نقاط قوت و ضعف تئاتر فجر از دید دبیر جشنواره/ دلایل برکناری دبیر قبلی

به گزارش خبرنگار مهر، نشست دبیر سی و دومین جشنواره تئاتر فجر با اهالی رسانه که به بررسی نقاط قوت و ضعف جشنواره سی و دوم اختصاص داشت بعد از ظهر سه شنبه 6 اسفند ماه در دبیرخانه جشنواره برگزار شد. در این نشست قادر آشنا دبیر جشنواره ضمن شنیدن نقطه نظرات خبرنگاران در مورد کیفیت این دوره از جشنواره به بیان نقاط قوت و ضعف این رویداد هنری پرداخت.

وی در ابتدای بحث عنوان کرد: من به عنوان دبیر جشنواره و مدیر سابق مرکز هنرهای نمایشی مسئولیت و عیوب همه اتفاقها را می پذیرم چون معتقدم هر مدیری که مسئولیت می گیرد باید پاسخگو به افکار عمومی باشد. نماینده افکار عمومی هم رسانه ها هستند و برگزاری چنین جلساتی باعث می شود که پاسخگویی در مدیران ما نهادینه شود. ما مدیران نیز باید عیب و نقصها را از زبان دیگران بشنویم.

جشنواره سی و دوم مصداق شعار «تئاتر برای همه» بود

وی با اشاره به اینکه نکته بسیار مهم در برگزاری این نوع جلسات شفاف سازی است، گفت: وقتی شفاف‌سازی می کنیم سیستم ایمن می شود و با ایمن شدن، ما کارآمدتر می شویم. برگزاری جلسه نقد و بررسی در دوره گذشته جشنواره بسیار برای ما مفید بود و از نقطه نظرات خبرنگاران استفاده بسیاری کردیم از جمله نکاتی که در جلسه پارسال مطرح شد این بود که چرا دبیر جشنواره برای دوره بعد مشخص نشده و فراخوان نیز باید به سرعت اعلام شود. همچنین یکی دیگر از نکات مطرح شده درباره داوران و بخشهای استانی و صدور بیش از اندازه کارتهای VIP که تلاش کردیم در برگزاری این دوره از جشنواره نکات مطرح شده را رعایت کنیم.

آشنا ادامه داد: متاسفانه ما جشنواره های بین المللی را خیلی دست کم می گیریم. در کشورهای دیگر در طول سال برنامه ریزی های مشخص و منظمی برای برپایی رویدادهای هنری وجود دارد. خوشبختانه در این دوره از جشنواره با استقبال خوبی روبرو بودیم و این رویداد از لحاظ محتوا و اجرای کارها به سلامت و بدون حاشیه به پایان رسید.

وی درباره نقاط قوت جشنواره سی و دوم عنوان کرد: در این دوره متون ایرانی قالب آثار را تشکیل می دادند که این اتفاق امر بسیار مهم و خوشحال کننده ای است. ما باید خودمان، خودمان را قبول داشته باشیم و نباید فکر کنیم که دیگران لزوما بهتر از ما هستند. امسال 61 درصد از کارها به موضوعات اجتماعی روز جامعه اختصاص داشت و این همان چیزی است که ما به آن نیاز داریم و معرفی‌کننده شعار «تئاتر برای همه» به بهترین شکل ممکن بود همچنین 25 درصد آثار درباره دین، انقلاب و دفاع مقدس بود که امسال رشد بسیار زیادی در این زمینه ها داشتیم. 9درصد کارهای اجرا شده نیز نمایشهای کلاسیک و 8 درصد هم موضوعات سیاسی مطرح شده بود.

آشنا با اشاره به کیفیت بالای آثار اشاره کرد: در این دوره سه نسل مختلف از تئاتری های ما در جشنواره حضور داشتند و در واقع بستر مناسبی برای حضور همه فراهم شده بود. همچنین برگزاری افتتاحیه جشنواره در شهر کیش برای من بسیار ارزشمند بود و خوشحالم که این اتفاق برای اولین بار در تئاتر رخ داد. برعکس تصور برخی رسانه ها ما هزینه زیادی برای افتتاحیه متقبل نشدیم و منطقه آزاد کیش حامی مالی ما بود.

نسل نو ضعیف ترین بخش جشنواره سی و دوم

وی ادامه داد: همچنین مخاطبان ارتباط بسیار خوبی با آثار خارجی برقرار کردند و بخش مناطق و خیابانی نیز از جمله بخشهای با کیفیت جشنواره بود. اما معتقدم در عین قوی بودن بخش چشم انداز در بخش مرور متوسط بودیم و نقش نسل نو نیز ضعیف ترین بخش این دوره از جشنواره بود. معتقدم که در همه دوره ها باید به جوانها اجازه حضور بدهیم و فرصت را برایشان فراهم کنیم، اما امسال هم به لحاظ اجرا و هم مضمون و محتوا کیفیت آثار بخش نسل نو ضعیف بود.

دبیر جشنواره درباره برگزاری اختتامیه توضیح داد: اختتامیه نسبت به دوره گذشته بسیار منظم برگزار شد و دلیل طولانی شدن آن هم به خاطر این بود که برای صرفه جویی در هزینه ها ما هر دو بخش را در یک شب برگزار کردیم. همچنین ستاد اجرایی نیز فوق العاده و هماهنگ و همدل بودند همین جا اعلام می کنم هر کس ابهام و سوالی درباره مسائل مالی دوران دبیری و مدیریتی من دارد من جوابگو خواهم بود.

وی متذکر شد: جنس جشنواره تئاتر با همه جشنواره ها فرق می کند چون معمولا چندین نفر درگیر اجرای یک اثر در جشنواره می شوند. بنابراین باید به با کیفیت برگزار شدن این رویداد نسبت به سایر جشنواره توجه نشان دهیم.

آشنا در بخش دیگری از صحبتهایش با اشاره به ضعفهای این دوره از جشنواره عنوان کرد: اولین اشکال جشنواره امسال مربوط به برخی اعتراضها و حاشیه های به وجود آمده در استانی بود که به رای داوران بر می گشت. آثار بخش استانی جشنواره در بخش چشم انداز به صورت زنده دیده نشده اند که همین مساله یک عیب بزرگ است. ایراد بعدی این بود که متاسفانه امسال تیم داوری اصلی فیلم آثار استانی را هم ندیده بودند که زمانی که من دبیر شدم همه آثار استانی دوباره داوری شدند.

وی درباره ازدحامی که در سالنهای تئاتر در زمان جشنواره به وجود می آمد، یاد آور شد: متاسفانه ظرفیت سالنهای ما کم است و چه بخواهیم و چه نخواهیم این ازدحامها به وجود می آید. البته ما امسال 5 برابر افزایش فروش داشتیم و 50 درصد ظرفیت سالن را به فروش بلیت اختصاص دادیم اما مشکلی که در روزهای ابتدایی بوجود آمد به این دلیل بود که دوستان حراست تقلبی بودن بلیت‌ها را بررسی نمی کردند که البته این مساله در روزهای بعد حل شد. همچنین امسال ما کارتهای VIP و رسانه ها را بسیار تغییر دادیم و اولویت را برای کسانی گذاشتیم که بلیت تهیه کرده بودند. برخی مشکلاتی هم که به خاطر ازدحام پیش می آید به دلیل فرهنگ سازی غلط در جامعه ماست.

دبیر جشنواره ادامه داد: یکی دیگر از ضعفهای این دوره وقفه ای بود که در روز اول در کار تماشاخانه ایرانشهر به وجود آمد که البته این مساله نیز حل شد همچنین تعداد نمایشهای بخش میهمان نیز بیش از حد بود. اصولا معتقدم این که دبیر قدرت عمل زیادی بدون متر و معیار وارد جشنواره اش کند درست نیست.

آشنا با اشاره به دیر شکل گرفتن ستاد اجرایی جشنواره تصریح کرد: یکی دیگر از ضعفها، ضعفهای این دوره تاخیر در شکل گیری ستاد اجرایی بود همچنین شورای سیاست گذاری مهمترین رویداد تئاتری کشور نیز دوبار بیشتر برگزار نشد که من معتقدم این شورا حداقل باید 4 بار برپا شود متاسفانه جشنواره امسال با تغییر و تحولات نابهنگام روبرو شد که این مسائل به جشنواره آسیبهایی رساند.

برخی نمایشهای بخش بین الملل در حد جشنواره نبودند

وی در ادامه با اشاره به پرداخت هزینه های جشنواره توضیح داد: در این دوره پرداخت هزینه ها به هنرمندان با تاخیر بود ولی به موقع با آنها تسویه حساب کردیم اما به نسبت سال گذشته هنوز در تسویه حساب کل جشنواره عقب هستیم. در بخش بین الملل نیز دو مشکل داشتیم اول اینکه  زمانی که من دبیر شدم مجبور شدم تیمی را تشکیل دهم که دوباره کل کارهای بخش بین الملل را ببیند و در این میان برخی آثار حذف شد چون متاسفانه داوران آثار بین الملل را نصفه و نیمه دیده بودند همچنین در این بخش ما دو کار بسیار ضعیف از کانادا و ایتالیا داشتیم که در حد جشنواره بین المللی تئاتر فجر نبودند. نکته مهم دیگر که در دوره های بعد باید رعایت شود این است که تکلیف کارهای مشترک را مشخص کنیم که قرار است به چه تعداد و با چه محتوایی در جشنواره حضور یابند.

 آشنا با اشاره به تبلیغات محیطی ضعیفی که در این دوره وجود داشت، عنوان کرد: اگر بپذیریم که این جشنواره جشن انقلاب در بخش تئاتر است تبلیغات آن را هم باید شهرداری و صدا و سیما عهده دار شود چون تبلیغات صرفا وظیفه ما نیست و شهرداری باید سراسر شهر را از تبلیغ این رویداد هنری پر کند. نکته بسیار مهم دیگر که باید در نظر گرفته شود این است که جشنواره فجر باید نظام نامه مشخصی داشته باشد. نظام نامه ای که در مدیریت حمید شاه آبادی تصویب شده باید کامل شده و چارچوب بندی شود بر اساس آن است که دبیر جشنواره تئاتر می تواند پاسخگویی اتفاقات رخ داده باشد.

آشنا در ادامه صحبتهایش درباره برکناری اسماعیل عالیزاد از دبیری جشنواره و جایگزین شدن خودش توضیح داد: اساسا تغییر دبیر هیچ ارتباطی به برکناری فردی در روابط عمومی نداشت. شناخت من از عالیزاد به زمانی که وی در شورای نظارت و ارزشیابی فعال بود بازمی‌گشت اساسا وی از لحاظ تخصص و شناخت فرد بسیار مطلعی بود و من نیز به دنبال یک نیروی جوان متخصص می‌گشتیم که متعلق به هیچ طیف خاصی نباشد تا همه هنرمندان بتوانند با خیال راحت در جشنواره حضور یابند. عالی زاد فردی دانشگاهی، جوان، فعال و مرتبط با اصحاب رسانه بود که می توانست در طول سال دبیرخانه را فعال نگه دارد بنابراین پیشنهاد وی از طرف خود من مطرح شد.

وی ادامه داد: اولین نکته حضور وی این بود که فراخوان به موقع داده شده و به زمان بندی جشنواره نیز مقید شدیم همچنین از طرف وی نیز تیمی برای تصویب نظام نامه تشکیل شد. از ابتدای ورود عالی زاد به خاطر اینکه وی از بدنه تئاتر نبود دوستان هنرمند ما نسبت به حضورش واکنش نشان دادند. اما از نظر من تا اینجا عالی زاد نمره قابل قبولی گرفته بود.

دبیر جشنواره یاد آور شد: اما در ادامه ما با مشکلاتی روبرو شدیم که یکی از آنها جابجایی معاونت هنری بود همچنین رفتار عالیزاد نیز در نارضایتی ها دخیل شده بود چون او حوزه اجرا را دست کم گرفته بود و در راه اندازی ستاد اجرایی تعلل نشان داد. همچنین مشاورانی که وی در اختیار گرفته بود در حوزه اجرا فعالیت نداشتند و بیشتر مسلط به مباحث نظری بودند پس عملا من خودم وارد جریان شدم اما مهمترین مساله مشکلی بود که ما با داوران بخش استانی پیدا کردیم. داوران تابع دستورات قانون باشند نه ما تابع رفتار آنها.

وی عنوان کرد: تا روز گذشته بیش از 5 گروه به من مراجعه کردند و ادعا داشتند که آنها وظیفه سامان دادن بخش بین الملل را عهده دار بودند متاسفانه هیچ کدام از این افراد از کانال مجموعه اداری رد نشده بود در حالی که ما تنها ما 300 یا 400 میلیون تومان برای بخش بین الملل هزینه کرده بویم ناگهان با تعهداتی بیش از یک میلیارد تومان روبرو شدیم که زمانی که من به عنوان دبیر وارد عمل شدم سفارتخانه ها نیز با ما همکاری کرده و ما توانستیم تخفیف زیادی از گروه های خارجی بگیریم اما در عین حال حضور برخی گروه های بین الملل در جشنواره منتفی شد.

آشنا با اشاره به یکی دیگر از نقاط ضعف عالیزاد گفت: عالی زاد متاسفانه از بدنه کارشناسی مرکز هنرهای نمایشی فاصله گرفته بود. باید این نکته را در نظر داشت که هیچ دبیری نمی تواند بدون توجه به بدنه کارشناسی مرکز موفق شود و همانطور که دیدیم تیم اجرایی مرکز هنرهای نمایشی تنها در طول 10 روز توانست جشنواره را به سلامت برگزار کند.

عالیزاد فرد شریف و سالمی است

آشنا با توضیح اینکه چرا خودش دبیری جشنواره را به عهده گرفته است؟ توضیح داد: اگر من به عنوان مدیر مرکز هنرهای نمایشی مانده بودم عالیزاده هم تا آخر می ماند و تنها به او کمک و مشورت می دادم تا جشنواره به سلامت برگزار شود. حقیقتا من بین آبرو و اعتبار خودم و جشنواره تئاتر بین دو راهی قرار گرفته بودم و زمانی که شرایط جشنواره را دیدم به خودم گفتم که باید فارغ از هر تخصص و سابقه ای که دارم جشنواره انقلاب اسلامی را به درستی برگزار کنم.

آشنا در پایان جلسه عنوان کرد: من صادقانه عالیزاد را آدم شریف و سالمی می دانم و تا قبل از رسیدن به بخش های اجرایی هر چیزی را که از او خواسته بودم به درستی انجام داده بود. از این نظر باید قدردانش باشیم در نهایت معتقدم که به سرعت باید نظام نامه و سند چشم انداز جشنواره و تئاتر ایران ابلاغ شود و جشنواره تئاتر فجر نیز باید در طول یک سال دبیرخانه فعالی داشته باشد با این وجود است که  بودجه نیز به جشنواره در طول یک سال تزریق می شود نه نزدیک به برگزاری آن با این حساب است که می توان با فراغ بال جشنواره بین المللی تئاتر فجر را برگزار کرد.