به گزارش خبرنگار مهر، جمهوری اسلامی ایران در حوزه‌های اقتصادی با چالش‌ها و مشکلاتی مواجه است که به دلیل تفاوت در ماهیت این آسیب‌ها با آنچه که در جهان امروز واقع است، بهره جستن از نظریه های متداول برای گذر از این چالش‌ها را غیرممکن کرده است. در چنین شرایطی نوآوری و نظریه‌پردازی مبتنی بر الگوهای اسلامی - ایرانی است که می‌تواند برای عبور از چالش‌های اقتصادی شکل بدیعی به خود بگیرد.
یکی از این نوآوری‌ها و مفاهیم، نظریه پردازی و اجرایی کردن اقتصاد مقاومتی است که عرصه جدیدی در شکوفایی اقتصادی برای جمهوری اسلامی رقم می‌زند و حتی می‌تواند الهام بخش ملت‌های آزاده شود. اما رسیدن به اقتصاد مقاومتی نیاز به ابزارهای تسهیل کننده و تقویت کننده دارد که یافتن مفاهیم آن جز در آموزه‌های دینی امکان پذیر نیست.
برای این منظور، تبیین مولفه‌ها و شاخص‌های گفتمان اقتصاد مقاومتی از منظر آموزه‌های دینی پراهمیت جلوه می‌دهد. از همین رو است که همایشی با این عنوان توسط دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام و همکاری چندین نهاد تدارک دیده شد.
اولین پیش نشست گفتمان اقتصاد مقاومتی از منظر دین انگیزه‌ای شد تا پیرامون اهمیت و ضرورت اقتصاد مقاومتی و مددجستن از آموزه‌های دینی برای پیاده کردن این مفهوم ارزشمدار با دکتر محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام گفتگویی داشته باشیم.
مهر: چه اهمیت و ضرورتی در مسئله اقتصاد مقاومتی وجود دارد که مقام معظم رهبری بر آن تاکید دارند؟
رضایی: اقتصاد مقاومتی هر چند در رابطه با تحریم های اقتصادی غرب از سوی نظام اسلامی طراحی و الگوسازی شده ولیکن یک سابقه طولانی تری دارد و برای اهداف بیشتری از مقابله با تحریم ها طراحی شده است. هر چند تحریم های اقتصادی بوده که ما را به این فکر انداخته که اقتصاد ایران فوق العاده آسیب پذیر است و باید فکر جدی برای بیرون آمدن از این مشکلات به عمل آوریم.
تحریم های اقتصادی نشان داد اقتصاد چون متکی بر نفت است، نفت همانند گلوگاهی است که هر کسی خواست می تواند این گلوگاه را فشار دهد؛ در نتیجه معیشت و زندگی مردم و پیشرفت کشور را با اخلال مواجه کند. این نوعی هوشیاری به مسئولان کشور داد که ما تصمیم بگیریم اقتصاد را از آسیب پذیری خارج کنیم اما این یکی از دلایلی است که در اقتصاد مقاومتی در نظر گرفتیم و یکی از اهدافی است که در این نوع اقتصاد انتخاب کردیم تا به آن برسیم. پس اولین هدف اقتصاد مقاومتی این است که اقتصاد ایران تاب و تحمل تحریم ها و فشارهای بین المللی را باید داشته باشد در غیر این صورت این فشارها به زندگی مردم وارد می شود، یعنی آسیب ناپذیرکردن اقتصاد ایران اولین هدفی است که اقتصاد مقاومتی در صدد تامین آن است.
مسئله دوم؛ حالا که این اتفاق افتاد انگیزه خوبی است که بیشتر و والاتر از این هدف گام برداریم و اقتصاد ایران را به شکوفایی برسانیم، یعنی از این تهدید یک فرصت تاریخی بسازیم و مردم را به این نقطه توجه دهیم که اگر زمانی انقلاب علیه استبداد بود و یا مقطعی دیگر انقلاب علیه آزادسازی سرزمین ایران در دوران دفاع مقدس تفسیر می شد امروز انقلاب در اقتصاد معنا دارد. این است که باید اقتصاد را به شکوفایی برسانیم و کشور خودمان را به عنوان یک کشور پیشرفته از نظر علم، اقتصاد، تجارت، صنعت و... به دنیا معرفی کنیم.
پس اقتصاد مقاومتی می خواهد نه تنها آسیب پذیری اقتصاد ایران را از بین ببرد، بلکه یک فرصت تاریخی برای رشد و شکوفایی اقتصاد ایجاد کند.
در بررسی مولفه‌های رسیدن به اقتصاد مقاومتی، بسیاری از گزاره‌های دینی به ذهن متبادر می‌شود. به نظر جنابعالی چه رابطه‌ای بین اقتصاد و دین وجود دارد؟
این مسئله از چند بعد قابل تحلیل است. نکته اول اینکه خدای متعال می فرماید در شأن مومنین و مسلمین نیست که کفار بر آنها مسلط شوند. خب تحریم ها برای چیست؟ تحریم ها برای این است که کفار را یک بار دیگر بر ایران مسلط کنند، بنابراین اقتصاد مقاومتی یک پاسخ دینی و اسلامی برای ناکام کردن کفار از تسلط مجدد بر مملکت اسلامی است. بهتر بگویم اقتصاد مقاومتی یک جهاد فی سبیل الله است که می‌خواهد از تسلط کفار بر ایران جلوگیری کند.
نکته دوم این است که در تحریم‌های اقتصادی بسیاری از مسائل مربوط به مردم از قبیل دارو، غذا، اشتغال، درآمد و به طور کلی جان مردم را هدف قرار داده اند، بنابراین در آموزه های دینی دفاع از مردم جزو اعتقادات ماست، یعنی تکلیف شرعی است که از فشاری که به انسان ها و مردم وارد می شود جلوگیری کنیم.
نکته سوم اینکه غربی ها می خواهند با تحریم های اقتصادی، ایران اسلامی را ضعیف کنند تا منافعشان را در منطقه جلو ببرند و ایران نتواند به خارج از مرزها و جهان اسلام بپردازد. تلاش آنها این است که ایران به الگوی اسلامی و حتی اقتصادی تبدیل نشود. آنها می خواهند ارتباط ایران با سایر کشورها را در ابعاد اقتصادی و سیاسی از بین ببرند بنابراین ما وظیفه و تکلیف داریم که انقلاب اسلامی ایران که به اینجا رسیده، همچنان الگوبودن خودش را حفظ کند. این وظیفه از بعد دینی و اسلامی متوجه ماست.
در آموزه‌های دینی چه ارزش‌هایی وجود دارد که برای تحقق اقتصاد مقاومتی و کاربردی کردن این تفکر در جامعه می‌توان از آنها مدد گرفت؟
در آموزه های اسلامی، احادیث و روایات و آیات زیادی داریم که نشان می دهد انسان‌ها اگر خودشان قوی باشند کسی نمی تواند حریف آنها شود «اِنَّ اللّهَ لا یُغَیِّرُ ما بِقَومٍ حَتّیَ یُغَیِّروا ما بِاَنفُسِهِم» اگر اقتصاد داخلی، تولید، تجارت و کشاورزی ما ضعف نداشته باشد کسی نمی تواند اقتصاد ما را با مشکل مواجه کند.
یا در آموزه های اسلامی داریم که انسان ها به اندازه تلاشی که می کنند «وَأَن لَّيْسَ لِلْإِنسَانِ إِلَّا مَا سَعَى». اینها نشان می دهد که ما نباید اقتصاد را به بیرون از مرزها متکی کنیم. تلاش، فکر و تولید را به اقتصاد درونی گره بزنیم.
وقتی اقتصاد ما به دلارهای نفتی وابسته باشد معلوم است که این اقتصاد، یک اقتصاد اسلامی نیست. اقتصاد اسلامی این است که از طریق فکر و تلاش و ایده‌ها، کالاها و خدمات را تولید و صادر کنیم نه اینکه با فروش ثروت ملی بخواهیم اقتصاد کشور را شکوفا کنیم. وقتی اقتصاد ما به فروش نفت و ثروت های ملی متکی باشد معلوم است که این اقتصاد آسیب پذیر است. آموزه‌های دینی هم مغایر با این روش است.
ثروت ملی را از زیر خاک بیرون می آوریم و خام می فروشیم. خام فروشی بیانگر عدم رعایت قواعد و اعتقادات و اصول اسلامی است که در آموزه های دینی داریم.
...........................................
گفتگو از روح‌الله کریمی
نظر شما