خارجی‌‌های آکادمی در یک دهه اخیر/ اسکارهایی که به «جدایی» و «عشق» رسید

خبرگزاری مهر- گروه فرهنگ و هنر: جوایز آکادمی سینمایی اسکار یکی از مهمترین و معتبرترین جوایز سینمایی جهان است که همه ساله در اولین فصل سال جدید میلادی برگزار می‌شود و برترین‌های سینمای جهان در عرصه‌های مختلف در یک سال قبل را معرفی می‌کند.

گرچه در برخی موارد اهدای جوایز اسکار به شیوه‌ای هدفمند و از پیش تعیین شده عملکرد آکادمی اسکار را زیر سؤال برده است، اما علیرغم وجود برخی حواشی و همچنین با وجود فستیوال‌های سینمایی معتبر اروپایی نظیر «کن»، «برلین»، «ونیز» و یا فستیوال‌هایی نظیر «ساندنس» و جوایزی که به آثار سینمایی جهان اهدا می‌کنند، جایزه اسکار همچنان اعتبار بالایی دارد.

وقتی اولین مراسم آکادمی اسکار در 16 ماه می سال 1929 برگزار شد بخشی برای فیلم‌های خارجی زبان در نظر گرفته نشده بود، اما برگزارکنندگان مراسم اسکار از سال 1947 تصمیم گرفتند جایزه‌ای افتخاری را به فیلم‌هایی که به زبان غیر انگلیسی و در کشورهای دیگر تولید و ساخته شده‌اند، اهدا کنند. اولین هنرمندی که موفق به دریافت این جایزه افتخاری شد، ویتوریو دسیکا کارگردان بزرگ سینمای ایتالیا بود که برای فیلم «واکسی» این جایزه را دریافت کرد.

فلینی اولین جایزه را برد

موریس کلوچ، ویتوریو دسیکا، رنه کلمنت، آکیرو کوروساوا، تینوسوکه کیوگاسا و هیروشی ایناگاکی کارگردان‌هایی بودند که تا سال 1955 این جایزه افتخاری را دریافت کردند. از سال 1956 برگزارکنندگان مراسم جایزه سینمایی اسکار تصمیم گرفتند بخش مجزایی را به فیلم‌های خارجی زبان اختصاص دهند و از آن سال جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان در جوایز آکادمی اسکار در نظر گرفته شد. در سال 1956 فدریکو فلینی کارگردان سرشناس سینمای ایتالیا با فیلم «جاده» اولین جایزه بخش بهترین فیلم خارجی زبان اسکار را دریافت کرد.

طی دوره‌های متعدد جوایز آکادمی سینمایی اسکار کارگردان‌های شناخته شده متعددی نظیر اینگمار برگمان، کلود للوش، کوستا گاوراس، الیو پتری، لوئیس بونوئل، فرانسیس تروفو، موشه میزراهی، ولادیمیر منشوف، جوزپه تورناتوره، نیکیتا میخالکف، روبرتو بنینی، مایک ون دیم، پدرو آلمادوآر و آنگ لی توانستند با آثار خود اسکار بهترین فیلم خارجی زبان را از آن خود کنند که در این بین بیشترین تعداد جوایز را دسیکا، فلینی و برگمان دریافت کردند.

مراسم جوایز آکادمی سینمایی اسکار در یک دهه گذشته نیز در بخش بهترین فیلم خارجی زبان آثاری را برگزیده است که فیلم «جدایی» ساخته اصغر فرهادی از ایران نیز از جمله این آثار است که نام سینمای ایران را در فهرست سینمای سایر کشورهایی که موفق به دریافت جایزه اسکار شده‌اند، ثبت کرد.

به همین منظور مروری بر 10 سال گذشته این جایزه سینمایی در بخش بهترین فیلم خارجی‌زبان داشتیم.

سال 2003 میلادی فیلم سینمایی «تهاجم بربرها» ساخته دنی ارکان به عنوان محصول کشور کانادا در هفتاد و ششمین مراسم آکادمی سینمایی اسکار توانست اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان را از آن خود کند. در این دوره آثاری از کشورهای سوئد، ژاپن، هلند و جمهوری چک رقبای «تهاجم بربرها» برای دریافت اسکار بهترین فیلم خارجی زبان بودند.

این فیلم راویت‌گر زندگی مردی مبتلا به سرطان به نام رمی و بستری بودن او در بیمارستان است و اتفاق و شرایطی که برایش پیش می‌آید به تصویر می‌کشد.

صحنه‌ای از فیلم «جنگ بربرها»

سال 2004 میلادی و در هفتاد و هفتمین مراسم آکادمی سینمایی اسکار فیلم سینمایی «دریای درون» ساخته آلخاندرو آمنابار از اسپانیا موفق به دریافت اسکار بهترین فیلم خارجی زبان شد. این فیلم با بازی خاویر باردم داستان واقعی ملوانی جوان است که در یک سانحه قطع نخاغ می‌شود و سال‌های متمادی تلاش می‌کند تا دادگاه را متقاعد کند که به زندگی خود خاتمه دهد.

آثاری از سینمای سوئد، آلمان، فرانسه و آفریقای جنوبی دیگر کاندیداهای دریافت اسکار بهترین فیلم خارجی زبان در سال 2004 بودند.

سال 2005 میلادی و در هفتاد و هشتمین مراسم آکادمی سینمایی اسکار کشور آفریقای جنوبی توانست اولین اسکار سینمایی قاره آفریقا را با فیلم «ساتسی» به کارگردانی گوین هود، به نام خود ثبت کند. این فیلم زندگی جوانی شرور و تبهکار را به تصویر می‌کشد که نگهداری از یک نوزاد زندگی او را متحول می‌کند.

در این دوره از مراسم آکادمی اسکار فیلم «بهشت اکنون» ساخته هانی ابواسد از کشور فلسطین به همراه آثاری از کشورهای آلمان، فرانسه و ایتالیا رقبای فیلم «ساتسی» برای دریافت اسکار بهترین فیلم خارجی زبان بودند.

سال 2006 میلادی و در هفتاد و نهمین مراسم آکادمی سینمایی اسکار کشور آلمان که پیش از این تنها 2 بار در سال‌های 1979 و 2002 میلادی موفق به دریافت جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی زبان شده بود، توانست با فیلم «زندگی دیگران» ساخته فلوریان هنکل فون دونرسمارک اسکاری دیگر را به خود اختصاص دهد. این فیلم داستان یک مأمور ارشد اشتازی پلیس امنیت جمهوری دموکرات آلمان را روایت می‌کند که مأمور زیر نظر گرفتن یک کارگردان تئاتر و روابطش می‌شود.

رشید بوغریب با فیلم «روز افتخار» از کشور الجزایر و آثاری از سینمای دانمارک، مکزیک و کانادا دیگر کاندیداهای حاضر در بخش بهترین فیلم خارجی زبان هفتاد و نهمین مراسم آکادمی اسکار بودند.

سال 2007 میلادی و در هشتادمین مراسم آکادمی سینمایی اسکار نوبت به سینمای کشور اتریش رسید تا با فیلم «جاعلان» ساخته استفان رزویتسکی اسکار بهترین فیلم خارجی زبان را دریافت کند.

«جاعلان» که درامی جنایی است توانست در رقابت با آثاری از قزاقستان، لهستان، رژیم صهیونیستی و فیلم «12» از نیکیتا میخالکف از کشور روسیه جایزه اسکار را از آن خود کند.

سال 2008 میلادی و در هشتاد و یکمین مراسم آکادمی سینمایی اسکار بار دیگر نوبت به سینمای ژاپن رسید تا بعد از دریافت اسکار توسط چهره‌های شاخصی همچون آکیرو کوروساوا، تینوسوکه کیوگاسا و هیروشی ایناگاکی این بار با فیلم «عزیمت» ساخته یوجیرو تاکی‌تا اسکاری دیگر را به خود اختصاص دهد.

آثاری از رژیم صهیونیستی، اتریش، فرانسه و آلمان دیگر کاندیداهای بهترین فیلم خارجی زبان مراسم اسکار هشتاد و یکم بودند.

سال 2009 میلادی و در هشتاد و دومین مراسم آکادمی سینمایی اسکار فیلم «راز در چشمان‌شان» به کارگردانی خوان جوزه کامپانلا از کشور آرژانتین در حالی اسکار بهترین فیلم خارجی زبان را از آن خود کرد که فیلم «روبان سفید» ساخته میشائیل هانکه رقیب جدی او در این بخش بود.

«راز در چشمان‌شان» درامی جنایی است که از موفق‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای آرژانتین شناخته شده است.

سال 2010 میلادی و در هشتاد و سومین مراسم آکادمی سینمایی اسکار برای سومین بار بعد از سال‌های 1987 و 1988، اسکار بهترین فیلم خارجی زبان به سینمای دانمارک برای فیلم «در دنیایی بهتر» به کارگردانی سوزان بیر اختصاص پیدا کرد.

این فیلم داستان پزشکی را به تصویر می‌کشد که برای کمک به محرومان آفریقا به این قاره سفر می‌کند و بعد از پشت سر گذاشتن حادثه‌ای، به کشور خود بازمی‌گردد و این بار با چالشی در خانواده خود مواجه می‌شود.

در این دوره از جوایز اسکار و در بخش بهترین فیلم خارجی زبان، فیلم‌های «زیبا» ساخته الخاندرو گونزالس ایناریتو از مکزیک، «دندان سگ» ساخته یورگوس لانتیموس از یونان، «آتش‌ها» ساخته دنیس ویلنو از کانادا و «خارج از قانون» رشید بوغریب از الجزایر نیز حضور داشتند.

صحنه‌ای از فیلم «در دنیایی بهتر»

سال 2011 میلادی و در هشتاد و چهارمین مراسم آکادمی سینمایی اسکار این سینمای ایران بود که توانست با فیلم «جدایی» ساخته اصغر فرهادی اسکار بهترین فیلم خارجی زبان را به خود اختصاص دهد و فرهادی با دریافت این جایزه نام سینمای ایران را در فهرست سینمای کشورهایی که موفق به دریافت این جایزه سینمایی شده‌اند، ثبت کرد.

اصغر فرهادی اولین کارگردان سینمای غرب آسیا بود که توانست به سیطره کارگردان‌های ژاپنی در دریافت جایزه اسکار در قاره آسیا پایان دهد.

«جدایی» روایتگر زندگی زوجی است که با داشتن دختری نوجوان قصد جدا شدن از یکدیگر را دارند اما در مسیر این تصمیم گیری چالش‌هایی برای آن‌ها به وجود می‌آید. آثاری از بلژیک، کانادا، رژیم صهیونیستی و لهستان دیگر کاندیداهای دریافت اسکار بهترین فیلم خارجی زبان اسکار هشتاد و چهارم بودند.

سال 2012 میلادی و در هشتاد و پنجمین مراسم آکادمی سینمایی اسکار بار دیگر نوبت به سینمای اتریش و کارگردان مطرحی به نام میشائیل هانکه رسید تا بتواند با فیلم «عشق» که برای دومین بار، اسکار بهترین فیلم خارجی زبان را به خود اختصاص دهد.

«عشق» روایتگر زندگی عاشقانه زوجی سالمند است که در نهایت پایانی تراژیک دارد. آثاری از سینمای نروژ، شیلی، دانمارک و کانادا رقبای نماینده سینمای اتریش در اسکار هشتاد و پنجم بودند.

این روزها سینمای جهان شمارش معکوس خود را برای شناختن بهترین فیلم خارجی زبان اسکار و برگزاری هشتاد و ششمین مراسم آکادمی سینمایی اسکار آغاز کرده است و باید دید در این دوره از بین فیلم‌های «حلقه شکسته فرو می‌پاشد» ساخته فلیکس ون گرونینگن از بلژیک، «زیبایی بزرگ» ساخته پائولو سورنتینو از ایتالیا، «شکار» ساخته توماس وینتربرگ از دانمارک، «تصویر گمشده» ساخته ریتی پان از کامبوج و «عمر» ساخته هانی ابواسد از فلسطین، کدام اثر موفق به دریافت اسکار می‌شود.