معصومه نعمتی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار كرد: اگر توسعه را گذر از مرحله‌ای به مرحله دیگر معنا کنیم، در بطن مفهوم آن سه واژه کلیدی تحول، تغییر و پیشرفت جای می‌گیرد. تحول، فرایند تغییر در یک دوره طولانی مدت و پیشرفت روند پویای حرکت و تغییر رو به جلو در گذر زمان است. توسعه تحولی است اقتصادی و اجتماعی که در عالم واقع رخ می‌دهد. از این رو باید ارزش‌ها یا آرمان‌هایی که بنا بر تمایلات فرهنگی خود برای تحول جامعه ضروری است، در تعریف توسعه دخالت داد.
وي اضافه كرد: امروزه توسعه همپای زندگی بهتر تلقی می‌شود و جوامع نسبت به گذشته از آن بیشتر منتفع می‌شوند. توسعه شهری به عنوان یک مفهوم فضایی را می‌توان به معنی تغییرات در کاربری زمین و سطوح تراکم برای رفع نیازهای ساکنان شهر در زمینه مسکن، حمل و نقل، اوقات فراغت و... تعریف کرد؛ یعنی تغییر محتوایی و کالبدی عناصر فضای شهری.
اين كارشناس برنامه‌ريزي شهري تاكيد كرد: اگر بخواهیم این توسعه شهری را در بستر اسلام، بررسی کنیم، باید بگوییم شهر اسلامی شهری است که در آن تمامی عناصر و ساختار جامعه در هماهنگی و ارتباط مقابل با هم بوده و از حداکثر تبادل کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و قضایی برخوردار است.
توجه به عدالت‌محوري و ديدگاه توحيدي در شهر اسلامي
به گفته نعمتي در شهر اسلامی به دلیل تأثیرپذیری از آموزه‌های دین اسلام، عرصه تحول و گسترش شهر، نماد و تبلور باورهای دینی است.
وي با بيان اينكه عدالت‌محوری و دیدگاه توحیدی مهم‌ترین موضوعی است که در شهر اسلامی باید به آن توجه کرد اظهار كرد: برقراری توازن در مورفولوژی شهر مطلبی است که از دل دستورات دین اسلام خارج شده است.
نعمتي افزود: در شهر اسلامی مسجد به عنوان عنصر مذهبی، ارگ به عنوان عنصر نظامی و بازار به عنوان عنصر اقتصادی نقش مهمی زندگی مردم ایفا می‌کنند و توسعه شهرها با توجه به جانمایی درست این عناصر صورت می‌گیرد.
به گفته اين كارشناس برنامه‌ريزي شهري، محلات اجتماعی، مدرسه، گذرها، دروازه، برج و بارو، حمام، آب انبار، سقاخانه، حسینیه و میدان از دیگر عناصر شهرهای اسلامی در قدیم بوده‌اند که ارتباطی هماهنگ با یکدیگر دارند.
وي افزود: مکان‌یابی هر یک از این عناصر مطابق با اهداف مذهبی، سیاسی و اقتصادی بوده و ساختار کلی شهر را روشن می‌ساخته است.
قم دومين مركز زيارتي كشور
وي اظهار كرد: دین اسلام برای مقوله سیر و سیاحت نیز ارزش ویژه‌ای قائل شده پس باید گفت شهر اسلامی باید برای این هدف نیز جایگاهی تعریف کرده باشد.
نعمتي قم را به عنوان دومین مرکز زیارتی کشور دانست كه دارای توانمندی گردشگری با کارکرد مذهبی و زیارتی در سطح ملی و بین‌المللی است و در اين زمينه اظهار كرد: این شهر در سال‌های اخیر به دلیل حضور مراجع و حوزه‌های علمیه به مرکز تشیع جهان نیز تبدیل شده که تمام اینها به جاذبه‌های گردشگری افزوده است.
به اعتقاد وي گردشگری می‌تواند با ایجاد تغییر در مؤلفه‌های مختلف اقتصادی، جمعیت، فرهنگ و خصوصیات اجتماعی در تغییرات فضای شهرها موثر باشد.
وي معتقد است: به دلیل تأثیر فرصت‌های شغلی ناشی از گردشگری بر جمعیت پذیری مناطق و افزایش تقاضای کاربری‌های مسکونی، مقوله اشتغال جایگاه ویژه‌ای در برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری دارد چرا که به واسطه ایجاد مشاغل اصلی، مشاغل تبعی نیز شکل می‌گیرند.
قم رتبه نخست شهرنشيني را در كشور دارد
وي با بيان اينكه طبق آمار سرشماری نفوس و مسکن، استان قم رتبه نخست شهرنشینی در کل کشور را دارد تصريح كرد: همزمان با رشد کاربری‌های مربوط به گردشگری و افزایش تمرکز و تراکم شهر، نیاز به کاربری‌های دیگر از جمله معابر، دسترسی‌ها و تجهیزات زیربنایی شهر افزایش می‌یابد. از طرفی حضور گردشگر و استفاده از این امکانات با پرداخت هزینه، خود به گسترش آن کمک می‌کند.
نعمتي گفت: در کنار توسعه زیرساخت‌ها، گسترش خدمات روبنایی، تجهیز مبلمان شهری و فضاهای فراغتی نیز از جمله لازمه‌های پذیرایی از گردشگران است.
وي افزود: در مجموع گسترش برابری‌های اجتماعی در سطح شهر و ایجاد زمینه برای رشد اجتماعی در تمام نقاط می‌تواند به شکل‌گیری فضای مناسب در این حوزه کمک کند. موضوع مهم دیگر ارتقای سرانه فضاهای فرهنگی است که مکمل فضاهای زیارتی محسوب می‌شود.
اين كارشناس برنامه ريزي شهري اظهار كرد: حضور گردشگران به تنهایی با ارتقای درآمدهای این حوزه موجب به وجود آمدن بخشی از این زیرساخت‌ها می‌شود اما مدیریت فضا باید به گونه‌ای باشد که توازن کالبد شهر به هم نخورده و مناطق حاشیه‌ای دچار بحران فضاهای شهری و فرهنگی نباشند.
نعمتي اظهار كرد: این توسعه متوازن و برابری اجتماعی به طور غیر مستقیم به مطلوب‌تر شدن فضای شهر برای پذیرایی از مهمانان نیز کمک خواهد کرد.
نظر شما