ترکیه در بحران اوکراین اشتباه گذشته را تکرار کرد/ موضع ایران در این بحران قابل تقدیر است

"ارجان دولاپچی" تحلیلگر روزنامه آیدینلیک ترکیه در تشریح وضعیت کنونی اوکراین و مواضع آنکارا در این مورد، به خبرگزاری مهر گفت: موضع ترکیه در قبال اوکراین نباید در راستای مواضع آمریکا و اتحادیه اروپا باشد و در این مورد نباید پیرو غرب باشد. ترکیه چنین موضعی را در تحولات عراق، لیبی و سوریه نیز اتخاذ کرد و به بن بست خورد. این امر موجب شد ترکیه به جای کمک به حل بحران، به مثابه نفتی بر روی آتش عمل کند. همانگونه که این موضع در سوریه آثار منفی داشت و علاوه بر کشته شدن هزاران نفر در درگیری های این کشور، خطر تروریسم را به درون مرزهای ترکیه نیز کشاند. در عین حال شکاف عمیقی بین ترکیه و کشورهای همسایه به وجود آورد. نباید فراموش کرد که نیروهای خارجی از سوریه و عراق می روند و این ترکیه است که در منطقه و در کنار این کشورها به حیات خود ادامه خواهد داد. این مسئله در مورد اوکراین و روسیه نیز صدق می کند. ما باید از گذشته درس بگیریم و در خصوص بحران اوکراین به شکل چشم بسته عمل نکنیم.

وی افزود: با این حال دولت ترکیه در این بحران نیز مانند گذشته عمل کرد. تصمیم "احمد داوداوغلو" وزیر خارجه ترکیه برای سفر به اوکراین در همین راستا بود. اما موضع روسیه در مورد اوکراین به هیچ وجه به موضع این کشور در قبال سوریه و عراق شباهت ندارد. پوتین در سیاستی که درپیش گرفته بسیار جدی است و به ویژه تحرکات ترکیه را زیر نظر دارد. ما نیز باید به این مسئله توجه و با دقت رفتار کنیم.

به گفته دولاپچی آنطور که به نظر می رسد مسئله اصلی در اوکراین موضوع تاتارهای شبه جزیره کریمه نیست. اگر روسیه و اوکراین در موضوع اقلیت ها به تقابل برخیزند، آثار منفی آن گریبانگیر تاتارهای کریمه نیز خواهد شد. این درحالی است که ترکیه به تنهایی و حتی با کمک غرب قادر به حل این بحران نیست. ترکیه می تواند این مشکل را با قرار گرفتن در کنار روسیه حل و فصل کند. به نظر من در این بحران حق با روسیه است زیرا وقایع خشونت بار اوکراین را آمریکا و اتحادیه اروپا آغاز کردند. این به معنی به راه انداختن دومین انقلاب رنگی در اوکراین و به بیان دیگر کودتایی دیگر است. آنها گروه های افراطی را به میدان آورده و با خشونت فراوان دولت را به دست گرفتند. در چنین شرایطی روسیه به موقع وارد شده و از گسترش بحران جلوگیری کرد. آمریکا و اتحادیه اروپا به خاطر نقشی که روسیه در بحران سوریه ایفا کرده درصدد تنبیه این کشور برآمدند، اقدامی که مقابله روسیه را به دنبال داشت. روسیه قصد ندارد منطقه را به آنها بسپارد. در واقع نباید هم چنین کاری بکند، زیرا این منطقه از نظر ثبات و امنیت بسیار مهم است.

تحلیلگر آِیدینلیک یادآور شد: این نکته را نیز نباید فراموش کرد که اقلیت تاتار نمی تواند به تنهایی در آنجا به سر ببرد. آنها باید با اوکراینی ها و روس ها به شکلی برادرانه و با حقوق یکسان زندگی کنند. در غیراینصورت زیان فراوانی می بینند. ترکیه باید به این مسئله توجه کند و به تاتارهای کریمه مانند دوستی واقعی کمک کند.

وی افزود: این در حالی است که موضع اردوغان و داوداوغلو در این مورد دوستانه نیست. آنها به فکر منابع تاتارها نیستند بلکه برای آمریکا و اتحادیه اروپا پیامی مانند این که "ما در کنار شما هستیم و اگر وظیفه ای به ما محول کنید، انجام می دهیم" دارد. این بسیار اشتباه است. نباید فاکتوری به نام روسیه را فراموش کرد. ترکیه 60 درصد منابع انرژی خود را از روسیه می گیرد و مناسبات تجاری دو جانبه اش با این کشور رقم بالایی است. یک گام اشتباه می تواند از نظر اقتصادی به زیان ترکیه باشد. این می تواند ترکیه را به بن بستی بکشاند و بهای سنگینی داشته باشد.  

دولاپچی در ادامه تاکید کرد: مسئله بسیار مهم دیگر توافق موجود در مورد آبراه های مهم منطقه است. طبق توافق سال 1936 در مونترو ورود کشتی های جنگی کشوری خارج از محدوده دریای سیاه به این منطقه منوط به شرایطی ویژه است. اگر به این مسئله دقت نشود ممکن است در مورد این توافق نیز مشکلاتی برای ترکیه به وجود آید. این امر هم می تواند به یک بحران لاینحل تبدیل شود. این توافق وظایف روسیه و ترکیه را مشخص کرده است و صلح را برقرار می کند. به همین دلیل باید به آن دقت کرد. در بحران سال 2008 گرجستان ارتش ما به این مسئله توجه کرد و اجازه حضور آمریکا در دریای سیاه را نداد.

وی در پایان در مورد موضع اتخاذ شده از سوی ایران در بحران اوکراین گفت: در این خصوص موضع ایران نیز صحیح است. ایران در کنار روسیه به حضور نیروهای خارجی نه گفت و با آن مخالفت کرد. این موضع جای قدردانی دارد.

-------------------------------

مصاحبه: پیمان یزدانی