به گزارش خبرنگار مهر، میزگرد «ممیزی کتاب؛ بایدها و نبایدها» ظهر امروز چهارشنبه 29 آبان با حضور محمدجواد مظفر مدیر انتشارات کویر، حسن ذوالفقاری عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس و محسن فرجی نویسنده و شاعر در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد.
حسن ذوالفقاری مدیر گروه آموزش زبان و ادبیات فرهنگستان زبان و ادب فارسی، در این برنامه ابتدا به واژه‌شناسی ریشه کلمه «سانسور» پرداخت و گفت: سانسور، ممیزی یا ارزیابی در یک راستا قرار دارند که سانسور یک لغت فرانسوی، ممیزی لغت عربی و کمی محترمانه‌تر و بالاخره ارزیابی، فارسی است.
وی سپس با طرح این پرسش که «چه کسی می‌تواند سعدی یا مولانا را سانسور کند؟» در جواب آن، گفت: اما در طول تاریخ افرادی را داشته‌ایم که سانسور - البته نه با قصد و غرض - کرده‌اند. مثلا مرحوم دهخدا یکی از افرادی بود که در امثال‌الحکم تعدادی از ضرب‌المثل‌ها را سانسور کرد. در حالی‌که ضرب‌المثل‌ها همان‌طور که هستند و با همان الفاظ اصلی‌شان، شیرین و درست هستند. البته یک بحث مهم هم وجود دارد و آن اینکه همین عفت عمومی چه چیزی هست که حالا منافی‌اش چه باشد؟ باید به این سوال، پاسخ درست و دقیق داد. دوره‌هایی از تاریخ را هم داشته‌ایم که شعری مانند «مرغ سحر» سانسور می‌شد.
این استاد زبان و ادبیات فارسی گفت: ممیزی در هیچ‌جای قانون نیامده است. اداره کتاب بعد از انقلاب، مدتی به نام اداره نگارش تغییر نام داد و امروز هم نام اداره کتاب را یدک می‌کشد. ممیزی نامناسب موجب تسری اثر به دیگر نهادها می‌شود. مثلاً اگر ارشاد به کتابی اجازه چاپ ندهد، صدا و سیما هم آن را قبول نخواهد کرد. بیاییم مصدایق را به درستی تعریف کنیم و به ناشر و مولف اعتماد کنیم. در حال حاضر 12 هزار پروانه نشر داریم که فکر می‌کنم 600 تا از آن‌ها فعال هستند و به اندازه انگشتان دستمان هم نمی‌توانیم ناشر حرفه‌ای بشماریم. آیا نباید در زمینه نشر کتاب به سراغ ایزوها برویم، برای ناشرها دوره‌های پودمانی تعریف کنیم و سعی کنیم اصول نشر را به آن‌ها بیاموزانیم؟
ذوالفقاری ادامه داد: مبنا قرار دادن قانون در این زمینه، بسیار مهم است. سعی کنیم قانون را ملاک کار قرار دهیم و ویرایش را هم جدی بگیریم. متاسفانه بسیاری از کتاب‌هایی که امروز چاپ می‌شوند، ویرایش صحیحی ندارند. از قانون گفتیم. به قانون توجه کنیم و قانع شدن. مسئولان سعی کنند با توضیحاتشان، ناشران را قانع کنند. مشکل ناشران این است که با هیچ کسی مواجه نیستند و نمی‌دانند درباره غیرقابل چاپ بودن یا اصلاحیات کتابشان با چه کسی حرف بزنند. پیشنهاد من برگزاری جلسات مشورتی برای قانع شدن و رفع سوء تفاهم‌ها است.
وی گفت: پرهیز از سلایق شخصی و دخالت دادن گرایش‌های سیاسی - عقیدتی در ممیزی، یکی دیگر از موارد مهمی است که می‌خواهم بر آن تاکید کنم. ابراز و اعمال نظر در ممیزی باید از نظر علمی باشد. پرهیز از برخوردهای امنیتی، آمرانه و پرونده‌سازی یکی دیگر از مواردی است که می‌خواستم مطرح کنم چون متاسفانه شاهد بود‌ه‌ایم که به راحتی آب خوردن برای ناشرانی پرونده‌سازی کرده‌اند. برخورد مسئولان و ارشاد با ناشران مهربانانه و کریمانه باشد چون چنین برخوردی از بسیاری از نامه‌ها و امریه‌ها، تاثیر بیشتر خواهد داشت. پیشنهاد می‌کنم ممیزی علمی را به هیئت‌های علمی و دانشگاهی بسپاریم.
عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس گفت: به اعتقاد من هر کتاب باید از 3 نظر بررسی شود: اول محتوا. چون برخی کتاب‌ها اصلاً نباید چاپ شوند و مصداق دقیق کتاب‌سازی هستند که بدتر از کتاب‌سوزی است. دوم زبانی. چون امروز واقعا زبان بسیاری از آثار به ویژه ترجمه‌ها بسیار ایراد دارد. متاسفانه خیلی از کتاب‌ها، بدون ویرایش و با اشکالات فراوان دستوری چاپ می‌شوند. و سوم مسائل فنی. بسیاری از کتاب‌هایی که این روزها چاپ می‌شوند، از نظر صحافی، شیرازه و مسائل دیگر در سطح حرفه‌ای جا نمی‌گیرند.
ذوالفقاری گفت: تبدیل اداره ممیزی به استانداردسازی کتاب از دیگر پیشنهادات من است. نکته دیگر این که تصور ما این است که ارشاد حامی ناشران است، نه اینکه مانند مقاطعی که دیده‌ایم، مقابل آن‌ها بایستد.
نظر شما