معتمدنژاد می‌دانست سطح سواد باسوادان هم در ایران چقدر پائین است

به گزارش خبرگزاری مهر، مهدی محسنیان‌راد استاد دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع) و همکار و قدیمی‌ترین شاگرد زنده‌یاد پروفسور کاظم معتمدنژاد که نخستین کار مشترک خود را در سال 1351 منتشر کردند، درباره او گفت: استاد معتمدنژاد کار روزنامه‌نگاری را در جوامع در حال توسعه، صرفاً انتقال خبر نمی‌دانند بلکه معتقدند یک روزنامه‌نگار در کنار پوشش اخبار، باید به چرایی و چگونگی این خبر نیز بپردازد. به عقیده دکتر معتمدنژاد در ممالک جهان سوم فقط کافی نیست که خبر را پوشش دهیم بلکه باید به چرایی و چگونگی خبر و نتایج و آثار رویدادها وپدیده ها نیز بپردازیم.

محسنیان‌راد افزود: دکتر معتمدنژاد معتقد است چون جامعه کنونی ایران یک جامعه سیاسی و در عین حال کم‌سواد است، احتیاج به آگاهی سیاسی بیشتری دارد. دکتر معتمدنژاد می‌گفت در جوامع غیرسیاسی غربی، شاید برای خیلی رویدادها یک خبر کوتاه که در آن گفته شود یک امر جدید اتفاق افتاده است، کافی باشد، ولی برای ممالک جهان سوم و یک جامعه انقلابی باید گفته شود چرا اتفاق افتاده و چه نتایج و آثاری دربردارد و به این ترتیب آگاهی‌ها را حتماً باید گسترش داد.

وی اضافه کرد: دکتر معتمدنژاد معتقد بود که برای مقابله با شرایط نامطلوب کنونی باید به شناخت عوامل عقب‌ماندگی گذشته روی آوریم و بیش از پیش به راه‌ها و شیوه‌های پیشرفت آینده توجه کنیم. ایشان در سال‌های جوانی، عملاً روزنامه نگاری را تجربه، سپس دکتری روزنامه‌نگاری دریافت کرده بود. همچنین ایشان سال‌های قبل از انقلاب اسلامی روزنامه‌نگاری درس می‌داده و در سال‌های بعد نیز اوضاع جوامع معاصر را رصد می‌کرده است.

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه دکتر معتمدنژاد این نکته را به خوبی درک کرده بود که پدیده کم‌سوادی چگونه یک مانع رشد سیاسی می‌شود، افزود: از نگاه دکتر معتمدنژاد در کشورهای در حال توسعه، به غیر از بالا بودن سطح بی‌سوادان، سطح سواد باسوادان نیز پایین است. این وضعیت در ایران حادتر است و به دلایلی، بسیاری از کسانی که در نهضت سواد‌آموزی شرکت داشته‌اند، عملاً قادر به مطالعه متن‌های دشوار نیستند. این دلیلی بر اظهار ایشان بر پرداختن به ریشه و نتایج اتفاقات و اخبار بود.

همچنین دکتر حسین پاکدهی، هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی و ارتباطات دانشگاه علامه و استاد ارتباطات که بیش از یک دهه از عمر خود را در محضر پدر علم ارتباطات دکتر معتمد نژاد سپری کرده است، درباره او گفت: دكتر معتمد نژاد، به معنای واقعی کلمه یک معلم بود و خصوصاً از لحاظ اخلاقی تواضع، فروتنی و مناعت طبعشان زبان زد خاص و عام بودند.

وی خصوصیات اخلاقی دكتر معتمد نژاد را یكی از دلایل مهم جذب دانشجویان به ادامه تحصیل در رشته ارتباطات دانست و تصریح كرد: من یکی از شاگردان كوچك ایشان بودم كه علی‌رغم برخی مشكلات، ‌به خاطر تشویق‌های پدرانه و مشفقانه ایشان در مقطع دکتری در حوزه ارتباطات ادامه تحصیل دادم.

حسین پاکدهی اضافه درباره دیدگاه دکتر معتمدنژاد در خصوص نوع روزنامه‌نگاری مطلوب هم گفت: برداشت من این است که روزنامه‌نگاری که ایشان مد نظرشان بود یک روزنامه‌نگاری تحقیقی و انتقادی بوده است. روزنامه نگاری كه ضمن سلامت اخلاقی حرفه‌ای، واقعیت‌های موجود را در جهت بهبود وضعیت و بدون در نظر گرفتن منافع تجاری و غیره منعكس كند،‌ مدنظر دكتر معتمد نژاد بود.

این عضو هیئت علمی دانشکده ارتباطات در پاسخ به این سوال كه جایگاه آموزش روزنامه نگاری از دیدگاه دکتر معتمد نژاد کجاست؟ اظهار داشت: به نظر من در اینجا یک بحث کلی‌تر مطرح است و آن هم جایگاه رسانه‌ها در دنیای کنونی است که ایشان حداقل نیم قرن قبل به درستی اهمیتش را به معنای اخص کلمه درک کرده بودند.

وی با بیان این مطلب كه به همین منظور هم در سال 1346 دانشکده علوم ارتباطات را در ایران پایه گذاری کردند، خاطرنشان كرد: بعد از انقلاب جمهوری اسلامی که انقلاب فرهنگی داشت اتفاق می‌افتاد، شورای انقلاب فرهنگی قصد این رشته رو به طور کلی از رشته‌های مورد تدریس در دانشگاه حذف کند اما با توجه به تلاش‌های مجدانه ایشان این رشته را توانستند حداقل به عنوان یک گرایش حفظ بکنند و بعد به تدریج زمینه مستقل شدن رشته را فراهم کنند.

حسین پاکدهی ادامه داد: دلسوزی‌ها و پیگیری‌های مجدانه ایشان توانست به گونه‌ای باشد که دانشگاه‌های مهم کشور الان این رشته را داشته باشند.

وی درباره نظر دکتر معتمد نژاد در خصوص حقوق رسانه‌ای و اخلاق حرفه‌ای تصریح كرد: دكتر معتمدنژاد صرفا به روزنامه‌نگاری توجه نداشتند بلکه به رسانه‌ها و ابعاد آن در دنیای کنونی توجه داشتند. روزنامه نگاری كه دكتر معتمدنژاد تمایل داشتند شکل بگیرد،‌ این بود كه به جای یک روزنامه‌نگاری مدّاح و ستایشگر، یک روزنامه نگاری مجدانه، محققانه و انتقادی باشد که بتواند جامعه را به سوی اصلاح و بهبود در جهت مناسب هدایت کند.

پروفسور کاظم معتمد‌نژاد پدر علم ارتباطات در ایران که در سال‌های اخیر به بیماری پارکینسون دچار شده بود، پنجشنبه هفته در سن 79 سالگی درگذشت.