سال 2014 در حالی آغاز شده که با کشیده شدن نتیجه بسیاری از حوادث و رویدادهای سیاسی سال 2013 به سال جدید، انتظار تحولاتی پر چالش و بحث برانگیز از آن می رود. این گزارش نگاهی دارد به مهمترین رویدادهادهای سیاسی این سال:
چهاردم ژانویه: رای گیری در مورد قانون اساسی جدید مصر
دولت انتقالی مصر امیدوار است این کشور در سال جدید میلادی روی آرامش را به خود ببیند. از زمان سقوط رژیم مبارک در فوریه سال 2011 روند گذار مصر به دموکراسی تنش های بسیار و حوادث خشونت باری رخ داده است. این در حالی است که با نخستین انتخابات دموکراتیک این کشور در ژوئن 2012 که به روی کار آمدن "محمد مرسی" انجامید، تحلیلگران از آغاز دوره سیاسی جدید در این کشور سخن می گفتند، با این حال یک سال بعد ارتش مصر با برکنار کردن مرسی قدرت را به دست گرفت. طی ماه های اخیر نیز شاهد ممنوع شدن فعالیت اخوان المسلمین و دستگیری گسترده مقامات این جنبش بودیم.
با این شرایط مشخص نیست که آیا رای گیری در مورد قانون اساسی مصر در روزهای چهاردهم و پانزدهم ژانویه به این وضعیت پایان خواهد داد یا خیر. این سومین همه پرسی قانون اساسی مصر با گذشت سه سال از سقوط رژیم پیشین است. با تصویب قانون اساسی جدید انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری مصر در تابستان 2014 برگزار خواهد شد.
22 ژانویه: برگزاری کنفرانس سوریه در ژنو
جنگ داخلی سوریه که از مارس 2011 آغاز شده همچنان ادامه دارد. در سومین سال درگیری های داخلی سوریه که طی آن هزاران شورشی مسلح با حمایت قدرت های خارجی به درگیری با ارتش سوریه می پردازند، بیش از 100 هزار نفر کشته و میلیون ها شهروند این کشور آواره شده اند.
در همین حال در بخش هایی که خارج از کنترل دولت سوریه است گروههای وابسته به القاعده بر سر به دست گیری قدرت در حال جنگ هستند، وضعیتی که هواداران شورشیان مسلح را با نگرانی جدی مواجه کرده است. در این وضعیت نابسامان، نشست بررسی راه حل پایان بحران سوریه در روز بیست و دوم ژانویه در ژنو برگزار می شود. در این نشست که به ژنو 2 شهرت یافته، نمایندگان دولت و مخالفان دولت سوریه و نمایندگانی از دیگر کشورهای منطقه و جهان حضور می یابند. اما همچنان در مورد به نتیجه رسیدن این نشست تردیدهای فراوانی وجود دارد. در خوشبینانه ترین حالت جنگ در سوریه حداقل در سال جدید میلادی نیز ادامه می یابد. در این میان مسئله مهم برنامه انهدام سلاح های شیمیایی سوریه است که باید تا اواسط 2014 انجام شود.
دوم فوریه: برگزاری انتخابات زودهنگام در تایلند
سیاست در تاریخ معاصر تایلند سنت ویژه خود را یافته است. از سال 1932 تا کنون این کشور تقریبا هر سه سال یکبار شاهد وقوع یک کودتای نظامی بوده است. به این ترتیب باید گفت تظاهرات گسترده ای که در ماه نوامبر به کناره گیری شمار زیادی از وزیران کابینه "یینگلوک شیناواترا" انجامید، چندان هم دور از انتظار نبود. در نتیجه این تظاهرات نخست وزیر تایلند وعده برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی را در دوم فوریه به معترضان داد. شیناواترا معتقد است حزبش مجددا اکثریت آرا را به دست می آورد اما اعتراضات اخیر نشان داد چندان هم به این مسئله نمی توان امیدوار بود. "سوتهپ تاوگسوبان" رهبر اپوزیسیون تایلند بر لزوم تشکیل دولتی متشکل از متخصصان امر تاکید کرده که در آن جایی برای یینگلوک و تاکسین شیناواترا نخست وزیر پیشین و برادرش جایی وجود ندارد. از سوی دیگر نتایج انتخابات حرف آخر را در سیاست تایلند نمی زند زیرا تجربه نشان داده در جایی که گروههای سیاسی در قدرت یابی به شکل دموکراتیک ناکام مانده اند، به ارتش متوسل شده اند.
بهار 2014: برگزاری انتخابات در آفریقای جنوبی
با مرگ "نلسون ماندلا" رهبر اسطوره ای آفریقای جنوبی، این کشور شخصیت اصلی میانجیگر خود را از دست داد. در عین حال حزب وی "کنگره ملی آفریقا" (ANC) همچنان بخت اصلی در انتخابات پارلمانی پیش رو است. در نتیجه سال ها مبارزه ماندلا و همقطارانش علیه رژیم آپارتاید، حزب ANC با اقبال خوبی در بین مردم آفریقای جنوبی برخوردار بوده و هر بار دو سوم آرا انتخاباتی را از آن خود کرده است. در انتخابات امسال نسلی که به عنوان "نسل آزاد" رشد یافته و رژیم آپارتاید را تجربه نکرده اند، شرکت خواهند کرد. "یاکوب زوما" رئیس جمهور سیاه پوست آفریقای جنوبی همچنان محبوبیت دارد. با این شرایط به نظر می رسد انتخابات جدید نیز به نفع ANC به پایان برسد، اما گمانه زنی ها از کاهش میزان آرای این حزب در این دوره حکایت دارد.
می 2014: 700 میلیون رای دهنده هندی پای صندوق ها می روند
بزرگترین دموکراسی جهان در ابتدای سال جدید میلادی انتخابات پارلمانی برگزار می کند. برای این کار نهاد برگزاری انتخابات 700 میلیون رای دهنده هندی را به مشارکت در انتخاباتی فراخوانده که حداکثر در ماه می برگزار خواهد شد. این در حالی است که وضعیت رو به بحران هند، احتمال تغییر جناح صاحب قدرت و بروز تنش های فرقه ای موجب شده انتخابات این دوره با حساسیت بیشتری از سوی ناظران پیگیری شود.
در این سال ها کاهش رشد اقتصادی، کاهش ارزش روپیه، افزایش فساد مالی و بروز مشکل در طرح بزرگ تغذیه به دلیل اشکالات اجرایی، تردیدهایی در توانایی حزب حاکم کنگره برای اداره کشور ایجاد کرده است. این وضعیت راه را برای فعالیت حزب ملی گرای هندو موسوم به BJP هموار کرده و بخت پیروزی آن را افزایش داده است.
25 می: برگزاری انتخابات پارلمان اروپا در سایه نگرانی از پیروزی احزاب افراط گرا
رای دهندگان اروپایی برای نخستین بار پس از بروز بحران مالی در اتحادیه اروپا به پای صندوق های رای می روند. تحلیلگران بر این باورند که در این دوره نیرو های سیاسی ضداتحادیه اروپا و ضدیورو بخت بالایی برای پیروزی دارند. در حالی که در انتخابات سال 2009 میزان مشارکت حدود 45 درصد بود، این نگرانی وجود دارد که شرایط بد اقتصادی سبب کاهش همین میزان مشارکت در انتخابات این دوره شود.
این مسئله موجب بهره برداری احزاب راستگرای پوپولیست و راست گرای افراطی از شرایط کنونی خواهد شد. با ورود چنین افرادی به پارلمان اروپا روند تصمیم گیری و مقابله اتحادیه اروپا با بحران مالی نیز با مانع روبرو می شود. اگر پیشتر ورود احزابی مانند "حزب آزادی" به رهبری "گرت ویلدرز" به پارلمان هلند و فعالیت حزب UKIP به رهبری "نایجل فریج" در انگلیس و یا حزب "جبهه ملی" به رهبری "مارین لوپن" در فرانسه با نگرانی از سوی ناظران دنبال می شد، این بار آنها باید خود را آماده ورود این احزاب تندرو به پارلمان اروپا کنند.
اول آگوست: پایان مدت اعتبار روادید "ادوارد اسنودن" در روسیه
چند ماه پیش، دولت روسیه به افشاگر جاسوسی اطلاعاتی آمریکا اجازه اقامت یک ساله در این کشور را داد. در اول آگوست 2014 این مهلت به پایان می رسد و "ادوارد اسنودن" باید برای اقامت خود به فکر کشور جای جدیدی باشد. این در حالی است که ظرف 40 روزی که وی در فرودگاه مسکو برای دریافت اجازه اقامت نشسته بود هیچ کشور اروپایی حاضر به پذیرفتن وی نشد. با این حال پوتین با اعطای پناهندگی به اسنودن حساسیت واشنگتن را برانگیخت. هنوز کسی اطلاعی از محل اقامت اسنودن در روسیه ندارد اما آنگونه که گفته می شود وی در محدوده کالینینگراد تا ولادیوستوک اجازه اقامت و تردد دارد.
اکنون این سوال مطرح می شود که آیا روس ها مدت اقامت اسنودن را تمدید خواهند کرد؟ اگر پاسخ این سوال منفی باشد گزینه بعدی اسنودن برای پناهنده شدن کجاست؟ آیا اروپایی ها حاضر می شوند وی را بپذیرند و یا اینکه زمینه بازگشت وی به آمریکا را فراهم می کنند، اقدامی که کمترین نتیجه اش زندانی طولانی مدت برای این کارمند سابق آژانس امنیت ملی آمریکا است.
آگوست 2014: انتخابات ریاست جمهوری ترکیه
ترکیه در سال 2013 پس از اعتراضات خشونت بار پارک گزی به موضوع اصلی رسانه ها تبدیل شد. این اعتراضات در واکنش به تصمیم دولت "رجب طیب اردوغان" برای انجام یک پروژه عمرانی در محوطه پارک آغاز شد و ظرف چند هفته ابعادی گسترده یافت. از آن زمان تا کنون موجی از انتقادها متوجه حزب حاکم عدالت و توسعه شده است. گروه های اپوزیسیون هر روز با یافتن موضوعی جدید نوک پیکان حملات خود را متوجه دولت اردوغان می کنند. آخرین مورد این حملات در پی افشای پرونده فساد مالی گسترده به محوریت "هالک بانک" و مشارکت شماری از افراد منسوب به مدیران دولتی انجام گرفت.
این مسائل اپوزیسیون ترکیه را برای راهیابی به قدرت پس از یک دهه حکومت بلامنازع حزب عدالت و توسعه امیدوار کرده است. برای اردوغان و هم حزبی هایش فرارسیدن ایام انتخابات در چنین شرایطی امتیازی منفی به شمار می آید. نگرانی نخست از انتخابات شهرداری ها در ماه مارس است، زیرا در این انتخابات اپوزیسیون تصاحب کرسی شهرداری های آنکارا و استانبول را هدف گرفته است. این پیروزی ها می تواند موضع اپوزیسیون را در انتخابات ریاست جمهوری که در ژوئن برگزار می شود، تقویت کند.
با تمام این اوصاف وضعیت حزب حاکم ترکیه همچنان از رقبایش بهتر است. اردوغان چشم امید به منصبی دارد که در حال حاضر در اختیار هم حزبی اش "عبدالله گل" است. برخی با استناد به مواضع متناقض اردوغان و گل در ماجرای پارک گزی، در این مورد که گل بخواهد عرصه را برای رئیس جمهور شدن اردوغان خالی کند، ابراز تردید می کنند. اما گروهی نیز از "راه حل روسی" در این مورد سخن به میان می آورند که طی آن اردوغان رئیس جمهور شده و گل عهده دار سمت نخست وزیری می شود.
18 سپتامبر: برگزاری همه پرسی استقلال اسکاتلند
در روز هجدهم سپتامبر 4 میلیون شهروند اسکاتلندی در مورد سرنوشت خود تصمیم می گیرند. در صورتی که پاسخ اسکاتلندی ها به خروج از اتحادیه انگلستان پس از 300 سال مثبت باشد "الکس سالموند" نخست وزیر تا 2016 برای اعلام موجودیت یک کشور جدید وقت خواهد داشت. طرفداران حزب ملی اسکاتلند به رهبری سالموند به دنبال حق تصمیم گیری در مورد مسائل سیاسی و اقتصادی از جمله حق مالکیت بر میدان نفتی سواحل دریای شمال هستند. اگر هم پاسخ مردم به همه پرسی منفی باشد همه چیز روال کنونی خود را حفظ می کند، استقلال طلبان خشمگین می مانند، پوند به عنوان وجه رایج و ملکه الیزابت به عنوان رهبر سیاسی اسکاتلند شناخته می شود.
5 اکتبر: برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در برزیل
سال 2014 می تواند سال "دیلما روسف" رئیس جمهوری برزیل نام بگیرد. میزبانی جام جهانی فوتبال برای مردم برزیل که دیوانه وار به این ورزش علاقه نشان می دهند، فرصتی برای فکر کردن به مسائل سیاسی نمی دهد. اما کمتر از سه ماه بعد آنها باید با حضور در پای صندوق های رای رئیس جمهوری آینده خود را انتخاب کنند. با توجه به اعتراضات اخیر به نظر می رسد میزان اقبال مردم از روسف کمتر از دور پیشین باشد. به علاوه کاهش رشد اقتصادی، وخامت وضعیت معیشت مردم و گسترش فساد مالی در دستگاه دولتی و اداری به شمار منتقدان دولت افزوده است.
با این حال اپوزیسیون نتوانسته از این شرایط به نفع خود بهره گرفته و توجه رای دهندگان را به برنامه هایش جلب کند. در حال حاضر برای مردم برزیل قهرمانی در جام جهانی فوتبال از هر چیزی مهمتر است. با این اوصاف پیش بینی می شود روسف با اکثریتی ضعیف بار دیگر بر مسند ریاست جمهوری برزیل تکیه بزند.
پایان 2014: خروج نظامیان خارجی از افغانستان
بر اساس تصمیم فرماندهان ناتو، نظامیان خارجی تا پایان سال جدید میلادی باید از افغانستان خارج شوند. برخی از کشورها مانند استرالیا تا کنون تمام نظامیانشان را از این کشور خارج کرده اند و برخی دیگر نیز مانند آلمان برنامه خروج نظامیان تا پایان سال را در دستور کار دارند. این در حالی است که آلمان با اعزام سه هزار نظامی به افغانستان تحت فرماندهی نیروهای کمک به امنیت افغانستان (ایساف) بزرگترین ماموریت نظامی خارج از کشور تاریخ خود را انجام داد.
وزارت دفاع آلمان تا پایان سال، حدود چهار هزار و 800 کانتینر و هزار و 200 وسیله نقلیه خود را از افغانستان بازمی گرداند و در عین حال به دلیل صرفه جویی، صدها قطعه از ادوات و تجهیزات خود را در این کشور باقی می گذارد. این در حالی است که آلمان همچنان 600 تا 800 نیروی خود را به منظور آموزش نیروهای افغان، پس از سال 2014 نیز در افغانستان نگاه می دارد.
-----------------------------
گزارش : فریدون ناعمی
نظر شما