به گزارش خبرنگار مهر، نشست خیام و فردوسی در چین و بزرگداشت جان خون‌نین، عصر دیروز سه‌شنبه 30 اردیبهشت با حضور سید محمد ترابی محقق و پژوهشگر و علی‌محمد سابقی رایزن سابق فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در چین، در موسسه فرهنگی شهر کتاب برگزار شد.
مردم چین، کشورشان را بر اساس باورهایشان، مرکز زمین می‌دانستند. بنابراین تا قبل از قرن بیستم، تلاش زیادی برای شناخت ادبیات و هنر دیگر کشورها نداشتند. البته این موضوع تا حدی هم طبیعی است چون ادبیات و هنر چین، بسیاری از مسائل را به طور مستقل داشت. به هر حال اواخر قرن نوزدهم بود که چینی‌ها با غرب روبرو شدند و پس از شکست از انگلستان در جنگ‌های اول و دوم تریاک، این تلنگر در آن‌ها به وجود آمد که با غرب بیشتر آشنا شوند و درباره دیگر ملت‌ها به گونه دیگری فکر کنند.
وی افزود: با این که رابطه تجاری ایران و چین، 2 هزار سالب سابقه دارد اما درباره ادبیات رابطه زیادی بین این دو کشور وجود نداشته است. البته باید نوشته‌های ابن بطوطه را در این زمینه کنار بگذاریم که از گلستان خوانی شاهزاده چینی گفته است. چون آن شاهزاده، زبان فارسی می‌دانسته و با دیگر مردم چین تفاوت داشته است. بعد از شکست چین در مقابل غربی‌ها، قرار شد چینی‌ها غرامت پرداخت کنند. اما غربی‌ها آن پول را برای خود برنداشتند و قرار شد با صرف هزینه آن غرامت‌ها، دانشجویان چینی در غرب تربیت شوند. در سفر به غرب بوده است که دانشجویان چینی با ادبیات و فرهنگ ایران آشنا شدند. این زمان، به ویژه دورانی بود که چین دچار تلاطم عظیمی بود و بین حزب کمونیست و حزب ملی کمین‌تاینگ درگیری وجود داشت.
رایزن سابق فرهنگی ایران در چین ادامه داد: اولین اثری که از ادبای ایرانی در چین ترجمه شد، قصه ضحاک ماردوش از شاهنامه بود. این اثر در سال 1922 توسط فردی به نام «خو چی» که از روشنفکران آن روزگار بود، از زبان انگلیسی به چینی ترجمه شد. با تحقیقاتی که داشته‌ام، تقریبا 21 نفر از روشنفکران چینی راجع به فردوسی کار کرده‌اند؛ چه در زمینه ترجمه داستان‌های شاهنامه و چه در زمینه نگارش مقالات پژوهشی. غیر از خو چی، فرد دیگری به نام گومورو شروع به ترجمه آثار ادبیات فارسی کرد و دومین نفری است که رباعیات خیام را به چینی ترجمه کرد. بیش از 24 منتخب و گزیده از رباعیات خیام به چینی منتشر شده است که کامل‌ترینشان همان ترجمه جان خون‌نین انجام داده است و 3 بار چاپ شده است.
سابقی گفت: جان خون‌نین پایه‌گذار ترجمه مستقیم چینی به فارسی است و نه تنها خودش که شاگردانش نیز این کار را ادامه دادند. در چین 29 نفر درباره خیام کار کرده‌اند. نخستین ترجمه از شاهنامه هم در سال 1934 انجام شد. یعنی زمانی که هنوز جمهوری خلق چین تشکیل نشده بود. نخستین ترجمه از خیام هم در سال 1922 در چین منتشر شد. ترجمه از فارسی، سابقه‌ای طولانی در غرب دارد اما این کار به نسبت، سابقه کمتری در چین دارد. با این حال چینی‌ها، با وجود متاخر بودنشان در این زمینه، طی 2 دهه، کار چند صد ساله غربی‌ها را انجام دادند. یک نمونه‌اش هم مجموعه گنجینه شاهکارهای ادبیات فارسی است که در سال 2002 به صورت یک بسته نفیس منتشر شد. این مجموعه به عنوان پل دوستی با امضای رئیسان جمهور وقت دو کشور، نگهداری می‌شود.
وی در ادامه و با اشاره به خدمات پروفسور جان خون‌نین گفت: وقتی اولین کرسی زبان فارسی در سال 1957 در دانشگاه پکن دایر شد، ایشان از اولین دانشجویان این کرسی بودند و بعد از آن حدود 400 دانشجو در این رشته تحصیل کردند که همگی از شاگردان او بودند و نقش موثری در روابط ایران و چین ایفا کردند. جالب است که خانواده پروفسور هم همگی در حوزه زبان فارسی فعال هستند. خود استاد و همسرش، استاد زبان فارسی هستند. دو پسرشان هم هر دو در رشته زبان فارسی تحصیل کرده‌اند. استاد خون‌نین با این که 82 سالگی را سپری می‌کند، هنوز در منزل مشغول ترجمه و تدوین است و در حال حاضر تاریخ فرهنگ ایران به قلم عیسی صدیقی را ترجمه می‌کند.
سابقی در پایان سخنانش گفت: به این نکته هم اشاره کنم که چینی‌ها در زمینه مطالعه زبان و ترجمه ادبیات ایران، از ما جلوتر هستند و ما به آن مقداری که آن‌ها از ادبیات فارسی اطلاعات دارند، با ادبیات چین آشنایی نداریم.
در پایان این برنامه، لوح تقدیر از جان خون‌نین به رایزن فرهنگی چین در ایران اهدا شد تا برای این استاد زبان فارسی در چین ارسال شود.
نظر شما