به گزارش خبرنگار مهر، شب یوزف روت به عنوان صد و شتصمین شب از شبهای مجله بخارا شب با همکاری بنیاد فرهنگی اجتماعی ملت و انجمن فرهنگی اتریش دوشنبه 5 خرداد 1393 در محل این انجمن برگزار شد.
این نشست را گابریله یوئن، مدیر انجمن فرهنگی اتریش، به همراه ارفع علوی آغاز کرد و چنین گفت: امسال صد و بیستمین سال تولد یوزف روت است و گذشته از این خیلی هم بیارتباط نخواهد بود که چرا ما امشب به آثاری از یوزف روت میپردازیم. یکی از دلایل اصلی این نشست آن است که آقای دکتر فیروزآبادی در یک بازار دست دوم کتاب بر حسب اتفاق کتابی از یوزف روت را میبیند و تصمیم میگیرد که این کتاب را ترجمه کند. و این مسئله از نظر تاریخی هم این نشست بسیار جالب است، چون امسال در اروپا هم صد سال از آغاز جنگ جهانی اول میگذرد و درخور توجه هست که در اثنای این داستان به حساسیتی پرداخته میشود که مردم اتریش در آن زمان داشتند، حساسیت آنها نسبت به جنگ و مسائلی که به بروز این جنگ و ادامه آن انجامید و نشان داد که این هیجان و شور و اشتیاقی که در آن زمان مردم به جنگ داشتند، چه زود پایان تلخی را رقم زد.
علی دهباشی هم در سخنانی به شبهای دیگری اشاره کرد که با همکاری این انجمن برگزار شده است، از فرانتسوبل تا ریلکه، باخمن، اشتفان تسوایگ، پورگشتال، شب ادبیات ایران و اتریش و ... و پس از آن به معرفی کوتاهی از این نویسنده اتریشی شرح پرداخت.
سپس سعید فیروزآبادی مترجم ادبیات آلمانی زبان در سخنان درباره یوزف روت گفت: یوزف روت در سال 1894 در گالیسی به دنیا آمد. در حال حاضر گالیسی بخشی از اوکراین و جنوب لهستان است، ولی از قرن هجدهم این سرزمین بخشی از امپراتوری بزرگ اتریش بود و با عنوان کرونلند شهرت داشت. همان گونه که نویسنده در رمان نسل بر باد رفته اشاره می کند، او پدر نداشته است. ظاهرا پدرش مادر او را ترک می کند و هرگز به دیدار دوبارۀ آنان نمی آید.
وی افزود: روت تحصیل ابتدایی و دبیرستان خود را از 1901 تا 1913 در شهر برودی گالیسی می گذراند و 1913 به وین می آید و در دانشگاه زبان و ادبیات آلمانی تحصیل می کند. او دو سال بعد نخستین مجموعه شعر خود را با عنوان «معمای جهان» منتشر کرد. در آن سال ها که اروپا دستخوش هرج و مرج بود، ترور ولیعهد اتریش در سارایوو باعث شد که آتش جنگ جهانی اول در سراسر جهان شعله ور شود. روت جوان هم ناگزیر به سربازی فرا خوانده و 1917 به گالیسی اعزام شد. شرکت او در جنگ جهانی اول باعث شد که در همۀ عمر از مخالفان سرسخت جنگ باقی بماند. این موضوع را در رمان حاضر هم می توان مشاهده کرد. پس از پایان جنگ جهانی اول و شکست اتریش، حکومت سلطنتی این کشور برچیده شد. امپراتوری بزرگ اتریش رو به زوال نهاد و شرایط سختی بر این کشور حکمفرما شد. فقر، بیکاری و بربادرفتن غرور ملی از جمله موضوع های مطرح در آثار روت است که در آثار بعدی روت همچون رژۀ رادیتسکی می توان مشاهده کرد. بر اساس همین رمان بعدها فیلمساز مطرح آلمانی راینر ورنر فاسبیندر فیلمی برای تلویزیون آلمان ساخت.
فیروزآبادی ادامه داد: پس از جنگ روت فرصت یافت که در همان گالیسی با نشریه ای همکاری و حدود صد مقالۀ اجتماعی و سیاسی در آنجا منتشر کند. بعدها روت در آلمان مدت های مدیدی با نشریه های معتبری همچون فرانکفورتر تسایتونگ و مونشنر ناخریشتن همکاری می کرد. 1920 روت به برلین مهاجرت کرد. در آن زمان برلین یکی از مراکز بزرگ فرهنگی و فیلمسازی جهان بود. ظهور صنعت فیلمسازی و شرایط آن دوره هم از موضوع های مهمی است که روت در رمان سیپر و پدرش به آن می پردازد.
این مترجم ادبیات آلمانی زبان گفت: یوزف روت در 1922 یا فردریکه رایشلر ازدواج کرد تا همان گونه که در رمان هایش اشاره می کند، تلخی زندگی بعد از جنگ را فراموش کند و «هدفی بیابد». اما مرگ همسرش در 1929 تنهایی او را صدچندان کرد. در این فاصله رمان «تار عنکبوت» را منتشر کرد و سفرهایی هم به آلبانی و روسیه داشت. 1927 رمان سیپر و پدرش منتشر شد. این رمان توصیفی دقیق و موشکافانه از دو نسل درگیر در جنگ یعنی پدران و پسران در زمان جنگ جهانی اول است. شرایط فرستادن پسران به جنگی که حاصلی جز سرخوردگی و شکست نداشته است، از موضوع های مهم این اثر است. در واقع این رمان حکایت نسلی است که قرار بوده است به بالاترین مرتبه ها برسد، ولی به دلیل جنگ حاصل کار آن است که نسل پسران اسیر پوچی زندگی می شوند و درنهایت بدل به دلقکی همچون سیپر می شوند. شخصیت دلقک را در همان زمان در رمان های مختلف آلمانی همچون فرشته آبی هاینرش مان، عقاید یک دلقک هاینریش بل و حتی در شخصیت اسکار ماتسرات گونتر گراس در طبل حلبی هم به-وضوح می توان مشاهده کرد.
وی یادآور شد: در همین سال ها روت رمانی با عنوان شب هزار و دوم منتشر می کند که در آن تصویری از سفر ناصرالدین شاه به اتریش ارائه می شود که بیشتر قابی برای داستان است. درواقع هدف از نگارش این رمان توصیف امپراتوری اتریش و شرایط حاکم بر آن با توجه به مفهوم دکادنس در آن زمان بوده است. روت با رمان ایوب در سال 1930 تصویری مشابه کافکا از مهاجران به قارۀ امریکا ارائه می کند و زندگی در محله های یهودنشین امریکا را به تصویر می کشد. شخصیت رمان ایوب معلمی لهستانی است که در آن سوی دریاها به پوچی زندگی امریکایی پی می برد. همزمان با به قدرت رسیدن هیتلر کتاب های یوزف روت هم ممنوع می شود و به همین دلیل روت نیز به تبعیدی ناخواسته می رود. در همین سال ها با نویسندگان دیگری همچون اشتفان تسوایگ مقاله هایی را منتشر می کند که از آن جمله می توان به نوشته های او با عنوان «یکصد روز زندگی ناپلئون»، «یادداشت های سیاه و زرد» و «غول» اشاره کرد. روت همانند بسیاری از دیگر نویسندگان در تبعید در فقر و تنگدستی در بیمارستانی در پاریس درگذشت، ولی آثارش به روشنی نشان می دهد که او نویسنده ای بسیار متعهد و ضد جنگ بود و در نوشته هایش آغاز جنگ جهانی دوم و پیامدهای ناگوار آن را پیش بینی کرده بود.
مهشید میرمعزی سخنران بعدی این نشست بود که در ابتدا به شرح کوتاهی از رمان شب هزار و دوم نوشته روت پرداخت و سپس چند پاراگراف از آغاز این رمان را برای حاضران خواند و سپس ریحانه شریفی بخشهایی از رمان «نسل بربادرفته » ترجمه دکتر فیروزآبادی را قرائت کرد.
نظر شما