افراد متدین اقبال بیشتری به رادیو دارند/ رسانه‌ای برای طرح مسایل دینی

حجت‌الاسلام محمد لطفی‌نیاسر مدیر رادیو معارف و دبیر شورای معارف معاونت صدا در گفتگو با خبرنگار مهر، به مناسبت برگزاری سیزدهمین جشنواره رادیو و پنجمین اجلاس جهانی صدا در خصوص مزایای رادیو در عصر بازتعریف رسانه‌ها اظهار کرد: رسانه‌ها در عصر حاضر در حال ایجاد آرایش جدیدی هستند زیرا در این عصر، ترکیب رسانه‌‌ با یکدیگر از یک‌سو و ترکیب آنها با فضا و امکانات دنیای مجازی از سوی دیگر باعث شده این رسانه‌ها بر برخی از محدودیت‌های خود غلبه کنند و جای جدیدی برای خود در سپهر رسانه‌ای ایجاد کنند.

وی ادامه داد: البته این به آن معنا نیست که برخی دیگر از ویژگی‌های منحصر به فرد را در این باز تعریف از دست بدهند؛ به طور مثال اگر رادیو در ترکیب رسانه‌ای عصر جدید بر چند محدودیت خود از جمله زمان محدود (24 ساعت) و غیرقابل رجوع بودن برنامه‌ها به جهت عدم امکان بازگشت به برنامه‌های قبلی، غلبه کند، یکی دیگر از محدودیت‌های رادیو که در این بازتعریف، از میان برداشته شده است محدودیت ارائه اطلاعات تکمیلی در یک موضوع است و می‌توان با استفاده از فضای مجازی اطلاعات بی‌شماری را در خصوص برنامه، عوامل برنامه‌ساز، موضوعات و موارد دیگر به شنونده ارائه کرد.

رسانه‌ای در سرعت انتقال اخبار به رادیو نرسیده است

لطفی‌نیاسر تأکید کرد: از سوی دیگر برخی از ویژگی‌ها نیز مورد تهدید واقع شد، مثلاً قابلیت شخصی‌سازی که با توجه به کوچک شدن تلویزیون و حتی ترکیب با گوشی همراه، این قابلیت، دیگر در انحصار رادیو نیست اما قابلیت‌های دیگری هم وجود دارد که همچنان برای رادیو منحصر به فرد مانده است به طور مثال اینکه مخاطبان رادیو می‌توانند در حین هر فعالیتی به رادیو هم گوش کنند و یا بهره‌گیری از رادیو در زمان‌های خاص مانند حوادث طبیعی و همچنین سرعت انتقال اخبار یا پیام که همچنان هیچ رسانه‌ای به رادیو نرسیده است و یا خیال‌انگیزی برنامه‌های رادیو.

مدیر رادیو معارف تصریح کرد: بنابراین در عصر بازتعریف رسانه‌ها، رادیو همچنان بسیاری از مزایای سابق خود را دارد و همچنین توانسته مزایای دیگری را هم در ترکیب با رسانه‌های دیگر کسب کند و این یعنی حیات دوباره برای رادیو در عصر جدید.

وی در پاسخ به اینکه قابلیت‌های منحصر به فرد رادیو تا چه میزان می‌تواند در راستای حفظ و توسعه جایگاه این رسانه در بین متدینین مؤثر باشد، گفت: دو ویژگی می‌تواند در حفظ و توسعه جایگاه رادیو در بین متدینین تأثیرگذار باشد، اول اینکه معمولا متدینین افرادی هستند که به ارزش وقت بسیار توجه دارند و در آموزه‌های دینی اتلاف وقت را مذموم و ناپسند می‌‌دانند لذا با توجه به اینکه برنامه‌های رادیو در حین فعالیت‌های دیگر قابل بهره‌برداری هستند بنابراین متدینین هم اقبال بیشتری به رادیو دارند.

استفاده از خیال‌انگیزی رادیو برای شرح مفاهیم دینی

لطفی‌نیاسر افزود: دومین نکته این است که بسیاری از مفاهیم دینی قابل تصویرسازی ظاهری نیستند مانند مفاهیم بهشت و جهنم و مطالب ماورایی دیگر که جزئی از دین هستند اما می‌توان با استفاده از عنصر خیال‌انگیزی رادیو این مفاهیم را در ذهن مخاطبان متدین تداعی کرد لذا به این جهت نیز اینگونه مخاطبان به رادیو اقبال بیشتری نشان می‌دهند.

دبیر شواری معارف صدا در ارزیابی روند تخصصی‌سازی شبکه‌های رادیویی، اظهار کرد: تخصصی سازی در مجموعه شبکه‌های رادیویی یک امکان است که با استفاده صحیح به یک فرصت تبدیل شده و با عدم برنامه‌ریزی درست و دقیق به یک تهدید تبدیل می‌شود. در ابتدای راه تخصصی سازی، ایجاد این شبکه‌ها کار راحت و بسیار مفیدی بود به طور مثال شبکه‌هایی بر اساس مخاطب خاص مانند رادیو جوان و شبکه‌هایی بر اساس موضوع خاص مانند رادیو معارف و رادیو ورزش و رادیو سلامت و غیره ایجاد شد اما در ادامه ایجاد شبکه‌های جدید، اگر فقط با انگیزه ازدیاد شبکه‌ها باشد چندان مفید نیست و در یک نگرش ممکن است به اصل مخاطبان رادیو‌های قدیمی‌تر هم ضربه وارد کند و بدون اینکه باعث جذب مخاطب جدید به مجموعه رادیوها شود فقط باعث خورد شدن و تجزیه شدن و در نهایت کم شدن مخاطبان رادیوهای موفق شود.

نگذاریم با ازدیاد شبکه‌ها برنامه‌سازان سرخورده شوند

وی تصریح کرد: این موضوع باعث سرخوردگی در برنامه‌ریزان و برنامه سازان رادیو و همچنین بالارفتن بی‌دلیل هزینه‌ها می‌شود لذا می‌توان گفت علی‌رغم اینکه این مسیر یکی از مسیرهای رشد و تعالی رادیو در آینده است ولی باید در این مسیر خطیر و مهم با دقت بیشتری حرکت کرد.

لطفی‌نیاسر در این خصوص که برگزاری جشنواره‌های بین‌المللی رادیو و اجلاس جهانی صدا تا چه میزان می‌تواند بر روند افزایش سطح کیفی برنامه‌ها مؤثر باشد، گفت: خدا را شکر که ترکیب جشنواره بین‌المللی صدا به گونه‌ای است که می‌تواند به طور فزاینده‌ای در ارتقاء سطح کیفی برنامه‌ها تأثیرگذار باشد، زیرا اولا بخشی از این جشنواره علمی است و آخرین دستاوردهای برنامه‌سازی رادیویی در جهان در مدت کوتاهی مرور می‌شود که این باعث علمی شدن کارها و ادامه مسیر برنامه سازی با بینش دقیق‌تر می‌شود.

تاثیر جشنواره‌ها بر رشد و تعالی کیفی برنامه‌های رادیویی

وی اضافه کرد: نکته دوم اینکه این گونه جشنواره‌ها محل تعامل و تبادل تجربیات برنامه سازی در رادیوهای جهان است که در آن برنامه سازان تجربیات را از یکدیگر دریافت کرده و آن را بومی می‌کنند و نکته سوم هم اینکه اینگونه همایش‌ها با توجه به اینکه به صورت جشنواره‌های رقابتی برگزار می‌شوند، دارای هیجان رقابت بوده و توان تولید برنامه و هنرنمایی رادیویی‌ها را به نهایت می‌رسانند لذا در مجموع می‌توان گفت این جشنواره‌ها تأثیر بسیار خوبی بر رشد و تعالی کیفی برنامه‌های رادیویی دارند.

مدیر شبکه معارف در پاسخ به اینکه اینگونه جشنواره‌ها تا چه میزان بر سطح همگرایی برنامه‌های رادیویی مؤثر است، گفت: اکثر رادیوها در جهان به مسایل به صورت منطقه‌ای نگاه می‌کنند ولی وقتی همه با یک نگرش واحد و یک آیین‌نامه واحد، پا در عرصه رقابت می‌گذارند همه به یک هدف می‌اندیشند و این اندیشه واحد آنها را نسبت به موضوع مطروحه در جشنواره در سطح جهانی حساس می‌کند البته در اینجا باید این نکته را هم یادآوری کرد که با توجه به نکته‌ای که گفته شد، سیاست‌گذاری محتوایی جشنواره نیز اگر بیش از اجرائیات و شکوه برگزاری جشنواره مهم نباشد حداقل هم‌سنگ آن است.

وی در پایان ابراز امیدواری کرد نتیجه برگزاری این جشنواره ایجاد یک دید جهانی در موضوعات مهم بشری بوده و با علمی‌تر کردن تولید برنامه در رادیو و تبادل تجربیات شاهد ارتقاء سطح کیفی برنامه‌های رادیویی باشیم.