زوج بودن تعداد داوران مشکل‌ساز نیست/ در رای داوران دخالت نمی‌کنم

به گزارش خبرگزاری مهر، علیرضا رضاداد جمعه شب 4 بهمن ماه در ابتدای سخنان خود در برنامه تلویزیونی «هفت» با اشاره به برگزاری مراسم افتتاحیه این دوره از جشنواره در تالار وحدت، درباره وضعیت کاخ جشنواره یادآور شد: از حدود ۳ ماه قبل کار ستاد اجرایی جشنواره آغاز و مشکلات اصلی کاخ جشنواره در دوره های گذشته بررسی شد. مهم ترین نتیجه این بود که اصحاب رسانه و منتقدان در کنار صاحبان آثار و هنرمندان در فضایی آرام بتوانند نقش مکمل را هم ایفا کنند ولی ازدحام موجود در کاخ جشنواره این فضا را ایجاد نمی کرد.

وی مشکل اصلی را در این دانست که سینما با همه اهمیتش در کشور متاسفانه هنوز یک کاخ مخصوص برگزاری جشنواره که یکی از نیازهای سینمای ایران است، ندارد و باید از امکانات موجود در برج میلاد بهره برد.

دبیر سی و دومین جشنواره فیلم فجر درباره نمایش فیلم های مستند در کاخ جشنواره و همچنین خانه هنرمندان ایران توضیح داد: امسال در کاخ جشنواره فیلم های مستند نمایش داده می‌شوند ولی یک نوبت نمایش ویژه هم در خانه هنرمندان برای فیلم‌های مستند در نظر گرفته شده است. خانه هنرمندان جای مناسبی است که می تواند برخی فعالیت های جشنواره نظیر برگزاری کارگاه های آموزشی و همچنین یک نوبت نمایش فیلم مستند و برگزاری جلسات بحث و گفتگو درباره این فیلم ها را میزبانی کند. با توجه ویژه ای که در این دوره جشنواره به فیلم های مستند شده، امیدواریم که خانه هنرمندان پاتوق خوبی برای فیلم های مستند و مستندسازان باشد.

رضاداد در پاسخ به اینکه در چه شرایطی دبیری جشنواره سی و دوم فیلم فجر را تحویل گرفت، بیان کرد: بنا نبود من دبیری جشنواره را به عهده بگیرم و این امر توفیقی اجباری شد. چند تن از دوستان را برای دبیری جشنواره به رئیس سازمان سینمایی پیشنهاد کردم و از ایوبی رییس سازمان سینمایی خواستم اجازه بدهند در نقش مشاور در کنار دوستان باشم اما اقتضای شرایط اینگونه شد.

دبیر سی و دومین جشنواره بین المللی فیلم فجر در ادامه توضیحات خود نبود سازمان جشنواره ها را نقصان بزرگی در سینمای ایران دانست و تأکید کرد: باید سازمان جشنواره ها در این چند سال ایجاد می شد. در این سالهای اخیر جشنواره را از موسسات مستقل کردند ولی سازمان متناسب با آن تشکیل نشد. در دوره ای که مسعودشاهی دبیر جشنواره فیلم فجر بود از او درخواست کردم که توجه لازم را داشته باشند. کاری کند تا سازمان جشنواره ها ایجاد شود اما متأسفانه این اتفاق در دوره های گذشته جشنواره رخ نداده و به همین دلیل هر دوره جشنواره با ساختاری متفاوت از دوره های دیگر برگزار شده است.

ثبات مدیریتی در حوزه فرهنگ بسیار ضروری تر از حوزه های دیگر است

این مدیر سینما در پاسخ به سؤالی دیگر مبنی بر اینکه آیا نبود ثبات مدیریتی باعث شده تا هنوز به استانداردهای مدنظر جشنواره فیلم فجر بعد از گذشت ۳۲ سال از برگزاری آن نرسیم؟ یادآور شد: ثبات مدیریتی در حوزه فرهنگ بسیار ضروری تر از حوزه های دیگر است. حوزه فرهنگ کاشت بذری است که سال‌ها بعد ثمر می دهد مثلا در سال های آخر ۱۰ سالی که آقای بهشتی عهده‌دار مدیریت بنیاد سینمایی فارابی و همچنین جشنواره فیلم فجر بودند، می شود فهمید که به اهداف خود بیشتر دست پیدا کرده است.

رضاداد افزود: از سال دومِ ۴ سالی که من عهده دار این مسئولیت بودم بیشتر مشخص بود که از ۲۳ بهمن ماه و پایان جشنواره تا ۱۲ بهمن ماه سال آینده چه کارهایی باید انجام دهیم تا در ایام برگزاری جشنواره ثمره بدهد.

دبیر جشنواره فیلم فجر در پاسخ به سؤالی دیگر مبنی بر اینکه چرا با وجود پایان مهلت تعیین شده برای ارسال آثار به جشنواره هنوز آثار در حال دریافت هستند؟ توضیح داد: در مقررات گفته ایم که دبیرخانه این اختیار را برای خود محفوظ می داند که برای احترام به مخاطبان سینما، فیلم هایی را که تا مهلت تعیین شده به دبیرخانه ارائه نشوند، حذف و یا جایگزین کند. تا مهلت مقرر هم تعدادی فیلم تحویل شده و مابقی هم در حال تحویل هستند دلیل این تمدید مهلت هم وضعیت خاص و شرایط غیر عادی این دوره بود. بنا بود بازبینی ها پایان آذر به اتمام برسد اما متوجه هستیم که امسال با شرایط ویژه ای مواجه بودیم و حدود ۱۲۶ فیلم به دبیرخانه رسید و ما نمی توانستیم آنها را نبینیم. اطلاعات اولیه دبیرخانه و همکاران از سابقه آن می گفت ما با حدود ۷۰ فیلم اولی و غیر اولی روبرو هستیم اما تعداد فیلم ها به ۱۲۶ فیلم بازبینی شده رسید. توجه کنید که سال تغییر دولت بود و به دلایل گوناگون خیلی ها کار را دیر شروع کردند و البته حسنی که در کار ما در دبیرخانه امسال وجود داشت این بود که ما کار را با تأخیر شروع نکردیم و در نتیجه توانستیم با قدری فاصله همه فیلم ها را هیات انتخاب بازبینی کنند. بسیاری از این فیلم هایی که با تاخیر فیلمبرداری شان آغاز شد آثار کسانی بود که همه منتظر و مشتاق دیدن آنها بوده و هستند و بی توجهی به آنها شایسته نبود.

اگر فیلم کسانی همچون مهرجویی، پور احمد و نعمت الله نبود با نقد مواجه بودیم

وی با اشاره به تعدادی از این فیلم ها مثل اثر مهرجویی یا کیومرث پوراحمد و یا حمید نعمت الله گفت: آیا اگر این فیلم ها را نداشتیم با نقدهای مختلف مواجه نمی شدیم؟ همیشه مهم این است که بتوانیم باتصویری کامل از سینما سه ضلع مثلث هنرمند، مردم و نخبگان یا منتقدین را به هم پیوند دهیم.

رضاداد در پاسخ به سؤالی دیگر درباره اینکه برخی معتقدند که آثار حاضر در جشنواره فیلم فجر با استراتژی های جشنواره مطابقت ندارند و اینکه چه استراتژی ای برای انتخاب فیلم ها در جشنواره تعریف شده است؟ تصریح کرد: جشنواره فیلم فجر دارای فراخوان و مقرراتی است که اولویتها و فواعد در آن تعریف شده است. جشنواره ای ملی و متعلق به همه سینمای ایران است و یک جشنواره موضوعی نیست.

وی با اشاره به ابیاتی از شعر آرش کمانگیر که در آن به تعیین مرز ایران و توران به وسیله پرتاب تیر از کمان اشاره شده است، جشنواره فیلم فجر را به مثابه تیری توصیف کرد که همه ساله از کمان سینمای ایران بر می خیزد و گستردگی و مرز توانمندی سینمای ایران را نشان می دهد.

دبیر جشنواره فیلم فجر اظهار کرد: حتی ممکن است برخی افراد نسبت به برخی فیلم ها منتقد باشند. جشنواره محل تقاطی همین افکار و اظهارات متفاوت در جهت رشد و کمال سینمای ایران است و بالاخره باید قبل از اکران عمومی در جایی این فیلم ها پخش بشود که همه هم در چهارچوب قانون است تا این بحث ها را بشود دنبال کرد.

رضاداد در ادامه سخنان خود به فرمایشات مقام معظم رهبری در نشست با اهالی سینما اشاره کرد و یادآور شد: حضرت آقا در آن نشست فرمودند که کلید توسعه کشور به مقدار زیادی در دست اهالی سینما است. ایشان در بخش دیگری از فرمایشاتشان این نکته را مطرح کردند که ما سینماگران چه کار کرده ایم و چه انتظاراتی داریم. جامعه سینمایی با حداقل امکانات کارنامه ای مؤثر ارائه می دهد و همزمان با جشن های ایام مبارک فجر به این جشن ها رونق بخشیده است. زیباترین تجلی اجتماعی جشن های فجر انقلاب اسلامی را به لحاظ حضور مردمی در جشنواره فیلم شاهد هستیم. همچنین در این جشنواره تنوع سلایق، ژانرها و ایده ها وجود دارد و همه دست اندرکاران و حاضران در آن با جهت پایبندی به قوانین و ضوابط جمهوری اسلامی ایران حرکت می کنند و اینها مصادیق و مظاهر تحقق شعارهای اصلی انقلاب اسلامی است.

وی در ادامه ارتباط بین فیلمساز، جامعه متخصصان سینما و مردم را ارتباطی سه سویه دانست که در جشنواره بین المللی فیلم فجر برقرار می شود و تصریح کرد: اگر مردم را از سینما حذف کنیم سینما بی معنی می شود. جامعه کوچکی که در جشنواره فیلم فجر شکل می گیرد بسیار ارزشمند است و این امر از ظرفیت ها و نقاط قوت جشنواره فیلم فجر است.

زوج بودن داوران بی  اهمیت است

دبیر جشنواره سی و دوم فیلم فجر در بخش دیگری از برنامه تلویزیونی «هفت» با اشاره به استقبال مردمی بسیار زیاد از پیش فروش بلیت های این دوره از جشنواره، تأکید کرد: این استقبال از فجر نشان می دهد مردم با سینما قهر نیستند. هنرمندان و فیلمسازان و مدیریت سینما باید راهکارهای برقراری ارتباط سینما با مردم را با محصول خوب را پیدا کنند. مردم ایران به سینما خیلی علاقه مندند زیرا سینما متعلق به مردم و بازتاب دهنده زندگی و علایق آنها است.

وی در پاسخ به سؤالی دیگر مبنی بر اینکه چرا تعداد داوران بخش مسابقه سینمای ایران زوج است و اینکه این گزینه مطرح شده که خود شما به عنوان دبیر جشنواره در رأی داوران اعمال نظر خواهید کرد یا نه؟ توضیح داد: کارنامه ما روشن است، ما جشنواره را به نمایندگی از جامعه سینما برگزار می کنیم و نیازی به دخالت در رایی نداریم. وظیفه دبیر دخالت در آرای هیأت‌های انتخاب و داوری نیست بلکه وظیفه اش مواظبت و صیانت از آرا است. وقتی ترکیت هیأت داوران مسابقه ایران کامل شد اصراری به فرد یا زوج بودن تعداد داوران نداشتم زیرا معتقدم ترکیب داوران باید مورد وفاق و قبول جامعه سینمایی ایران باشد. ضمن اینکه داوران تلاش شان به رأی حداکثری است و از این رو مشکلی به لحاظ فرد بودن تعداد داوران وجود نخواهد داشت البته این موضوع بی سابقه هم نیست. در همین دوره از جشنواره برلین داورانش هشت نفرند و در دوره ای که آقای کیارستمی داور کن بودند تعداد داوران زوج بود. این بحث ها بی اهمیت است و هیات داوری بنایش بر اجماع و توافق حداکثری است و نمی خواهد رای لرزان داشته باشد. از طرفی اگر ۹ نفر بودند و آن وقت مثلا سه گزینه سه رایی داشته باشند آنوقت چه؟ بنابراین مهم این است که هیات داوری جامع و مورد وثوق و وفاق جامعه سینما باشد که الحمد الله اینگونه است.

رضاداد در پاسخ به پرسشی دیگر درباره زیاد بودن تعداد فیلم های پذیرفته شده در جشنواره سی و دوم فیلم فجر و اینکه انتخاب این تعداد فیلم انتخابی مصلحت بینانه یا سفارشی است؟ تأکید کرد: به طور حتم هیأت انتخاب این نگاه را که انتخاب این تعداد فیلم سفارشی بوده است، ندارد. دوره های اخیر هم بین ۲۵ تا ۳۰ فیلم بوده است بااین حال یکی از کارهای هیأت انتخاب همین مصلحت جویی ها است. نگاه مصلحت جویانه در وجه مثبت اش خوب است. یک نگاه سخت گیرانه می توانست ۱۵ تا ۱۷ انتخاب داشته باشند که این سختگیری مورد نظر هیات انتخاب نبود و آنان ترجیح دادند تعداد فیلم بیشتری در معرض قضاوت داوران و مخاطبان قرار گیرد تا تصویر کاملتر و جامعتری از سینما ارایه شود.

جشنواره را برای جشنواره برگزار نمی کنیم

وی در ادامه توضیحات خود یادآور شد: ما جشنواره را برای جشنواره برگزار نمی کنیم. اگر فکر کنیم کاری انجام دهیم که تأثیر خوبی در تعالی سینما داشته باشد، انجام آن اقدام درستی است. کار سازمان جشنواره این است که تلاش و کمک کند چیدمانی ارائه شود که به نفع اعتلای سینمای ایران باشد.

دبیر چندین دوره جشنواره بین المللی فیلم فجر در پاسخ به سخنان مجری برنامه تلویزنی «هفت» مبنی بر اینکه جشنواره فیلم فجر در دوره های گذشته خود تأثیرگذار بر سینمای ایران نبوده، بیان کرد: نباید نگاه صفر یا صدی به جشنواره داشته باشیم. آغاز حرکت استقبال مردمی سال گذشته فیلم های پوران درخشنده و پرویز شهبازی جشنواره بود که خود را معرفی کردند و با اقبال مخاطبان هم مواجه شدند. این اتفاق برای فیلم «حوض نقاشی» هم رخ داد. جشنواره قرار است فیلم را در ارتباطی وسیع یا بهتر با مخاطب و در عین حال گزارش فیلمساز در ارتباط با جامعه خود را به درستی ارائه دهد.

دبیر جشنواره سی و دوم افزود: همه ما می‌دانیم به بخش بین الملل فجر نمی توانیم مثل بقیه جشنواره ها نگاه کنیم. رویکرد ما در بخش بین الملل جشنواره باید بر سه مؤلفه همجواری، هم سطحی و هم سویی استوار باشد. اگر این سه مؤلفه مورد توجه جدی قرار گیرند بخش بین الملل جشنواره باعث ارتقای سینمای ایران می شود. مثلا بر اساس این سه مؤلفه حضور فیلم هایی از سوریه و کشورهای اسلامی و کشورهایی نظیر پاکستان و قزاقستان برای مان مهم می شود.

رضاداد در ادامه سخنان خود درباره بخش بین الملل جشنواره فیلم فجر تأکید کرد: بخش بین الملل ظرفیتی برای سینمای ایران است که طی آن مهمانان خارجی با حضور در جشنواره با سینمای ایران آشنا می شوند. البته از ظرفیت حضور میهمانان خارجی به دلیل کثرت اشتغال آنها برای آشنایی با سینمای ایران استفاده حد اکثری نمی شود که ما در این دوره از آقای جلیل اکبری صحت مدیر روابط عمومی جشنواره خواهش کردم فضای رسانه ای بیشتری را برای مهمانان خارجی فراهم کنند و از شما هم میخواهیم که حتما یکی دو برنامه تان را در ایام فجر به این بخش اختصاص بدهید.

در بخشی از برنامه «هفت» محمود گبرلو با اشاره به نتایج شرکت در سئوال برای مردم اعلام کرد که مردم در درجه اول از جشنواره فیلم خوب و بعد داوری عادلانه و سپس حضور مردمی را به عنوان انتظاراتشان از جشنواره فجر اعلام کرد که رضاداد اظهار کرد: این نتایج تاکیدی است بر همین موضوع که ما در اهمیت فجر طرح کردیم که جشنواره محل تلاقی و تقاطی سه ضلع مثلث هنرمند به عنوان سازنده و داور به عنوان بخشی از نخبگان جامعه و مردم به عنوان مخاطب است.