به گزارش خبرنگار مهر، نشست «حق بر شهر» توسط پژوهشکده فرهنگ و هنر جهاد دانشگاهی برگزار شد. برنامه توسط مسعود دادگر مدیر گروه پژوهشی معماری و منظرشهری پژوهشکده آغاز شد. سپس علی طیبی مجری برنامه و نماینده «مجمع حق بر شهر باهمستان» اهداف و فعالیت‌های باهمستان را تشریح و هدف از نشست را تأثیر بر سیاست‌های شهری از طریق برقراری بحث مدنی بین نظریه‌پردازان، متخصصان، اصحاب رسانه، نمایندگان مردم در شهر و مدیران شهری اعلام کرد.
سخنرانان نشست عارف اقوامی‌مقدم، مترجم آثاری از دیوید هاروی، جان فریدمن، لوئیز مامفورد، آلن کاکرین و سیدمهدی معینی مولف کتاب «شهرهای پیاده‌مدار» بودند که به ترتیب با عناوین «تبیین نظری مفهوم حق بر شهر» و «حق پیاده در شهر» به طرح نظر پرداختند.
عارف اقوامی‌مقدم نخستین سخنران این مراسم بود که با بیان اینکه در آستانه ورود به شهر ایستاده‌ایم و توضیح رویا با واقعیت دشوار است، گفت که در طرح بحث‌اش به 3 موضوع خواهد پرداخت که این 3 موضوع عبارتند از: تبیین منطقی حق بر شهر، تبیین تاریخی جغرافیایی حق بر شهر و دستور کار حق بر شهر.
وی افزود: اگر جغرافیای تاریخی پدیده‌های نو را نفهمیم، دچار خطا می‌شویم و نباید مفاهیمی جعلی را به عنوان «حق بر شهر» جا بزنیم. مفاهیم را مساله بدانیم نه پایان یافته. نباید دچار تقلیل‌گرایی شد و حق بر شهر را به مفهومی فنی یا به مقوله سیاسی حکمرانی تقلیل داد، بلکه باید روابط اجتماعی را هدف گرفت نه نمودهای بازنمایی آن.
اقوامی‌مقدم ادامه داد: 5 نکته یا 5 گام در «حق بر شهر» مطرح است: نخست، بازگشت انسان به خویشتن و رهایی از بیگانگی است. دوم، فرار وی از مناسبات پولی است که سرتاسر زندگی انسانی را فراگرفته است. در سومین گام باید به غلبه بر ایدئولوژی‌های کاذب پرداخت که در قالب تقلیل‌گرایی فنی (نمودش دانش شهرسازی) و تقلیل‌گرایی فرهنگی- زیباشناختی شهر (رویکردهای چرخش فرهنگی و تقلیل شهر به مصرف و توریسم) تجلی پیدا می‌کند. گام چهارم، غلبه بر عقلانیت ابزاری صنعتی است و در نهایت باید بازگرداندن شهر به باشندگان شهر را در هدف داشت.
وی یادآور شد: باید دانست که حق بر شهر با حقوق بشر بورژوایی در تقابل است و باید به دنبال اومانیسم و پراکسیس جدیدی باشیم. منع‌هایی که از تحقق انسان جلوگیری می کنند و مساله پل و زیرگذر نیست، مساله فن سالاری است و نباید مطالبه ای در راستای فن سالاری مطرح کرد.
این مترجم آثار معماری با ذکر این جمله که «حق بر شهر» هنر است، بیان کرد: هنر حق بر شهر، هنر آفرینندگی است نه هنر نمایش و تماشاگری. حق بر شهر، حق بر زندگی شهری است.
اقوامی‌مقدم افزود: واضع مفهوم حق بر شهر هانری لوفور است و در اواخر دهه 1960 میلادی در دوران دولت رفاه، سیستم و سازمان کار مبتنی بر فوردیسم و قدرت چانه‌زنی طبقه کارگر بالا بود. در نتیجه سرمایه‌داری ناگزیر از عقب‌نشینی بود، منتها سیستم سعی داشت که این عقب‌نشینی را به حوزه مصرف و مدیریت مصرف جمعی هدایت کند.
وی معتقد است روایت‌های رقیب «حق بر شهر»، 2 گفتمان حقوق شهروندی لیبرال و مارکسیسم ارتدوکس است که مبارزه را به محل تولید محدود می‌کند ولی «حق بر شهر» مبارزه را به عرصه تولید محدود نمی‌کند و ساحت مصرف را نیز انقلابی می‌خواهد.
این فعال عرصه معماری در پایان سخنانش گفت: «حق بر شهر» نباید محدود به مطالبه پل و زیرگذر شود بلکه باید مدیریت سیاسی شهر و مدیریت مازاد و انباشت را هدف قرار دهد.
سپس سید مهدی معینی در مورد حق پیادگان، حقی برای تمام اقشار (اعم از زن، مرد، سالمند، جوان و کودک) و تفاوت 2 مفهوم و واژه پیاده‌پذیری و پیاده‌راه که به اشتباه با هم خلط می‌شوند، توضیحاتی را ارائه داد.
وی گفت: پیاده‌راه‌ها مسیرهای کوتاهی هستند که به روی وسایل نقلیه موتوری بسته شده یا محدودیت زمانی برای تردد آنها قائلند.11 مورد در شهر تهران در جاهای مناسب و غیرمناسب پیاده‌راه داریم و در مشهد و شیراز و اصفهان و تبریز نیز همین وضعیت هست.
وی با ذکر این جمله که پیاده‌راه پیاده‌مداری (پیاده پذیری) نیست، بیان کرد: پیاده‌پذیری یعنی جایی که پذیرای پیاده است و امنیت و راحتی وی را فراهم می‌سازد. حق عابر پیاده باید اولویت شماره یک باشد زیرا همه فارغ از جنس، سن و طبقه باید از این حق بهره‌مند باشند. حق پیاده برای همه است اما حق سواره برای همه نیست و در نتیجه پیاده ها در اولویتند.
معینی در پایان سخنانش گفت: مشکلات طراحی شهری معمولا به راه‌های حل‌های مهندسی نادرست ختم می‌شود. برای کنترل سرعت، سرعت‌گیر می‌گذاریم، بعد برای افزایش سرعت، بزرگراه ساخته می‌شود، سپس برای رفت و آمد عابر، پل هوایی زده می‌شود، بعد می‌بینند کسی نمی‌تواند یا نمی‌رود از پل استفاده کند، برایش پله برقی می‌گذارند، باز می‌بینند چندان ثمری ندارد، کارکرد پل را عوض می‌کنند و تبدیلش می‌کنند به تابلوی تبلیغاتی. این الگو متاسفانه همه جا تکرار می‌شود. خود من به چشم دیدم که در لواسان با جمعیت کم و شهر کوچک در یک خیابان 35 متری 2 پل هوایی می زنند.
در پایان این برنامه نشست و پنلی با حضور علی رنجی‌پور سردبیر مجله نماینده تهران و محمد جداری مشاور طراح زیرگذر چهارراه ولیعصر و نماینده شهرداری منطقه 6 تهران برگزار شد که مهمترین بحث نشست حول رابطه موضوع «زیرگذر چهار راه ولی عصر» با «حق بر شهر» شکل گرفت که 2 تن از پرسش‌کنندگان در موافقت با رابطه این موضوع و یک نفر در مخالفت با آن به صحبت پرداختند.
در حاشیه نشست هم نظرات مردم در مورد کمپین اینترنتی «مجمع حق بر شهر باهمستان» با عنوان «حرکت پیوسته در سطح خیابان حق عابران است»، «نرده های چهارراه ولیعصر را بردارید» نصب شده بود به همراه فضاهای خالی برای ارائه نظرات جدید که مورد استقبال شرکت‌کنندگان در نشست واقع شد.
همچنین شرکت کنندگان از طریق بروشورهای باهمستان با فعالیت‌ها و ساختار و اهدافش آشنا شده و ابراز تمایل برای همکاری‌های بیشتر کردند.
نظر شما