بازی‌های بومی همدان گنجینه‌ای از فرهنگ این استان/ بازی‌های سنتی در انتظار احیا

به گزارش خبرنگار مهر، نیاز به بازی، عمومی و جهانی است و مرزهای سن، جنس، موقعیت اجتماعی، پایگاه اقتصادی و جغرافیایی را درهم می شکند.

هر ملتی برای خود بازی و سرگرمی دارد و همه انسان ها دوست دارند در کنار فعالیت های معیشتی و موظف خود به فعالیت هایی بپردازند که ریشه در خواست ها و تمایلات آنها داشته باشد بی آنکه ناگزیر باشند خود را گرفتار نتیجه بدست آمده بکنند.

در همین راستا بازی های بومی محلی به عنوان گنجینه ای از هویت و فرهنگ تاریخ ورزش ایرانیان است و به عنوان بخشی از میراث فرهنگی ایرانیان در زمینه ورزش بشمار می رود که علاوه بر جنبه های نشاط و شادابی، پیوستگی عمیقی با شیوه زندگی و معیشت مردم در دوره های گذشته داشته و از مهم ترین اجزای فرهنگ هر شهر محسوب می شوند.

استان همدان نیز از گذشته های دور دارای بازی های بومی محلی فراوانی بوده که در جایگاه خود کم نظیر است اما امروزه به دلیل گسترش تکنولوژی و تغییر در شیوه‌های زندگی مردم، گسترش شهرنشینی و صنعتی شدن و پیدایش فناوری‌های نوین بسیاری از بازی‌های سنتی و بومی یا منسوخ شده یا به حاشیه رانده شده است.

یک کارشناس میراث فرهنگی و گردشگری استان همدان در این زمینه با بیان اینکه امروز دیگر پرداختن به بازی‌های سنتی و بومی اوقات فراغت مردم را پر نمی‌کند، گفت: اوقات فراغت زندگی امروز را تلویزیون، سینما و سایر دستگاه‌های صوتی و تصویری و بازی های مکانیکی و الکترونیکی پر کرده است.

امین انصافی با بیان اینکه فرهنگ و تمدن هر نسلي نشأت گرفته از آداب و سنن نياکان و پيشينيان آن است و پايه و اساس اجتماعي، فرهنگي و اعتقادي هر ملتي ريشه در اعتقادات و مسائل فرهنگي و اجتماعي اجداد آن سرزمين دارد، گفت: پرداختن به سنن و رسوم گذشتگان مي تواند ريشه هاي فرهنگي و اجتماعي اقوام و ملتهاي مختلف را براي نسل حاضر بازگو کرده و خلق و خو و روحيات آنان را زنده کند.

انصافی ادامه داد: بازی های بومی محلی مانند هفت سنگ، طناب کشی، عمو زنجیرباف، قایم موشک، گرگم به هوا، آبجی گل بهار، آقا سلام، اتل ماقویش، الک زنبه، اینچیله بادام قاجده بیردام، بازی قلاغه، ترکه بازی، تنوره تنوره، درنه، دستمال گوتورده، دوز، زو، شاتی شوتی، صید و حصار، قاپ بازی، قِدبازی، کمربازی، کوف بازی، گوشله ،گوی بازی، لنگه، مورچه داره و یک قل دوقل بومی محلی رایج در همدان به شمار می روند که در گذشته در نقاط مختلف این استان مرسوم بوده است.

وی اظهار داشت: متاسفانه نسل امروز استان همدان با این بازی های بومی و محلی که موجب نشاط و شادابی بوده و از طرفی میراث به جا مانده از گذشتگان است آشنایی چندانی ندارد.

بازی های بومی محلی بخشی از هویت استان همدان است

مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان همدان نیز در این زمینه به خبرنگار مهر گفت: بازی های بومی و محلی در استان همدان دارای جایگاه ویژه و خاصی بوده که متاسفانه امروز کمتر کسی حرف آن را می زند.

علیرضا ایزدی با تاکید بر اینکه بازی های بومی محلی استان همدان میراث به جامانده از اجداد و نیاکان ما هستند، بیان داشت: در گذشته های نه چندان دور بازی های بومی و محلی همدان بخشی از هویت و فرهنگ ساکنان این منطقه را تشکیل می داد که در حال حاضر رو به فراموشی است.

وی با بیان اینکه بازی های بومی و محلی و نوع و شیوه اجرای آن باعث خود ساختگی افراد می شده است، اظهار داشت: مانوس شدن با طبیعت از جمله ویژگی های ورزش های بومی و محلی است که باید برای ارزیابی و جایگاه دوباره و ترویج آن برنامه ریزی شود.

مدیر کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان همدان در ادامه با اشاره به اینکه قایم موشک، اتک متک، کمربند بازی، هفت سنگ ،کلاغ پر، طناب کشی، وسط بازی، لی لی بازی، تیله بازی، سکه بازی ، بالا بلندی و مچ انداختن از بازی های محلی استان همدان است، عنوان داشت: گذری بر گذشته همدان نشان دهنده آن است که در زمان قدیم مردم همدان در انجام بازی‌ها با وسایلی از قبیل چوب، سنگ، طناب و پارچه که در طبیعت هم به سادگی یافت می‌شود سروکار داشتند و در مقایسه با امروزی‌ها بسیار بشاش‌تر و سرزنده‌تر بودند.

احیا بازی های بومی محلی نیازمند حمایت مسئولان است

ایزدی در ادامه سخنانش گفت: ورزش‌ها و بازی‌های بومی و محلی گنجینه‌هایی از فرهنگ و هویت به شمار می‌آیند که اگر دیر دست به كار شويم به تاریخ می‌پیوندند.

مدیر کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان همدان ابراز داشت: نبود برنامه‌ریزی، حمایت کم، گسترش بازی‌ها و ورزش‌های مدرن، کمبود اعتبار، فرهنگ‌سازی و تبلیغات ضعيف از جمله دلایل فراموشی بسیاری از رشته‌های اصیل بومی و محلی همدان است.

ایزدی با اشاره به اینکه جشنواره زمستانی استان همدان امسال با سه محور بازی های محلی و غذاهای سنتی و دمنوش های گیاهی برگزار می شود، افزود: فرهنگ سازی و احیا بازی های سنتی برای تقویت بخش فرهنگی هفتمین جشنواره زمستانی در نظر گرفته شده است.

مدیر کل ورزش و جوانان استان همدان نیز گفت: ورزش های بومی و محلی با گذشت زمان و به دلیل توجه کم و حمایت نشدن از این رشته های اصیل و پرپیشینه رنگ باخته و هم اکنون در حال به فراموشی سپرده شدن است.

جشنواره بازی های سنتی در همدان برگزار می شود

سید عبدی افتخاری با بیان اینکه انجام ورزش های بومی محلی استان همدان موجب ایجاد نشاط و شادی در بین افراد می شود، بیان داشت: انجام این قبیل بازی ها موجب تحرک و شادابی افراد و ایجاد روحیه نشاط در بین جوانان می شود.

وی از برگزاری جشنواره بازی های سنتی در ایام جشنواره زمستانی استان همدان خبر داد و افزود: این جشنواره با هدف احیای بازی های بومی محلی استان و ورزش های سنتی 9 بهمن ماه در سالن ورزشی فردوسی همدان برگزار می شود.

یک کارشناس روانشناسی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: خاطره بازی های دسته جمعی برای نسل امروز کودک و نوجوان ما چندان که باید و شاید شناخته شده نیست و آنها ترجیح می دهند خود را با انبوه وسایل الکتریکی و اسباب بازی های کوچک و بزرگی که در مغازه های امروزی به فروش می رسد، سرگرم کنند.

زهرا زرین مراد بیان داشت: متاسفانه بازی های فکری و رایانه ای تحرک بدنی کودکان را از آنها گرفته و کودک و نوجوان امروز با انجام بازی ای رایانه ای هیچ فعالیت بدنی را ندارد در حالیکه انجام بازی های بومی و محلی علاوه بر درگیر کردن ذهن کودک و نوجوان موجب تحرک و شادابی آنها نیز می شود.

وی ابراز داشت: احیا بازی های بومی محلی و آشنا شدن قشر نوجوان و جوان امروز با این نوع بای ها علاوه بر ایجاد روحیه نشاط و شادابی در بین آنها اوقات فراغت نسل نوجوان و جوان را به نحو مطلوبی پر می کند.

با توجه به مطالب بیان شده  می توان گفت که بخشی از شرایط پیش آمده اجتناب‌ناپذیر است و انسان باید همگام با روز پيش رود ولی بايد توجه داشت كه انسان بدون روحیه بازی شاید نمی‌توانست به شکل امروزی تکامل یابد و درست به همین دلیل و اهمیت و نقش بازی‌های سنتی و بومی است که مسئولان باید بکوشند بازی‌های بومی محلی را احيا كنند تا علاوه بر پيشرفت روزافزون، فرهنگ و سنت گذشتگان نیز حفظ شود.
________

گزارش: زهرا ذوالفقاری