میامی با قدمتی هزار ساله پذیرای زائران رضوی/ گذر از پل ابریشم تا کاروانسرای عباسی

به گزارش خبرنگار مهر، با توجه به قرار گرفتن این شهرستان در محور ارتباطی تهران - مشهد اهمیت ارتباطی و ترانزیتی آن از گذشته های دور مورد توجه بوده و وجود هفت کاروانسرای میامی، سپنج (جهان آباد)، میاندشت، عباس آباد، الحاک، صدر آباد و محمد آباد پل ابریشم گواهی صادق بر این مدعاست.

شهرستان میامی دارای چهار منطقه نمونه گردشگری شامل دشت شقایق و آفتابگردان، جنگل و آبشار نام نیک، جنگل دشت شاد و عباس آباد بوده و مدفن پاک شهید شیخ حسن جوری رهبر نهضت سربداران در کلاته میرعلم روستای فیروز آباد (دهستان فریومد) نیز در این شهرستان واقع شده است.

آرامگاه ابن یمین فرومدی شاعر قطعه سرای قرن هفتم نیز در کنار مسجد جامع باشکوه فریومد زینت بخش تاریخ و فرهنگ ناب این خطۀ است. میامی زادگاه شهید سید کاظم موسوی از شهدای والامقام هفتم تیر سال 1360 در دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی نیز به شمار می رود.

صنایع دستی این شهرستان شامل جاجیم بافی، لاک تراشی، تولید البسه محلی، دست بافته های سنتی، نمدمالی و... و سوغات آن قیسی و برگه زردآلو است و همچنین قطب کشاورزی منطقه محسوب می‌شود.

کاروانسرای میامی از کاروانسراهای زیبای عهد صفویه

مجموعه کاروانسرای میامی در مرکز  این شهر میامی واقع شده و از جمله کاروانسراهای زیبای عهد صفوی است که می شود گفت تقریباً سالم مانده است.

این بنا به فرم حیاط مرکزی و از نوع چهار ایوانی است که با آجر ساخته شده، ورودی این بنا به شکل هشتی و در دو اشکوب است که در ضلع شمالی کاروانسرا قرار دارد. سردرب ورودی کتیبه های سنگی حجاری و نصب شده که تاریخ ساخت و بانی آن روی کتیبه ها درج شده و از این حیث منحصر به فرد است.

کاروانسرای میاندشت بزرگترین کاروانسرای ایران

مجموعه كاروانسراي مياندشت در شهرستان میامی واقع شده و شامل سه کاروانسراست که یکی از آنها در دوره صفویه و دو کاروانسرای دیگر در دوران قاجار ساخته شده اند. این مجموعه با مساحت 17 هزار متر مربع بزرگترین کاروانسرای ایران است. کاروانسرای صفوی در غرب مجموعه قرار گرفته و پلان آن به صورت حیاط مرکزی و 8 ضلعی است.

حجره‌ها و رواق‌ها پیرامون حیاط و شترخوان ها در پشت رواق ها قرار دارند. دسترسی به شترخوان‌ها از سمت جنوبی حیاط امکان پذیر است. در قسمت بالای ورودی شاه نشین با مقطع 8 ضلعی قرار دارد و دسترسی به شاه نشین از طریق دو راه پله طرف دالان ورودی میسر است. به علت رونق بازرگانی و افزایش کاروان ها در دوره قاجاریه دو کاروانسرای دیگر ساخته شد که مجموعه کاروانسرای قاجاری با پلان 4 ایوانی دارای شاه نشین و دروازه ورودی در قسمت شرقی قرار گرفته و در وسط این کاروانسرا بارانداز ساخته شده که جهت نمایش و فروش کالا و تخلیه بار استفاده می شد.

حیاط میانی رابط میان کاروانسرای صفوی و قاجاری است. در پیرامون حیاط رواق ها و حجرات و ایوان قرار دارند و از آجرکاری های متنوع جهت پوشش طاق ها بهره برده اند. در ضلع شمالی غربی حیاط قلعه میاندشت واقع شده که آثاری جزئی از دیوارها، برج و باروهای آن قابل مشاهده است. در این مجموعه سه آب انبار ساخته شده که آب شرب مصرفی آن از طریق قنات تامین می شود.

کاروانسرای میاندشت با داشتن سه باب انبار، مأمن مناسبی براي کاروانیان بوده و هر سه کاروانسرا از ویژگی های برجسته معماری دوره خود برخوردار هستند. چاپارخانه و تلگراف خانه از جمله بناهای تاریخی این مجموعه هستند .

کاروانسرای عباس آباد یادگاری دیگر از دوران صفویه

کاروانسراي عباس آباد در 75 کیلومتری شرق میامی و در مرکز روستای عباس آباد واقع شده است. این بنا مربوط به دورۀ صفویه بوده و در دورۀ قاجار مرمت اساسی شده است. فرم پلان این کاروانسرا مستطیل شکل و از نوع چهار ایوانی بوده و مساحت آن بالغ بر هشت هزار و 500 متر مربع است. این کاروانسرا دارای دو ورودی شرقی و غربی و ورودی اصلی آن در ضلع شرقی قرار دارد.

فریومد مهم ترین مرکز فعالیت نهضت سربداران

مسجد جامع فرومد آثار ارزشمند معماری دوره خوارزمشاهیان که در دوره ایلخانی گسترش یافته و بر تزیینات آن افزوده شده است. این بنا در روستای فریومد از توابع شهر میامی بر سر راه شوسه شاهرود به سبزوار و 165 کیلومتری شرق شاهرود واقع شده و از جمله مهم ترین مراکز فعالیت نهضت سربداران بشمار می رفته است.

نقشه مسجد دوایوانی و با مساحتی حدود 820 متر مربع می باشد ومشتمل بر ایوان شمالی و جنوبی، دو ایوانچه از طرفین ایوانها، شبستانی در ضلع شرقی ایوان جنوبی و احتمالا شبستانی به قرینه آن در ضلع غربی است که اکنون از بین رفته است، دو رشته رواق در طرفین صحن، اطاق گنبد دار چهارگوش در ضلع غربی ایوان شمالی و سردری مزین است.

سردر ورودی مسجد در ضلع شمالی مزین به تزئینات زیبای آجرکاری، گچبری و چند کتیبه است. ایوان جنوبی مسجد از ایوان مقابل بزرگتر و با طاق و قوس گهواره ای عرضی و نیم گنبد انتهایی پوشش یافته است. از فراز  ستون نمای پایه ایوان غربی کتیبه هایی کوفی آمیخته با نقوش اسلیمی و گیاهی آغاز می شود و بر روی ستون نمای پایه شرقی خاتمه می پذیرد. با این حال نمای ایوان با تزئینات آجری پیش بر و قالب زده با نقوش هندسی گیاهی و طرح های تسمه ای مزین شده است.

ابن یمین فرومدی شاعر بزرگ قطعه سرای پارسی

امير فخرالدّين محمود بن امير يمين الدين طغرائي مستوفي فرومدي مشهور و متخلّص به ابن يمين از نامدارترین شاعران قطعه سرای زبان فارسی بوده که هنر وی بکار بردن مضامین اخلاقی و اجتماعی در قطعات شیرین و دل انگیز است. وی در سال 685 یا 686 هـ . ق دیده به جهان گشود و در سال 769 هـ . ق چشم از جهان فروبست. او مسلمان و شیعی مذهب بود و نسبت به حضرت مولی الموحدین اظهار ارادت و علاقه خاصی داشت.

اين شاعر فرهيخته عمري دراز داشته و در اشعار خود به پيري و ضعف و نيز 75 سالگي خويش اشاره کرده است. به هر حال بيشتر سال هاي عمر خاصه سال هاي آخر را به سبب فضاي نا آرام و آكنده از هرج و مرج دوران مغول، تزلزل اوضاع و احوال و عدم امكان ادامه زندگی به اتكاي حرفه شاعري و اعتماد مطلق بر ذوق و قريحۀ سخنوري در سبزوار و فریومد  به قناعت و انزوا و پرداخته است.

بنای آرامگاه ابن یمین در سال 1353 بازسازي و ساختمان زيبائي در آن محل احداث شد كه برخي آن را سمبل كلاه سربداران و گروه ديگر آن را به صورت گلي در حال شكفته شدن مي دانند. اين بنا که با بافت روستا تطابقی ندارد، شش گوش با سنگ قبر شش ضلعی کوچک که روی آن نوشته شده : "آرامگاه امیرفخرالدّین محمد ابن یمین الدین متخلّص به ابن یمین، شاعری بوده دانشمند، دوران زندگی را با کمال مناعت و وارستگی به پایان رسانده است".

آرامگاه وي درفریومد  يادآور خاطرات بزرگ مردي است كه با سرودن اشعار ساده و كلامي شيرين و دلپذير همه را به سوي كمال انسان دعوت می کرد و امروزه ميعادگاه صاحبدلان و مشتاقان شعر و ادب پارسي است و پس از قرن ها همچنان بزرگ داشته می‌شود.

منطقه نمونه گردشگری عباس آباد

عباس آباد روستای کهنی است با یک کاروانسرای قدیمی که بدلیل فعالیت های معدنی آن در شهرستان میامی از گذشته های دور شناخته شده بود. این روستا در شمال جاده تهران- مشهد در فاصله 140 کیلومتری جنوب شرق شاهرود، 80 کیلومتری میامی و شمال کویر مزینان قرار دارد و اقلیمی گرم در تابستان و معتدل در زمستان دارد.

این روستا از نظر پوشش گیاهی دارای گیاهان بوته ای مقاوم با شرایط خشکی است و در گذشته آهو و گورخر ایرانی در این منطقه مشاهده می شده اما در حال حاضر به دلیل شلوغی و فشار محیطی به مناطق حفاظت شده،‌ این گونه ها مهاجرت کرده اند. جاذبه های اصلی این منطقه کاروانسراها و بناهای تاریخی آن است. کاروانسرای بزرگ میاندشت و کاروانسرای الحاک مهم ترین بناهای تاریخی در مسیر عباس آبادند که اهمیت تاریخی بسزایی دارند.

منطقه نمونه گردشگری دشت آفتابگردان و شقایق های کالپوش

دشت شقایق ها و آفتابگردان کالپوش در حوزه استحفاظی استان سمنان و در آبریز شمالی کشور واقع شده و جزو شهرستان میامی و در منطقه کالپوش قرار دارد. از نظر اقلیمی جزو اقلیم نیمه خشک تا نیمه مرطوب به شمار می رود. علاوه بر گونه های زراعی انواعی از درختچه های جنگلی نیز در منطقه دیده می شود اما دو مورد از گیاهان منطقه یعنی گل های شقایق و گل های آفتابگردان به طور ویژه ای به عنوان امتیاز گردشگری درآمده اند.

تراکم گونه و نمایش منحصر به فرد گلهای شقایق در این منطقه از حدود 20 اردیبهشت تا 10 خرداد جلوه ویژه ای به آن می دهد. همچنین گل های آفتابگردان که غالبا در دشت «دانیال» و تا ارتفاعات «کرنگ» می روید در ماه های مرداد و شهریور به گل می نشیند.مهم ترین راه دسترسی به این منطقه در استان سمنان راه فرعی میامی به کالپوش به صورت آسفالته با 75 کیلومتر است که تا بخش رضوان و سایر بخش های منطقه امتداد دارد.

منطقه نمونه گردشگری جنگل دشت شاد:

جنگل های کالپوش و دیم زارهای منطقه کالپوش در 110 کیلومتری شمال میامی در حوزه استحفاظی استان سمنان و آبریز شمال کشور در حوزه آبریز سد گلستان واقع اند. این منطقه از نظر اقلیمی جزو مناطق نیمه مرطوب معتدل به شمار می آید.

همان طور که از نام منطقه بر می آید غالب پوشش گیاهی آن جنگلی بوده که گونه های درختی آن جزو درختان جنگلی پهن برگ خزری هستند و چون بخشی از جنگل های منطقه جزو پارک ملی گلستان به شمار می رود، تنوع گونه های جانوری آن منحصر به فرد و شامل اغلب گونه های جانوری از جمله رده های مختلف پستانداران، پرندگان، خزندگان، دوزیستان و ماهی ها می شود.

اصلی ترین راه دسترسی به منطقه راه فرعی میامی به کالپوش است. علاوه بر این با احداث جاده ای خاکی از روستای دشت شاد امکان دسترسی به آبشار "لوه" در استان گلستان و نیز پارک ملی گلستان از مناطق زیبای گردشگری کشور فراهم شده است.

منطقه نمونه گردشگری جنگل و آبشار نام نیک

جنگل‌های "نام نیک" حسین آباد نیز در حوزه استحفاظی استان سمنان و آبریز شمال کشور در حوزه آبریز سد گلستان واقع اند. بهبود شرایط اقتصادی مردم، افزایش جمعیت و جاذبه های منطقه این ناحیه را گردشگاهی پویا کرده است.

به دلیل اقلیم بحر خزری منطقه پوشش گیاهی آن نیز غالبا پوشش جنگلی با گونه های درختی جنگلی پهن برگ خزری است. تنوع گونه های گیاهی منطقه بسیار زیاد تنوع گونه های جانوری غنی و از سوی دیگر وجود آبشار طبیعی در مرکز این جنگل توانمندی گردشگری منطقه را ارتقا داده است.

روستای ابراهیم آباد سفلی

روستای ابراهیم آباد در 10 کیلومتری شرق میامی یکی از زیباترین روستاهای شهرستان میامی به شمار می رود که بر خرابه های شهر تاریخی "زیدر" که از قدمتی بالغ بر 500 سال در زمان شیخ صفی الدین اردبیلی در عهد صفویه برخوردار بود، بنا شده است.

ابراهیم آباد بافت تاریخی بسیار زیبایی دارد. خانه های این روستا از مصالح بومی و سنتی ساخته شده و از سبک معماری خاصی پیروی می کند. در سال های اخیر به همت بنیاد مسکن انقلاب اسلامی بافت این روستا بهسازی و مرمت شد. کوچه های سنگفرش، دیوارهای کاهگلی و سیمگل با ازاره های آجر قزاقی و درختان کهنسال هنگام ورود، نظر هر گردشگری را به خود جلب می کند. مجسمه زیبای "دهقان" در ورودی روستا با به دست گرفتن فانوس حضور مهمانان و گردشگران را خیر مقدم گفته و پذیرایی گرم مردم سخت کوش آبادی را نوید می دهد.

ابراهیم آباد را می توان به رستورانی از انواع غذاهای خوشمزه سنتی تشبیه کرد که می توان به جوشبره، قروتی، چلکوت، حسو، شیره جوش، آش ترش و آش کما اشاره کرد. مردم این روستا از آئین ها و آداب و رسوم متنوعی محافظت و از نسلی به نسل دیگر منتقل کرده اند که از آن جمله می توان به مراسم عید و عیدگاه اشاره کرد. این روستا همه ساله جشنواره غذاهای محلی را برگزار می کند و با توجه به قرار گرفتن در مسیر اتوبان تهران – مشهد می تواند پذیرای گردشگران و زوار حضرت علی ابن موسی الرضا (ع) باشد.

........................................

گزارش از فاطمه قریب