اوباما در سفر به آسیا به دنبال ایجاد ائتلاف قوی برای مقابله با چین است/ وابستگی آسیا به گاز و نفت ایران

پروفسور محمود منشی پوری در رابطه با اظهارات اخیر باراک اوباما در این باره که کنترل جزایر سنکاکو باید در اختیار ژاپن باشد، گفت: اوباما پیش از رسیدن به ژاپن این موضع را در قبال مناقشات پکن و توکیو گرفت که همین موضوع خشم چینی ها را برانگیخت.

اوباما در اظهاراتی مداخله جویانه با طرح این ادعا که کنترل جزایر سنکاکو با ژاپن است مخالفت خود را با هر گونه تلاش یکجانبه برای تضعیف کنترل ژاپن بر این جزایر اعلام کرد که این اظهارات با واکنش تند سخنگوی وزارت خارجه چین همراه بود و از آمریکا خواست تا ضمن اجرای تعهدات خود وارد مناقشات ارضی با ژاپن نشود زیرا پکن جزایر مورد مورد مناقشه را از آن خود می داند.

به نظر می رسد قطر پایگاهی باشد که انگلیسی ها آن را انتخاب کرده و اگر قرار است آمریکا به دلیل مشکلات مالی حضور نظامی اش را در منطقه کاهش دهد، انگلیس این وظیفه را دارد تا به جای واشنگتن نقش پررنگ تری را در منطقه ایفا کرده و اجازه ندهد تا قدرت اقتصادی، سیاسی و نظامی ایران در منطقه افزایش یابد.

رئیس جمهوری آمریکا همچنین معاهده امنیتی میان‌ آمریکا و ژاپن را شامل جزایر در دریای چین شرقی برشمرد و گفت از لحاظ تاریخی حاکمیت این جزایر متعلق به ژاپن است و فکر نمی کنم که این حاکمیت را می توان به صورت یک جانبه تغییر داد.

پکن در واکنش به اظهارات اوباما در این باره که افزایش تنش ها بر سر مناقشات ارضی کاملا اشتباه است، گفت: ائتلاف آمریکا و ژاپن نمی‌ تواند تغییری در حق چین در این جزایر ایجاد کند.

استاد دانشگاه کالیفرنیا در این رابطه گفت: در آینده نه چندان دور وابستگی کشورهای آسیایی همچون ژاپن و چین به گاز و نفت ایران به طور عجیبی بالا می رود و در عین حال از میزان وابستگی اروپایی ها به گاز منطقه به طور نسبی کاسته می شود، بنابراین اوباما در سفر آسیایی خود به دنبال ایجاد ائتلاف قوی برای مقابله با چین است.

محمود منشی پوری تاکید کرد: قدرت نظامی پکن در دهه گذشته در دریای جنوبی و شرقی چین بسیار بالا رفته است و همین موضوع باعث شده تا آمریکایی ها بسیار دقیق برای مقابله با قدرت پکن در 40 سال آتی و اینکه در چه زمینه هایی باید در قبال این کشور ایستادگی کرد، برنامه ریزی کنند.

وی افزود: بحث اصلی آمریکا این است که سفر آسیایی اوباما بسیار سفر مهم سیاسی بوده و رئیس جمهوری آمریکا قرار است که در این سفر مسئله چین را مطرح کرده و از همپیمانان خود درخواست کمک کند.

محمود منشی پوری در پاسخ به این پرسش که "با توجه به اعلام آمادگی انگلیس برای ایجاد یک پایگاه دائمی نظامی در منطقه خلیج فارس و اینکه بسیاری از کارشناسان بر این باورند گزینه محتمل تر قطر است، آیا می توان این گزاره را همسو با گزاره ای دانست که قرار است آمریکا تمرکز خود را از خلیج فارس معطوف آسیا کند؟" گفت: اگر انگلیسی ها در پی ایجاد یک پایگاه نظامی در قطر باشند، معقولانه به نظر می رسد زیرا قطر اخیرا با عربستان سعودی دچار اختلاف شده و نمی خواهد زیر سلطه این کشور برود.

وی افزود: قطر قدرت بزرگ اقتصادی در منطقه است و از سوی دیگر هم اکنون سیاست های رسانه ای قطر با انگلیس (الجزیره و بی بی سی) نزدیک شده است. به نظر می رسد قطر پایگاهی باشد که انگلیسی ها آن را انتخاب کرده و اگر قرار است آمریکا به دلیل مشکلات مالی حضور نظامی اش را در منطقه کاهش دهد، انگلیس این وظیفه را دارد تا به جای واشنگتن نقش پررنگ تری را در منطقه ایفا کرده و اجازه ندهد تا قدرت اقتصادی، سیاسی و نظامی ایران در منطقه افزایش یابد.

محمود منشی پوری در پایان گفت: از طرفی با وجود آنکه پیشتر وابستگی واشنگتن به نفت منطقه مطلق بود، در حال حاضر وابستگی آمریکا به طور نسبی به نفت کمتر شده و نمی تواند به افکار عمومی خود توضیح دهد که چرا باید در منطقه پایگاه و نیروی نظامی داشته باشد، بنابراین احتمال می رود که این سناریو در راستای همان فرضیه ای باشد که غرب در پی ایجاد توازن در منطقه و مقابله با قدرت روزافزون ایران است.

محمود منشی پوری استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل در دانشگاه ایالتی سانفرانسیسکو و استاد سیاست خاورمیانه در دانشگاه کالیفرنیا در برکلی آمریکاست. منشی پوری در سال 1987 درجه دکترای خود را از دانشگاه جورجیا در آمریکا دریافت کرده است. او سابقه تدریس در دانشگاههای چون جورجیا، دانشگاه مرکزی میشیگان و دانشگاه ایالتی کالیفرنیا را دارد. حوزه‌های تخصصی و مطالعاتی وی عبارتند از: خاورمیانه و شمال افریقا در روابط بین‌الملل، حقوق بشر، خلیج فارس در روابط بین‌الملل، نظریه و عمل در روابط بین‌الملل، هویت و جهانی شدن در جوامع اسلامی و مباحث جهانی. وی ویراستار "حقوق بشر در عصر جهانی شدن" و مؤلف کتابهای "تروریسم، امنیت و حقوق بشر"، "حقوق بشر در خاورمیانه"، "مسلمانان در سیاست جهانی" و "سیاست جهانی" است.

..............................................

مصاحبه از معصومه زارع