به گزارش خبرنگار مهر در مسکو، شامگاه جمعه 19 مهرماه 1392، باشگاه دوستداران ایران در کتابفروشی بزرگ بیبلیوگلوبوس مسکو، با بزرگداشت خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی، دومین برنامه خود را برگزار کرد.
سیدحسین طباطبایی سرپرست رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در روسیه در آغاز این برنامه پس از خوشامدگویی به حاضران در جلسه، بیستم مهرماه، روز بزرگداشت حافظ را روزی ویژه در ادبیات ایران دانست؛ چرا که به نام یکی از شگفت‌انگیزترین چهره‌های ادبیات فارسی مزین شده است.
وی افزود: حافظ، شاعر بزرگ ایرانی در بین تمام شاعران فارسی زبان از سه نقطه نظر ممتاز و متفاوت است. اول این که در عین فخامت سخن و والایی طراز و سبک شاعرانه‌اش، در بین آحاد مختلف و اقشار گوناگون جامعه، خواننده و طرفدار دارد. تنها شاعری است که حتی دشوارترین غزل‌هایش بر دل خوانندگان از هر قشر و در هر سطح از دانش می‌نشیند. از این روست که امروزه در خانه هر ایرانی، در کنار قرآن کریم، دیوان حافظ، جزء جدایی‌ناپذیر کتابخانه‌هاست.
طباطبایی اظهار داشت: ویژگی دیگر حافظ، جمع ظریف بین شخصیت یک عارف و فردی که به عوالم صوفیانه تعلق دارد با شخصیتی که درد جامعه و اجتماع خود را احساس می‌کند و به خواننده غزل‌هایش منتقل می‌کند، است. این ویژگی با تعریف متعارف از عرفا از یک سو و فعالان اجتماعی از سوی دیگر فاصله زیادی دارد.
وی ادامه داد: از منظری دیگر نیز حافظ شخصیتی منحصر به فرد دارد و آن تجمیع دو شخصیت و کاراکتری به ظاهر پارادوکسیکال است. از سویی حافظ قرآن آن هم با 14 روایت است و از سوی دیگر منادی و راوی عشق و طرب و شادمانی است.
طباطبایی در ادامه با شرح بیت: «آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است/ با دوستان مروت، با دشمنان مدارا» جوانمردی، خدمت به خلق، مردمداری و مدارا را پیام جاودانه حافظ به انسان‌ها در همه اعصار و زمانه‌ها دانست.
در ادامه برنامه، کلیپ دکلمه ترجمه روسی دو غزل حافظ پخش شد که مورد استقبال حاضران در برنامه قرار گرفت.
پروفسور مارینا ریسنر، استاد برجسته ادبیات کلاسیک فارسی و از حافظ‌شناسان نامدار روسیه، سخنران بعدی شب حافظ در مسکو بود.
مارینا ریسنر با توضیحاتی مفصل درباره سبک ادبیات و شعر فارسی در عصر و زمانه حافظ، به تشریح نقش وی در تکامل ادبیات به ویژه غزل فارسی پرداخت و با شاهد مثال‌هایی فراوان از غزلیات حافظ، وجوه عمیق و معانی تو در توی اشعار حافظ را از ویژگی‌های منحصر به فرد این نابغه بزرگ شعر و غزل در ادبیات جهان دانست.
پروفسور ریسنر، در فرازی از سخنان خود گفت: من در زمان دانشجویی با اشعار حافظ شیرازی آشنا شدم و هرچه بیشتر از آثار این شاعر بی‌بدیل خواندم، دریافتم که از درک عمق و بلندای کلام وی، آنگونه که شایسته و بایسته است، عاجزم. من در اینجا می‌توانم به جد مدعی شوم ادبیات جهان در شعر تغزلی با همه ظرافت‌ها و لطائف کلامی و عمق معنایی، چهره‌ای هم عرض و هم رده حافظ ندارد.
ریسنر در تصدیق سخنان طباطبایی، جمع بین اوج هنر و ظرافت ادبی از سویی و محبوبیت و همه‌گیری غزلیات حافظ در بین اقشار مختلف ایرانیان از سوی دیگر را ویژگی منحصر به فرد حافظ شیرازی دانست.
وی با توضیح سنت فال حافظ در بین ایرانیان، این پدیده را که در جهان ادبیات منحصر به حافظ است، نشانه و دلیلی بر همه‌گیری و عمومیت شعر و پیام حافظ برای همه اقشار جامعه دانست و افزود: هر ایرانی، حاصل تفال خود از دیوان خواجه حافظ شیرازی را به نحوی شگفت‌انگیز زبان حال خود و نیتی که با آن فال گرفته است می‌یابد و این از شگفتی‌های سخن و غزل خواجه شیراز است.
استاد ادبیات فارسی دانشگاه دولتی مسکو با ذکر خاطراتی از سفر سال گذشته خود به شیراز که در جریان اولین پل ادبی ایران و روسیه صورت گرفته، خاطره‌انگیزترین و بیادماندنی‌ترین واقعه این سفر را حضور بر مزار حافظ در شبی بارانی و همراه با ترنم غزلیات لسان‌الغیب دانست و با بیانی سرشار از احساس، سخنرانی خود را با این جمله پایان داد که: به باور من، حافظ نه یک شاعر که یک قدیس به تمام معناست. سخنی که سخت مورد توجه حضار قرار گرفت و جمع را به تشویق ممتد پروفسور مارینا ریسنر واداشت.
پس از سخنرانی این حافظ‌شناس روس که با طرح پرسش و پاسخ همراه بود، یکی از دانشجویان سال سوم دانشگاه دولتی زبان شناسی مسکو دو غزل حافظ را به فارسی خواند.
و سرانجام دکلمه غزلیاتی از حافظ همراه با نوای محزون نی، پایانی دلنشین را برای شب بزرگداشت حافظ در یکی از مهم‌ترین مراکز فرهنگی در قلب مسکو رقم زد.
برنامه شبی با حافظ شیرازی، علاوه بر پخش به صورت مدار بسته در کتابفروشی بزرگ بیبلیوگلوبوس، به صورت مستقیم در سایت اینترنتی این مرکز فرهنگی نیز پوشش داده شد.
نظر شما