همایش استانی "رسانه" در غیاب رسانه‌‌های استان/ وقتی نشریات محلی نادیده ماندند

به گزارش خبرنگار مهر، سیستان و بلوچستان در روزهای پایانی آبان ماه سال جاری میزبان هفتمین نشست تخصصی رسانه و چشم‌انداز به همت دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام و همکاری منطقه آزاد با هدف رویکرد هم اندیشی با اصحاب رسانه بود که علی‌رغم میزبانی این استان اما هیچ یک از فعالان رسانه‌ای در آن حضور نداشتند.

در همین راستا تعدادی از فعالان مطبوعاتی و فرهنگی استان با ابراز تعجب از برگزاری چنین همایشی و بدون حضور رسانه های محلی بر تشریفاتی بودن این نشست و تناقض در اهداف مطرح شده از جمله هم اندیشی و ایجاد همدلی بین رسانه ها تاکید کردند.

تبعیض بین رسانه های موجب بی اعتمادی می‌شود

مدیر مسئول روزنامه "زاهدان" با بیان اینکه ایجاد حصار و تبعیض بین نشریات محلی و سراسری موجب بی اعتمادی و آسیب به وحدت رسانه‌ها می‌شود در گفتگو با مهر ابراز داشت: فاکتور گرفتن رسانه‌های محلی در حالی که هدف همایش ایجاد همدلی و وحدت رویه بین رسانه در تحقق سند چشم‌انداز مطرح می‌شود جای سوال دارد.

محمدتقی رخشانی اظهار داشت: انتخاب گزینشی نشریات سراسری و بی اعتنایی به نشریات محلی در حالی که سیستان و بلوچستان میزبان این همایش را عهده داربود حکایت از تشریفاتی بودن این همایش داشت.

وی با بیان اینکه اعضای هیئت مدیره منطقه آزاد چابهار به دلیل انتصاب‌های اخیر با برگزاری این همایش قصد داشتند به نوعی تشکر خود را اعلام کنند ابراز داشت: از اینکه تعدادی از افراد بومی استان به هیئت مدیره این منطقه راه یافتند جای بسی خوشحالی است اما قرار نیست که هم چون روال سال‌های گذشته منطقه آزاد چابهار به حیاط خلوت پایتخت‌نشینان تبدیل شود.

وی ادامه داد: در حالی که هنوز مدیران منطقه آزاد چابهار برنامه لازم و اصول اقتصادی و کاری خود را در زمینه توسعه این منطقه و همچنین استان تبیین نکرده‌اند چگونه می‌توانند نقش رسانه‌ها را در اقتصاد تبیین کنند خود جای بسی تعجب است.

وی ادامه داد: در حالی منطقه آزاد چابهار در این همایش به عنوان الگوی توسعه کشور در سند چشم‌انداز معرفی شده که تاکنون موفقیت و نقش چندانی در توسعه استان به خصوص حوزه فرهنگی ایفا نکرده است.

حوزه فرهنگ به گروگان گرفته می‌شود

قاسم سیاسر محقق و پژوهشگر سیستانی نیز با بیان اینکه متاسفانه در مناسبات سیاسی، حوزه فرهنگ برای دستیابی به برخی ازاهداف گروگان گرفته می شود در گفتگو با مهر اظهار داشت: فرهنگ در کشور ما به خصوص در سیستان و بلوچستان همان حکایت گوشت قربانی و یا ضرب المثل "مرغ عروسی و عزا" را به اذهان متبادر می‌سازد.

سیاسر بیان داشت: برگزاری این گونه همایش‌ها با اهداف دیگر اما به بهانه فرهنگ نه تنها به ایجاد همدلی و توسعه فرهنگی کمک نمی‌کند بلکه در این حوزه به دلیل تبعیض در بین رسانه ها نوعی تهدید محسوب می‌شود.

معاون سازمان اسناد و کتابخانه ملی سیستان و بلوچستان ادامه داد: در حالی که انتظار می‌رود منطقه آزاد چابهار با وجود منابع مالی و تاثیرگذار درحوزه اقتصاد موجب تاثیرگذاری و توسعه فرهنگی  در استان شود اما متاسفانه تاکنون حتی یک ریال هم این سازمان به حوزه فرهنگ در استان کمک نکرده است.

وی با اشاره به اینکه حوزه فرهنگ در سیستان و بلوچستان مظلوم واقع شده است اذعان داشت: تاکنون متولی دلسوزی در حوزه فرهنگی وجود نداشته است و برنامه های فرهنگی همچون برگزاری همایش اخیر سلیقه‌ای، بدون برنامه‌ریزی و جزیره‌ی بوده است.

این نویسنده و پژوهشگر استان که تاکنون بیش از 8 جلد کتاب در رابطه با تاریخ استان به چاپ رسانده است با اشاره به زحمات متحمل شده نویسندگان در راستای انتشار کتاب اظهار داشت: با وجود اینکه هزینه کارهای تحقیقاتی در استان از جیب محققان تامین می‌شود و چاپ کتاب‌ها از محل زندگی شخصی نویسنده پرداخت می شود اما بازهم این تولیدات خریداری ندارد و بر روی دستان نویسندگان و ناشران می‌ماند.

وی گفت: این در حالیست که مبالغ هنگفتی در راستای برگزاری همایش‌های این چنینی در استان همه روزه هزینه می‌شود اما ذره‌ای از آن به حمایت از مطبوعات، رسانه ها و یا نویسندگان و سایر حوزه های هنری اختصاص نمی یابد.

مطبوعات محلی؛ نقشی که به بازی گرفته نمی‌شود

مدیر خانه مطبوعات سیستان و بلوچستان نیز در این رابطه در گفتگو با مهر گفت: رسانه‌ها و مطبوعات محلی نقشی تاثیر گذار و غیر قابل انکار در پیوند خرده فرهنگ ها و ایجاد همدلی و وحدت رویه در جامعه دارند که متاسفانه توجهی به آن نمی شود.

بابک رحیمیان اظهار داشت: مطبوعات و رسانه‌های محلی به عنوان یکی از ارکان اساسی آگاهی بخشی در سطح عمومی جامعه در راستای توسعه‌ فرهنگ بومی و به تبع آن فرهنگ ملی و منطقه‌ای نقشی به سزا و تأثیر‌گزارتر دارند.

وی با اشاره به اینکه ستون و پایه‌ی اساسی مطبوعات ملی، مطبوعات محلیِ قوی و قدرتمند است ادامه داد: خیلی از روزنامه‌نگاران حرفه‌ای و اعضای هیئت تحریریه نشریات سراسری ابتدا کار روزنامه‌نگاری را از مطبوعات محلی آغاز کرده‌اند و به عبارتی دیگر مطبوعات بومی و محلی درتربیت نیروی انسانی با تجربه به عنوان بازوی مطبوعات ملی و سراسری محسوب می شوند.

رحیمیان افزود: حضور تنها تعدادی از مسئولان نشریات سراسری و بی اعتنایی به نشریات محلی در همایش رسانه و چشم‌انداز حاکی از بی توجهی به نقش پر رنگ رسانه های محلی در اجماع اقشار مختلف جامعه است.

وی ادامه داد: در حالیکه پر مخاطب ترین نشریه سراسری در این استان فروش آن از 200 نسخه در روز فراتر نمی رود و به جز شهرهای زاهدان و زابل گستره توزیع بیشتری به خصوص در جنوب استان ندارد لذا نمی توان با این تفاسیر برای اقتصاد و یا چشم انداز آینده کشورتنها به وجود این نشریات بسنده کرد.

رحیمیان افزود: در سیستان و بلوچستان نشریات سراسری بواسطه قدرت مالی و به بهانه کار فرهنگی دست به چاپ ویژه‌نامه‌هایی می‌زنند که هدف غایی آنها جذب آگهی و درآمدزایی است.

وی ابراز داشت: انتشار چند خبر برگرفته از خبرگزاری‌ها و یا روابط عمومی‌ها در قالب ویژه‌نامه استانی هیچ کمکی به پیشرفت و توسعه فرهنگ این استان نمی کند چرا که اگر این رویه علمی و اصولی محسوب می شد باید در حال حاضر تیراژ نشریات سراسری از محلی سبقت می‌گرفت.

رحیمیان اضافه کرد: با وجود اینکه بهای روزنامه های سراسری کمتر از نیمی از بهای نشریات محلی است و تعداد صفحات آنها 4 برابر روزنامه‌های بومی است اما مشاهده می شود در استانی هم چون سیستان و بلوچستان مخاطبان آنها به اندازه یک سوم مطبوعات محلی هم نیست و لذا این آمار خود گواه برتری نقش مطبوعات محلی بر سراسری است.

وی اذعان داشت: به اعتقاد بسیاری از پژوهشگران علوم ارتباطات به دلیل کارکرد های نشریات محلی در شکل‌گیری رفتارهای اجتماعی در پایه‌ای‌ترین سطح خود آینده متعلق به رسانه‌ها و نشریات بومی است.

وی یادآور شد: با این تفاسیر و ایفای نقش نشریات محلی بسیار تعجب آور است که برگزار کنندگان همایش چشم انداز و رسانه نه تنها توجهی به این نقش نداشتند بلکه حتی رسم میزبانی را به جای نیاوردند.

وی با تاکید بر این مسئله که برای دستیابی به اهداف سند چشم انداز باید تمامی رسانه ها و نشریات اعم از بومی، سراسری و دیجیتال را در کنار هم دید افزود: بدون شک جزیره ای عمل کردن و بها دادن به یک طیف و یا حزب خاص موجب همدلی و ایجاد وحدت در جامعه نمی شود.

غلبه سیاست بر فرهنگ 

مدیر موسسه تحقیقاتی و پژوهشی هفت اقلیم زاهدان با بیان اینکه جریانات سیاسی همواره درسیستان و بلوچستان بر فرهنگ غلبه و تسلط داشته است در گفتگو با مهر گفت:در جامعه ای که سیاست و دولت بر فرهنگ مسلط شوند به طور حتم از فرهنگ تنها به عنوان ابزار در دست دولت استفاده خواهد شد و اگر فرهنگ به درجه ابزاری برسد به طور حتم به مرحله سقوط فرهنگی سوق پیدا خواهد کرد.

غلامحسین جهان‌تیغ اذعان داشت: در صورتی می‌توان به فرهنگ مطلوب دست یافت که سیاست متناسب با فرهنگ مردم برنامه ریزی شود.

این استاد جامعه شناسی ضعف علمی مدیران فرهنگی استان و همچنین عدم آشنایی برخی از آنها با فرهنگ مردم منطقه را یکی از مهمترین دلایل آسیب در حوزه فرهنگی عنوان کرد و افزود: متاسفانه تعدادی از مدیران فرهنگی در استان که دارای تخصص نیستند برای حفظ بقای خود به جریان‌های تاثیر گذار سوبسید می‌دهند و بسیاری از بودجه های فرهنگی به سمت مراکز خارج از استان سرازیر می شود.

جهان‌تیغ گفت: اگر امروز بخواهیم عملکرد مدیران فرهنگی استان را در این زمینه در ترازوی سنجش قرار دهیم باید از آنها سوال شود در طی  دو سال گذشته سهم اقلام فرهنگی این استان کجاست؟

وی افزود: در سیستان و بلوچستان از دهه دوم انقلاب تاکنون دید فرهنگ در انحصار جریا‌ن‌های خاص قرار داشته است لذا این رویه خود موجب ایجاد تضاد و دوگانگی و چند تکه ای شدن جامعه سیستان و بلوچستان شده است.