باغ شهر روزگاران قدیم ایران در گرداب آلودگی هوا/ لزوم پایان فصل نظریه پردازی های نجات دریاچه ارومیه

به گزارش خبرنگار مهر، کلانشهر تبریز  از یک سو به جهت داشتن کارخانه های متعدد و از سوی دیگر با افزایش جمعیت در طول سالیان و تعداد خودروها و همچنین معضل دریاچه ارومیه در همسایگی خود با معضل آلودگی هوا به طور جدی روبه رو شده به طوریکه جزو آلوده ترین شهرهای کشور محسوب می شود.

وضعيت جغرافيايي شهر تبريز و وجود ناهمواري‌هاي كوه‌هاي سرخ فام «عون‌بن‌علي» از طرف شمال و دامنه سهند از طرف جنوب و كوه‌هاي «ساري‌داغ» در شرق موجب شده است تا تبريز در حصار ناهمواري‌هاي بزرگ باشد و تنها از طرف غرب به دشت تبريز منتهي مي‌شود.

در حقيقت شهر تبريز در داخل دره اي قرار گرفته است كه انتقال و پرواكنش آلاينده‌ها در آن به خوبي انجام نمي‌شود.

عوامل مختلف دست به دست یکدیگر داده اند تا بجای روزهای هوای آلوده باید به دنبال شمارش روزهای پاک در تبریز بود به طوریکه در برخی روزها شدت آلودگی به حدی می رسد که برای هرگونه فعالیت عمرانی و حتی آتش روشن کردن اخطار داده می شود.

تخريب باغات عامل مهم آلودگي هواي تبريز است

شهردار سابق تبريز همواره تخريب باغات را يكي از عوامل مهم و تاثيرگذار در افزايش آلودگي هواي اين كلانشهر عنوان کرده است.

عليرضا نوين در گفتگوهای خبری خود در خصوص آلودگی هوای تبریز چندی پیش گفته بود: شهر تبريز در چند دهه گذشته به عنوان يك باغ شهر معروف بوده و تعداد باغات در این شهر به اندازه‌اي بود كه صنف ميوه‌فروشي در اين شهر وجود نداشت و مردم ميوه مورد نياز خود را به صورت مستقيم از اين باغات تامين مي‌كردند.

وي اظهارداشت: متاسفانه روند تخريب باغات تبريز طي سال‌هاي گذشته به شدت در جريان بوده و موجب شده اين شهر از جهت اكولوژيكي و فضاي سبز و نشاط اجتماعي به شدت تنزل پيدا كند و دومين شهر آلوده كشور محسوب شود.

نوين گفت: ‌متاسفانه در احداث بناهاي صنعتي تبريز و استقرار صنايع عمده شهر تبريز نيز كار كارشناسي دقيق صورت نگرفته و اين صنايع بدون در نظر گرفتن مسير بادهاي شرقي- غربي احداث شده كه موجب مي‌شود آلاينده‌هاي حاصل از اين كارخانجات به طور مستقيم وارد بخش مسكوني شهر شود.

صنایع بزرگترین خطر برای هوای پاک تبریز

از سوی دیگر يك كارشناس محيط شهري در خصوص وضعيت آلودگي هواي تبريز گفت: آلودگي مشكلي است كه اكثر شهرهاي بزرگ دنيا با آن دست به گربيان هستند و تنها مختص كشور ما نيست.

علي سجادي معتقد است: تبريز به لحاظ خطرناكي مواد آلوده شهري دومين شهر كشور پس از تهران محسوب مي شود كه بيشتر اين آلاينده ها از رهگذر وجود كارخانه هاي متعدد در اطراف شهر نشات مي گيرد.

وي ادامه داد: برخي از كارخانجات و صنايع آلاينده اي كه در حومه كلانشهر تبريز قرار دارند بايد به شهرستان هاي مختلف انتقال داده شود تا به كاهش آلاينده هاي مضر كمك كند.

اين كارشناس مسايل شهري اضافه كرد: صنايع و خودروهاي بنزيني مهم ترين و خطرناك ترين منشا انتشار گازهاي آلاينده هستند كه قادرند سلامت شهروندان يك شهر بزرگ را به خطر بيندازند.

سجادي تاکید کرد: كارخانجات و صنايع حومه شهر تبريز بايد در كم ترين زمان فرآيند سوخت و توليد دود خود را ساماندهي و از گسترش آلودگي ها در اين كلانشهر جلوگيري كنند.

خودروها؛ عامل 66 درصد آلودگی هوای تبریز

همچنین مدیرکل حفاظت محیط زیست 66 درصد آلودگی هوای تبریز را ناشی از تردد خودروها عنوان کرد.

بیوک رئیسی با اشاره به این‌که آلودگی هوا معضل اصلی کلان‌شهرهای کشور است، افزود: 66 درصد این آلودگی‌ها در کلانشهر تبریز ناشی از تردد خودروها، 11 درصد مربوط به بخش صنایع و مابقی مربوط به واحدهای تجاری و مسکونی است.

رئیسی حذف 70 هزار دستگاه خودرو فرسوده را از جمله اقدامات موثر دستگاه‌های ذیربط برای کاهش آلودگی هوای شهر تبریز عنوان کرد که این تعداد به 90 هزار دستگاه افزایش خواهد یافت.

ریزگردهای عربی؛ مهمان ناخوانده هوای تبریز

جدای از نقش آلاینده های صنعتی در آلودگی هوا مدتهاست که پدیده ریزگردها نیز گاهی وقتها در تشدید این معضل حضور فعالی دارد.

ریزگردهایی که گاهی به مهمانی می آیند و هوای پاک و صاف را از همشهریان تبریزی در کنار دیگر استانهای غربی می گیرند.

ریزگردها نه تنها مردمان تبریز را از آسمانی صاف محروم کرده بلکه سلامت جسمانی آنها را تهدید می کند.

خارش، اشک ریزش، سوزش در گلو و بینی و چشم عوارض کوتاه مدت ریزگردها بر دستگاه تنفسی فوقانی است که گاهی باعث تحریک مخاط دستگاه تنفسی تحتانی و ایجاد سرفه و تنگی نفس هم می‌شود.

شهروندان غرب کشور در روز های آلوده دیگر بجای استفاده از هوای سالم منطقه خوش آب و هوای روزگاران گذشته خود از ماسک استفاده کرده و از فعالیتهای بدنی سنگین در هوای آزاد خودداری می کنند و هنگام هشدارهای هواشناسی خانه نشین می شوند!

حمله نمکی به تبریز؛ حقیقت این روزهای تبریز

اما آلودگی ناشی از آلاینده های خودرو و کارخانه ها، وجود ریز گردها و فقدان فضای سبز تنها بخشی از آلودگی هوای تبریز را شامل می شوند و این روزها بادهای نمکی و آلودگی و خطرات تنفسی و زیست محیطی ناشی از آن نقل و نبات دیگری است که به این سفره پر رونق زیست محیطی این منطقه افزوده شده است!

مسعود محمدیان رئيس سازمان جهاد كشاورزي آذربايجان شرقي در اردیبهشت سال 91 در گفتگو با خبرنگاران اخطار داده بود که با توجه به بادهاي منطقه درياچه اروميه با انتشار نمك، اراضي كشاورزي و درختان استان‌هاي آذربايجان شرقي و غربي را مورد حمله قرار داده است.

و اما با شروع فصل پاییز و آغاز بادهای موسمی سال جاری دیگر خبری از تهدید های سالهای گذشته وجود ندارد بلکه این تهدید ها کم کم به واقعیت تلخی تبدیل می شود که زنگی خطری برای مسوولان بوده و دیگر وقت نظریه پردازی تمام شده و باید شروع به کار کنند.

در عین حال دبیر اجرایی خانه کشاورز آذربایجان گفت: مشکل پسروی دریاچه ارومیه از سال 70 آغاز شده بود و در اوایل سال 80 نیز تاثیرات خود را بر روی زمین های کشاورزی گذاشته است.

همچنین محسن سلیمانی روزبهانی، مدیر طرح ملی حفاظت از تالابها اعلام کرد: وزش این بادهای نمکی زنگ خطری است که مسئولان باید هر چه سریعتر آن را شنیده و اقدامات لازم را پیش از آنکه انواع بیماری و ضرر و زیان‌های اقتصادی متوجه مردم این مناطق شود، آغاز کنند.

ضرورت تسریع نجات دریاچه ارومیه

رئیس مجمع نمایندگان آذربایجان شرقی هم  در این خصوص با اشاره به وضعیت دریاچه ارومیه و آغاز بادهای نمکی در استان تصریح کرد: آذربایجان شرقی در خط مقدم خطرات خشکسالی دریاچه ارومیه بوده و بیش از دیگر استان ها در معرض خطر است.

محمد اسماعیل سعیدی تاکید کرد: کارگروه دریاچه ارومیه که به دستور رئیس جمهور تشکیل شده ضروریست اقدامات سهل الوصول را در اولویت قرار دهند و انتظار می رود سریع به نتیجه برسند.

وی با بیان اینکه اقدامات عملی برای احیای دریاچه ارومیه در دو مرحله سهل الوصول و طولانی مدت قابل اجرا هستند، گفت: انتقال آب به دریاچه راه حل طولانی مدتی است که ظرف مدت طولانی قابل اجراست و با توجه به اینکه خطرات ناشی از خشکسالی دریاچه هم اکنون استان آذربایجان شرقی و دیگر استان ها در معرض خطر قرار داده باید اقدامات سهل الوصول را در اولویت قرار داد.

سعیدی ادامه داد: برخی از مشکلات همچون بادهای نمکی را باید مدیریت کرده و از این اتفاقات جلوگیری کرد که این مهم شدنی بوده و قابل مهار است.

گرچه تبریز همواره در تمام طول سال به نحوی در گرداب آلودگی هوا گرفتار بوده و شهروندان به نحوی با آن کنار آمده و منتظر تدابیر مسئولان استانی و کشوری مانده اند اما این روزها دیگر فصل نظریه پردازی ها به پایان رسیده و مسئولان استانی و کشوری باید وارد عمل شوند، چرا که بادهای نمکی دیگر همچون بادهای پر غبار عربی نیست که بتوان با تعطیلی چند روزه و خانه نشینی با آن مواجه کرد.
--------------
گزارش: یاسمین مولانا