به گزارش خبرنگار مهر مراسم رونمایی از شاهنامه شاه طهماسب عصر دوشنبه 8 اردیبهشت با حضور علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ، رئیس فرهنگستان هنر و جمعی از سفرای کشورهای خارجی در سالن اجتماعات فرهنگستان هنر برگزار شد.
مهدی حسینی استاد دانشگاه هنر در این برنامه گفت: شروع کار آماده‌سازی شاهنامه طهماسبی در سال 928 هجری قمری بود؛ زمانی که شاه اسماعیل صفوی هنوز در قید حیات بود. 2 سال بعد از شروع کارها، شاه اسماعیل از دنیا رفت و فرزندش شاه طهماسب که در آن زمان 11 سال داشت، به تخت نشست. کارهای مربوط به تولید این شاهنامه در مجموع 20 سال طول کشید و تا سال 948 ادامه پیدا کرد. در زمان سلطنت شاه طهماسب یک اتفاق مهم در دولت عثمانی رخ داد و آن هم این بود که سلطان سلیم اول از دنیا رفت. او کسی بود که امپراطوری بزرگ عثمانی را بنا نهاد و تا دروازه‌های وین پیش رفت. سلیم اول فردی جنگجو و در عین حال فرهنگ‌دوست بود که بارها هم به ایران حمله کرد.
وی افزود: پس از اتمام کارهای شاهنامه مورد نظر، طهماسب دیگر امپراطور بزرگ حاکم بر ایران شده بود. مشاورین او به او گفتند که ممکن است سلیم دوم بخواهد اندیشه‌های سلیم اول را دنبال کرده، عهدنامه آماسیه را زیر پا گذاشته و قصد جنگ با ایران را داشته باشد. به همین جهت پیشنهاد داده شد که گروهی از ایران به دیدار امپراطور عثمانی بروند و هم به او تسلیت بگویند و هم تهنیت. یکی از هدایایی که در این سفر، به عثمانی برده شد، شاهنامه شاه طهماسب بود.
این استاد دانشگاه گفت: همان‌طور که در زمان افول قدرت قاجارها و سلطنت احمدشاه، نسخه‌های خطی و نفیس زیادی توسط بیگانگان از ایران خارج شد، در زمان زوال قدرت عثمانی نیز کتاب‌های زیادی از جمله این شاهنامه از قلمرو عثمانی خارج شد که سال‌های بعد از آن در فرانسه دیده شد. شخصی که در فرانسه صاحب این شاهنامه بود، بارون روچیل نام داشت. بعد از ماجراهایی این شاهنامه نفیس، سر از آمریکا درآورد. این کتاب سپس در اختیار یک مجموعه‌دار آمریکایی به نام هوتون قرار گرفت.
حسینی ادامه داد: این اثر تا سال 1960 میلادی، یکپارچه بود اما جنایتی که هوتون انجام داد، این بود که این شاهنامه را به دلیل فرار از مالیات سنگین آمریکا، برگ برگ و پاره پاره کرد و برگ‌ها را در حراجی‌های مختلف فروخت که یکی از آ‌ن‌ها هم نصیب موزه رضا عباسی ما شد. تا قبل از انقلاب، کارهایی انجام شد که به نتیجه نرسید. بعد از انقلاب، مرحوم دکتر حسن حبیبی قضیه را دنبال کرد و با مسئولین کشور سعی کردند تا با بیگانگان وارد مذاکره شوند تا 118 برگ این شاهنامه را به کشور بازگردانند.
وی گفت: مبلغی که برای فروش شاهنامه به ما گفتند، 15 میلیون دلار بود. شاید الان بگویید این مبلغ زیاد نیست ولی آن زمان، تازه جنگ تمام شده بود و ایران تحت فشار تحریم‌های زیادی قرار داشت و تهیه چنین مبلغی بسیار دشوار بود. در آن زمان یک تابلوی نقاشی از ویلیام لوکونی در ایران بود که بیگانگان قصد داشتند آن را به مبلغ 15 میلیون دلار خریداری کنند. به این ترتیب قرار شد تابلو را در ازای شاهنامه مبادله کنیم. آن زمان هم اضطراب زیادی داشتیم که نکند خارجی‌ها قصد فریب‌کاری داشته باشند اما خوشبختانه برگ‌های شاهنامه شاه طهماسب به کشور وارد شدند و امروز رونمایی از چاپ نفیس این اثر را جشن می‌گیریم که البته برخی از تصاویر آن چاپ واضحی ندارند و این یکی از ایرادات این کتاب است.
نظر شما