرسازی استحکام بنای جدید نیز تعدادی از قبور در سایه سکوت، آن هم با بی احترامی به اجساد دفن شدگان بوسیله لودر خاکبرداری شد که در حین عملیات اسکلت و برخی از اجساد مردگان سر از خاک بیرون آورد و در معرض دید شاهدین قرار گرفت که این حرکت با اعتراض شدید افراد حاضر در صحنه مواجه شد.

این یک اتفاق ناگواری برای افرادی بود که مردگان خود را در آنجا دفن کرده بودند و آنها با شنیدن این حرکت غیرقانونی و غیرشرعی درصدد جلوگیری از ادامه خاکبرداری برآمدند ولی بیشتر قبور که به گفته شاهدان عینی بیش از 50 مورد بود، غیر از سه الی چهار عدد قبر موجود، مابقی با خاک یکسان شدند.

یکی از افرادی که در محوطه خاکبرداری، اموات خود را دفن  کرده بود، اظهار داشت: این حرکت ضمن غیرقانونی بودن با شریعت اسلام نیز همخوانی ندارد چرا که برای برچیدن یا نبش قبور احکامی وجود دارد که باید پس از بررسی و در صورت وجوب، توسط مراجع قضایی صادر شود.

وی افزود: اگر در زمان تخریب بارگاه تاریخی نوادگان یکی از امامان ما واقع در امامزاده باقر (ع)، از اینگونه اقدامات جلوگیری به عمل می آمد شاید امروز شاهد این حادثه نبودیم که تعدادی از افراد بخواهند به بهانه نوسازی، اینگونه به قبور درگذشتگان بی احترامی کنند.

وی همچین باقی ماندن 3 الی 4 قبر از 50 قبر موجود را سمبلیک خواند و یادآور شد: به هر حال در این مکان مراسم های متعدی گرفته شده که اگر به تصویر آن نگاه کنید متوجه خواهیم شد که اینجا بیش از 50 قبر موجود بود.

تخریب ده ها قبر با مجوز چه ارگانی صورت گرفت؟

معمولا بر اساس قانون و شرع اسلام، نبش قبور برای خود یک روند خاص و تعریف شده ای دارد ولی این امر در ظاهر همانند تخریب بنای تاریخی امامزاده باقر(ع) در سکوت متولیان امر صورت گرفت و بر اساس اظهارات صاحبان متوفی بیش از ده ها قبر در محوطه امامزاده باقر با لودر تخریب شد.

یکی از فرزندان اموات دفن شده در این محل به خبرنگار مهر گفت: طبق سنوات هر هفته برای نثار فاتحه بر سر مزار پدرم به امامزاده باقر (ع) رفتم که در بدو ورود دیدم قبری در آن محوطه وجود ندارد و حدود یک متر اطراف امامزاده را گود برداری کرده اند.

اکبری بیان کرد: در آن لحظه مات و مبهوت مانده بودم که چطور چنین چیزی امکان دارد که یک فرد و یا افرادی بدون اجازه صاحب اموات یا مراجع قضایی بخواهد دست به چنین کاری بزنند. متولیان امامزاده در خفا بیش از 50 قبر را به کلی تخریب کرده اند آنهم با لودر!

این فرد ادامه داد: با سعی و تلاش و بررسی اطراف قبر پدرم با استخوانهای شکسته و جمجمه مواجه شدم که در آن لحظه احساس کردم دوباره عزادار شده ام و یک عده با کمال بی احترامی به اجساد در گذشتگان در زیر خاک جسارت کردند، بیرون از امامزاده آن هم در ملاء عام محل دپو خاک قبور را پیداکردم و با این صحنه دردناک که در تصور انسان نمی گنجد روبرو شدم.

وی در پایان بر پیگیری مجدانه قضایی این اقدام که موجب هتک حرمت به مردگان و در گذشتگان شده تاکید کرد و از مسئولان قضایی و اجرایی نیز خواست برای همدردی با مصیبت دیدگان، متخلفان این حرکت غیرقانونی را به سزای عمل خود برسانند تا کسی در کشور اسلامی جرات بی احترامی به اجساد زیر خاک نداشته باشد.

بنابر این گزارش، بنای امامزاده باقر(ع) یکی از زیباترین بناهای مذهبی و تاریخی بود. این ساختمان شامل یک فضای ورودی با پلان چهار طاقی و پوشش سقف گنبدی بود و نکته جالب اینکه در طراحی و ساخت این بقعه متبرکه تلاش بر این شده بود تا فضای متعددی در بقاع آن تعریف شود و به همین منظور این بنا دارای چند اتاق با پوشش طاق و تویزه در اضلاع شمالی، شرقی و غربی بوده است.

نماینده مردم رباط کریم و بهارستان در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر نیز با اظهار تاسف از وقوع چنین اتفاقی بیان کرد: من نیز زمانی که متوجه این حرکت شدم موضوع را به جد در دستور کار اداری قرار دادم، اگر قرار باشد که یک اثر تاریخی را به بهانه آسیب دیدگی تخریب و بازسازی کنند، یعنی تیشه زدن به ریشه اماکن تاریخی و مذهبی و این حرکت به طور قطع تبعات ناخوشایندی را به دنبال خواهد داشت.

ابراهیم نکو بر لزوم پیگیری جدی و ارائه گزارش منطقی به شهروندان و مسئولان استانی تاکید کرد و گفت: این موضوع را از سوی استان پیگیری خواهم کرد.

تخریب این اثر تاریخی در حالی است که در قلعه ها، تپه های تاریخی شهرستان رباط کریم و بهارستان نیز در این مدت شاهد تخریب آثار بودیم که به زودی گزارشی از این تخریبها ارائه خواهد شد تا شاید اینگونه گزارشات از سوی خبرنگاران زنگ هشداری برای مسئولان دیگر مراکز استانها باشد تا در این راستا به کسی اجازه ندهند به بهانه های واهی اقدام به نابودی میراث ارزشمند باستانی کند.

خبرنگار مهر طی یک ماه و نیم گذشته برای تهیه این گزارش، درصدد مصاحبه با مسئولان شهرستانی و استانی بود اما تا چند روز گذشته هیچیک از مسئولان در مورد این اقدام پاسخگو نبودند و به نحوی از پاسخگویی شانه خالی می کردند اما بالاخره پس از گذشته هفته ها مسئولان لب به سخن گشودند و نکاتی را در مورد این اقدام بیان کردند.

رئیس اوقاف: امامزاده باقر(ع) تاریخی نیست

در این زمینه رئیس اداره اوقاف و امور خیریه شهرستان بهارستان در گفتگو با خبرنگار مهر ضمن رد تاریخی بودن امامزاده باقر(ع) اظهار داشت: بقعه امامزاده باقر (ع) بنای قدیمی و ماندگاری نبوده که در این راستا نیز با اداره کل میراث فرهنگی استان تهران مکاتبات لازم انجام شده است.

حجت الاسلام سعید اوتارخانی افزود: مجوز تخریب بنای امامزاده باقر (ع) توسط اداره کل میراث فرهنگی استان تهران صادر شده و ما نیز با در نظر گرفتن چنین حکمی اقدام به تخریب آن بنا کردیم.

وی همچنین ادامه داد: شاید خود وجود امامزاده باقر(ع)، دارای قدمت تاریخی باشد ولی بنای احداثی آن به کمتر از 70 سال گذشته بازمی گردد.

اظهارات این مسئول در حالی مطرح می شود که یکی از اعضای هیئت امنای این امامزاده قدمت این بنا را تنها 20 سال اعلام کرده است.

رئیس اداره اوقاف و امور خیریه شهرستان بهارستان در پاسخ به سوال خبرنگار مهر در خصوص تخریب قبور اطراف صحن امامزاده باقر(ع) اظهار داشت: قبور اطراف امامزاده باقر(ع) تا سنگ لحد خاک برداری شده و هیچ آسیبی به داخل قبور وارد نشده است.

امامزاده باقر(ع) بقعه تاریخی است

بر اساس همین گزارش، یکی از کارشناسان میراث فرهنگی استان که نخواست نامش فاش شود ضمن رد اظهارات رئیس اوقاف و امور خیریه بهارستان به خبرنگار مهر گفت: اداره اوقاف مدعی است که بنا تاریخی نیست و در صورت صحت موضوع، دلیلی بر مکاتبه با میراث فرهنگی استان نداشته است.

این کارشناس ارشد میراث فرهنگی با تاکید بر تاریخی بودن این بقعه نیز افزود: امامزاده باقر(ع) دارای شجره نامه ای رسمی است و در بسیاری از کتابچه های معرفی آثار باستانی، دلایلی بر تاریخی بودن آن بنا ذکر شده که هم اکنون موجود است.

به گفته وی، قدمت امامزاده باقر(ع) به دوره قاجار و شاید قبل از آن برمی گردد و این تاریخچه نیز بر اساس اسناد موجود در آنجا است.

مستندات و تصاویر موجود که از سوی خبرنگار مهر تهیه شده است، نشان می دهد که استخوانهای موجود در داخل قبور در جریان خاک برداری آن هم بوسیله لودر در یک منطقه ای دپو شده که در این خصوص نیز اعتراضات فراوانی مبنی بر تخریب بیش از 50 قبر اطراف صحن وجود دارد.

تصاویر و فیلم پیوستی از تخریب بقعه و قبور اطراف صحن در خبرگزاری مهر موجود است.

--------------------

گزارش و عکس از ذبیح الله اصغری