نیروگاهی که بلای جان همدان شد/ گوش ها زنگ خطر را نمی شنوند

به گزارش خبرنگار مهر،17 سالی است که در مسیر تردد از همدان به تهران، شاهد یک غول عظیم صنعتی هستیم که اینک در نگاه همسایگانش تبدیل به میهمان نامیمونی شده است.

نیروگاه شهید مفتح با تولید سالیانه ۴۰ هزار و ۴۸۵ کیلووات تولید ناخالص نیروی برق یکی از نیروگاه های حرارتی اثر گذار در کشور است که ۶۰ درصد برق تولیدی آن در استان همدان مصرف می شود و ۴۰ درصد باقی‌مانده نیز به استان‌های همجوار همچون مرکزی، کردستان و زنجان صادر میشود که این حجم تولید برق نیاز به منابع عظیم آبی دارد.

این مجموعه برای خنک کردن برج ها خود سالیانه نیاز به حدود ۱۰ تا ۱۱ میلیون متر مکعب آب دارد که از۲۰ حلقه چاه حفر شده برای آن تامین می شود.

همین امر موجب شد تا در آخرین سفر هیئت دولت دهم به استان همدان مقرر شود به علت عدم نیاز به برق تولیدی، این نیروگاه با نیمی از ظرفیت خود به کار ادامه دهد، اما چه دلایلی در این امر نقش داشته است.

بررسی ها نشان می دهد فروکش کردن آبهای زیر زمینی موجب شده مسئولان به دنبال تبدیل سیستم نیروگاه از تر به خشک باشند تا بتوانند 80 درصد از آب مصرفی این مجموعه را کاهش دهند که بدین منظور باید چهار برج خنک کننده در اطراف آن ساخته شود که براساس آنچه عنوان شده در ابتدا هزینه 116 میلیارد تومانی داشت اما در حال حاضر هزینه ساخت یکی از برج ها 52 میلیارد تومان است.

اما آیا این هزینه میلیاردی و طرح آن اقتصادی است وچرا مسئولان به دنبال راه های جایگزین نیستند؟

یکی از طرح هایی که در چند سال اخیر مورد توجه مهندسان داخلی نیز قرار گرفته ساخت نیروگاه سیکل ترکیبی و یا تبدیل نیروگاه حرارتی به سیکل ترکیبی است که بازده این نوع نیروگاه ها بیش از 50 درصد است گرچه ساخت آن در ابتدا هزینه بالایی می طلبد اما در بلند مدت موجب صرفه جویی در هزینه ها خواهد شد.

نماینده مردم همدان و فامنین در مجلس شورای اسلامی در خصوص نیروگاه شهید مفتح، اظهار داشت: رودخانه و آب جاری در منطقه ساخت نیروگاه شهید مفتح وجود نداشت و اگر کار کارشناسی در آن زمان انجام می شد متوجه می شدند که هیچ آبی در این منطقه وجود ندارد و نبودن منابع رو سطحی مجموعه را به سوی استفاده از منابع زیر زمینی برد در حالی که منابع زیر زمینی نیز محدود است.

ابراهیم کارخانه ای عنوان کرد: این نیروگاه اگر بخواهد با ظرفیت خود کار کند هر سال حدود 15 میلیون متر مکعب آب مصرف می کند و اگر در یک منطقه سالی 15 میلیون متر مکعب آب مصرف و بخار شود مشخص است که بعد از 30 سال منابع آن منطقه با مشکل مواجه می شود.

نیروگاه مفتح منطقه را به کویر تبدیل کرده است

وی با بیان اینکه نتوانسته ایم مدیریت درستی در منابع آب داشته باشیم، بیان داشت: در حال حاضر منطقه نیروگاه شهید مفتح به یک منطقه کویری تبدیل شده است.

نماینده مردم همدان و فامنین در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه نیروگاه شهید مفتح نیروگاه مهمی برای کشور است، اذعان داشت: این نیروگاه جزو نیروگاه های بسیار خوب کشور است که با 38 درصد راندمان در حال کار کردن است و اکنون با یک سوم ظرفیت کار می کند که این به ضرر کشور است.

يكي از ساكنان شهر فامنين نيز با اشاره با اينكه كشاوررزي در منطقه از رونق افتاده است به مهر، گفت: شدت خشكي زمين به حدي است كه حتي در عمق 200 متري زمين نيز نمي توان به آب رسيد و عملا نيروگاه باعث از بين رفتن كشاورزي در  منطقه فامنين و كبودر آهنگ شده است.

مهدي سهرابي اذعان داشت: به دليل به صرفه نبودن كشاورزي جوانان منطقه ديگر علاقه اي به حضور در اين شهرستان ندارند و به دنبال كار يا به همدان مهاجرت مي كنند و يا اينكه به پايتخت يا ديگر شهر هاي صنعتي كشور مي روند تا شايد آينده خود را در استاني ديگر بيابند.

دیگر نماینده مردم همدان در مجلس شورای اسلامی نیز در گفتگو با مهر با اشاره اینکه تاسیسات مورد نیاز برای ساخت برج خنک کننده وارد کشور شده است، افزود: طرح رساندن پسآب تصفیه خانه همدان به این نیروگاه نیز یکی از طرح های مورد بررسی است و ساخت برج خنک کننده نیز در دست پیگیری است که 70 درصد پیشرفت فیزیکی دارد.

امیر خجسته با اشاره به لزوم جایگزین شدن کشت های کم آب بر در این منطقه اذعان داشت: قطعا باید جایگزینی برای کشت های در حال حاضر داشته باشیم چرا که با شرایط کمبود آب کشاورزان باید به کشت محصولاتی بپردازند که نیاز به حداقل آب داشته باشند.

وی اذعان داشت: با این وضع کشاورزی در استان همدان با مشکل جدی مواجه خواهد شد و بدنبال آن شاهد مهاجرت از استان خواهیم بود.

اما استاندار همدان در دیدار خود با برخی وزرا اخبار خوبی از تزریق اعتبار برای ساخت خط انتقال آب از تصفیه خانه همدان به نیروگاه شهید مفتح داد.

استاندار همدان با تاکید براینکه وزیر نیرو به پروژه‌های این وزارتخانه در استان توجه و نگاه ویژه‌ای دارد افزود: بر این اساس در پاسخ به پیگیری‌های استان، وزیر نیرو با اختصاص 35 میلیارد تومان اعتبار برای انتقال پساب فاضلاب تصفیه‌خانه همدان به نیروگاه شهید مفتح موافقت کرد.

نیک بخت گفت: مقرر شد ماهانه 5 میلیارد تومان از این اعتبار هزینه شده و این خط انتقال پساب در تابستان سال آینده به اتمام رسیده و به بهره‌برداری شود.

وی اضافه کرد: پیش از این 50 درصد پساب فاضلاب تصفیه‌خانه همدان به میزان 15 میلیون مترمکعب به نیروگاه شهید مفتح اختصاص یافته بود تا بهره‌برداری از چاه‌های عمیق حفر شده برای استفاده این نیروگاه قطع شود.

آنچه که از فرآیندها به نظر میرسد این است که خطر بالقوه ای در شمال استان همدان در حال وقوع است و شايد چون کاهش آب های زیرزمینی ممکن است قابل لمس نباشد کمتر مورد اهميت اضطراری قرار گرفته و برخی از مسئولان نمی خواهند زنگ خطر خشکسالی، مهاجرت و تهدیدات اقتصادی که این عدم توجه در بر دارد را بشوند.

تصمیم گیری در خصوص فعالیت نیروگاهی که تنها 38 درصد راندمان دارد و تنها با نیمی از ظرفیت خود کار می کند در حالی است که در کشورمان با تولید مازاد برق در شش ماهه دوم رو برو هستیم و این واقعیت نیازمند انتخابی جسورانه برای آینده استان همدان است،انتخابي كه مي تواند با ساخت نيروگاه هاي كوچك حل شود.

از سوی دیگر به گفته یکی از مسئولان در استان همدان ذخیره چند هزار ساله آبهای زیر زمینی دشت بهار و کبودر آهنگ در مدت 60 سال اخیر مصرف شده است و این فرآیند می تواند زنگ هشدار جدي در بخش استرتژیک جمیعیتی باشد چرا که اگر برای جبران خسارات وارد شده به ذخیره آبهای زیرزمینی از راه غیر طبیعی آن تدبیری اندیشیده نشود در آینده نه چندان دور شاهد مهاجرت گسترده از شمال استان همدان خواهیم بود.

وجود نیروگاه شهید مفتح باعث شده است که اکنون در دشت های کبودر آهنگ و فامنین عمق چاه ها به بیش از 200 متر رسیده است و این در حال است که امسال با تشدید خشکسالی این وضع به حدی رسید که مسئولان استان اعلام کردند چاه های دشت های منطقه مرکزی همدان ماهیانه یک متر کاهش آب دارد...

_________

گزارش از بهنام نادري فصيح