دوئل جدید گازی ایران و روسیه/ اولین آزمون دیپلماسی انرژی در دولت یازدهم

به گزارش خبرنگار مهر، ایران هر چند مطابق با آخرین گزارش موسسه برتیش پترولیوم انگلیس عنوان بزرگترین دارنده ذخایر گاز طبیعی متعارف جهان را یدک می‌کشد اما تاکنون در مجمع کشورهای صادرکننده گاز دستاورد قابل توجهی کسب نکرده است.

ایران یکی از بنیان‌گذاران تاسیس مجمع کشورهای صادرکننده گاز بودهۀ با این وجود در طول 6 سال گذشته تاکنون در تمامی رقابت‌های این مجمع بین‌المللی گاز در برابر قطر و روسیه یک بازنده تمام عیار بوده است.

در این مدت ایران در انتخاب اولین دبیر کل، محل استقرار دبیرخانه، در اختیار گرفتن میزبانی وزیران و دو دوره سران کشورهای عضو و تدوین اساسنامه اوپک گازی قافیه را به قطر و روسیه باخته است.

از سوی دیگر در اجلاس سران مجمع کشورهای صادرکننده گاز مهمترین محور برگزاری اجلاس تعریف ساز و کاری مستقل به‌منظور تعیین قیمت گاز در بازارهای منطقه‌ای جهان بود که با اعمال نفوذ روسیه بار دیگر روش سنتی قیمت‌گذاری گاز متناسب با قیمت‌های جهانی نفت در پایان نشست تصویب و حتی در بیانیه پایانی بر روی آن تاکید شد.

با وجود ناکامی‌های گازی ایران در این مجمع جهانی گاز که حتی با اوپک نفت هم قابلیت رقابت را دارد، قرار است تا پنج روز آینده پانزدهمین اجلاس وزارتی با حضور وزیران و نمایندگان 17 کشور عضو و ناظر در تهران برگزار شود.

مهمترین محور برگزاری اجلاس تهران، برگزاری انتخابات دبیرکلی جدید مجمع کشورهای صادرکننده گاز است و در این بین رقابت اصلی این انتخابات بین سه کشور ایران، روسیه و لیبی است.

در این بین، لئونید بوخانوفسکی دبیرکلی فعلی روسی اصل مجمع کشورهای صادرکننده گاز مهمترین رقیب محمدحسین عادلی نامزد پیشنهادی ایران در انتخابات گازی تهران است، هر چند برخی از کارشناسان پیش بینی می‌کننند که لیبی هم با استفاده از اختلاف گازی ایران و روسیه می‌تواند برای تصاحب کرسی دبیرکلی مجمع کشورهای صادرکننده گاز شانس داشته باشد.

همزمان با این انتخابات استراتژیک در بازار انرژی جهان، ریاست نشست وزارتی تهران بر عهده بیژن زنگنه وزیر نفت ایران بوده که با توجه به در اختیار داشتن ریاست نشست و میزبانی شانس ایران برای احراز دبیرکلی مجمع کشورهای صادرکننده گاز بیش از رقبای روسی و لیبیایی ارزیابی می‌شود.

از سوی دیگر یکی از سیاست‌های کلان وزارت نفت در دولت تدبیر و امید احیای دیپلماسی انرژی بوده و حتی پیشتر از وزارت نفت به عنوان وزارت دوم امور خارجه کشور یاد شده است، از این رو قطعا نشست گازی تهران اولین آزمون دیپلماسی انرژی وزارت نفت در حوزه بین‌الملل خواهد بود.

هفدهمین نشست کمیته اجرایی جی.یی.سی.اف ١٧ مهر ماه گذشته در مقر این مجمع در دوحه قطر برگزار و در این نشست، پیش نویس دستور کار پانزدهمین نشست وزارتی تهران تهیه شد، همچنین پیش نویس مربوط به تصمیم ها و مسائل اداری مجمع کشورهای صادر کننده گاز مورد بررسی قرار گرفت.

در جریان نشست کمیته اجرایی، کشورهای جمهوری اسلامی ایران، لیبی و روسیه رسما کاندیداهای خود را برای احراز پست دبیرکلی این سازمان معرفی کردند.
در همین حال بیژن زنگنه وزیر نفت ایران ریاست مجمع صادرکنندگان گاز در سال ٢٠١٣ میلادی را بر عهده دارد، بر این اساس تعیین رئیس هیئت اجرایی مجمع کشورهای صادرکنندگان گاز برای سال ٢٠١٤ میلادی به ترتیب حروف الفبا و نایب رئیس مجمع برعکس حروف الفبا، از دیگر دستورات کاری در نشست این دوره مجمع خواهد بود.

به گزارش مهر، اعضای مجمع صادرکنندگان گاز ٤٢ درصد از تولید گاز جهان، ٧٠ درصد از ذخایر گازی جهان، ٣٨ درصد از انتقال گاز با خط لوله و ٨٥ درصد از تجارت گاز طبیعی مایع شده (ال ان جی) را در اختیار دارند.

کشورهای الجزایر، بولیوی، مصر، گینه استوایی، ایران، لیبی، نیجریه، قطر، روسیه، ترینیداد و توباگو، ونزوئلا و عمان که آبان سال ١٣٩٠به جی یی سی اف پیوستند، از اعضای این مجمع جهانی به شمار می روند. هلند، قزاقستان و نروژ نیز به عنوان عضو ناظر در مجمع کشورهای صادرکننده گاز مطرح هستند که عراق نیز به تازگی به این جمع پیوسته است.