در پی دیدار دکتر حسن روحانی رئیس جمهور کشورمان از ترکیه خبرنگار خبرگزاری مهر گفتگویی با ارجان دولابچی کارشناس ترک انجام داد و نظر وی را درباره اهمیت دیدار رئیس جمهور ایران از ترکیه و نقشی که جمهوری اسلامی ایران و ترکیه می توانند در حل مسائل منطقه ای داشته باشند، جویا شد.
مشروح این گفتگو در زیر آمده است:
خبرگزاری مهر -سرویس بین الملل: اهمیت دیدار اخیر رئیس جمهور ایران از ترکیه در چه بود؟
ارجان دولابچی - سفر "حسن روحانی" به ترکیه نخستین سفر رئیس جمهوری اسلامی ایران پس از 18 سال به این کشور و دیدار روسای دولت های دو کشوربسیار مهم و قابل اعتنا است. جمهوری اسلامی ایران با دولت آقای روحانی دوره جدیدی را آغاز کرده که مبتنی بر سیاست میانه روی است. طی سال های اخیر مناسبات دو جانبه ایران و ترکیه دچار افت و خیزهایی شد که لازم بود این روابط به دوران دوستانه دیرین خود باز گردد.
- یکی از موضوعات مورد اختلاف دو کشور ایران و ترکیه بحران سوریه بوده است که در این دیدار هم مورد رایزنی قرار گرفت به نظر شما دو طرف چگونه می توانند دیدگاه های خود را در این باره به هم نزدیک کنند؟
- از جمله مسائلی که در روابط ایران و ترکیه مطرح است موضوع سوریه است، اما در واقع مسئله ساز بودن این موضوع به پایان رسیده است. بحران سوریه توسط ملت و حکومت سوریه حل شد. این کشور مدت سه سال است که درگیر حملات تروریستی هدایت شونده از بیرون بوده و با این تهدیدات به خوبی مقابله کرده است. سوریه توانست با تلاش فراوان به توطئه هایی که توسط آمریکا و همپیمانانش هدایت می شد فائق آمده و با یک پیروزی بزرگ به آنها خاتمه دهد. انتخاب مجدد "بشار اسد" با آرای بسیار بالا به ریاست جمهوری سندی بر این پیروزی است. این نشان می دهد که دیگر دوره تجزیه کشورها در منطقه به پایان رسیده است و از این پس شاهد افزایش روحیه اتحاد و برابری خواهیم بود.
مسئله کرد ها یکی دیگر از مسائل مهم در منطقه است. اما به نظر می رسد تلاش ها در این راستا به بن بست رسیده و دیگر مسئله جدایی کردها در عراق، سوریه و ایران موضوعیتی ندارد. علت این است که بی نتیجه بودن این تلاش ها اثبات شده است. در عین حال ملت های منطقه خواستار جدایی نیستند. کشورهای آسیایی در مسیر اتحاد گام بر می دارند و شاهد تحولات تاریخی در این زمینه هستیم. همانطور که در مورد گروه تروریستی پ ک ک ترکیه، مادران کرد خواستار بازگشت فرزندان خود از ارتفاعات و پایان یافتن نبرد نظامی شده اند. در مقابل خواست سرکردگان پ ک ک برای ادامه فعالیت های تروریستی بی پاسخ ماند و کسی از آنان تبعیت نکرد.
متاسفانه ترکیه در خصوص سوریه اشتباهات بزرگی مرتکب شد و برای تغییر نظام در سوریه به گروه های تروریستی یاری رساند. این واقعیت را همه می بینند. این مسئله موجب ناخرسندی ملت ترکیه نیز شده است. سیاستی که اردوغان در قبال سوریه دنبال می کند بر خلاف سیاست های آتی ترکیه است. سیاست اصلی ما "صلح در منطقه، صلح در جهان" است. سیاست هایی که در این راستا نباشند، به ترکیه و به منطقه زیان می رسانند. گذشته از این سوریه کشوری مسلمان است و مسلمان با برادر مسلمان خود چنین نمی کند.
در نقطه مقابل سیاست ایران در قبال سوریه کاملا درست بود و این کشور نیز در پیروزی بزرگ ملت سوریه سهیم است. ثبات قدم ایران در این موضوع موجب شد نقشه های امپریالیستی در منطقه نقش بر آب شود. امیدوارم در این سفر آقای روحانی توانسته باشد آقای اردوغان را برای بازگشتن از سیاست های غلطش در خصوص سوریه قانع کند. لازم است مناسبات ترکیه با سوریه هر چه سریعتر بهبود یابد. ایران می تواند در این زمینه نقش میانجیگر را ایفا کند. بر این باورم که روحانی می تواند در این مسیر گام هایی تاریخی بردارد و به نظر می رسد این موضوع از جمله دستاوردهای سفر اخیر باشد. در هر حال باید منتظر تحولاتی مثبت باشیم. در واقع ترکیه برای برون رفت از بحران سوریه به دنبال یک راه خروج است. این بحران نمی توانست برای ابد ادامه یابد. هر چند حزب عدالت و توسعه فرصت را از دست داد اما لازم است برای این که ترکیه نیز چنین فرصتی را از دست ندهد، اقدامی انجام گیرد.
- در خصوص مشکلات ترکیه با دولت مرکزی عراق بر سر خرید نفت منطقه اقلیم کردستان آیا ایران می تواند به عنوان میانجی به طرفین کمک کند؟
- از دیگر اشتباهات سیاست خارجی حزب عدالت و توسعه، سیاست در قبال عراق است که این سیاست ها کاملا اشتباه است. در طول سال های اشغال عراق با این مسئله مقابله نشد و حتی به ایالات متحده کمک شد. ملت ترکیه با این سیاست مخالفت کرد با این حال به دلیل فشارهای دولت آمریکا، اردوغان به این سیاست ادامه داد تا این که 9 سال بعد آمریکا شکست خورد و ناچار به خروج از عراق شد. دولت مالکی و ملت عراق خواهان صلح و آرامش هستند. لازم است برای زندگی در اتحاد و برابری به ملت عراق کمک شود. ما شاهد فعالیت های ایران در این راستا هستیم، در این میان کمک ترکیه و برداشته شدن گام های بیشتری از سوی این کشور ضروری است. این اقدام زیبنده همسایگی است. حفظ یکپارچگی عراق به سود ترکیه نیز هست. متاسفانه بخش شمالی عراق در راستای ساختار برخی قدرت های فرا منطقه ای است. آمریکا سال ها به دنبال این است که دولت کرد مورد حمایت ترکیه قرار گیرد، چرا که ایجاد کشوری مستقل به خودی خود ممکن نیست و باید حمایت کشوری مانند ترکیه همراه آن باشد. این به معنی آغاز تنش های بی پایان بین عراق و ترکیه است. ترکیه در این خصوص تحت فشار دولت آمریکا است و سیاستی که از سوی اردوغان دنبال می شود نیز در همین راستا قرار دارد.
به نظر می رسد موضوع نفت منطقه کردستان عراق از مسائل مطرح شده در گفتگوهای روحانی و اردوغان باشد. معتقدم ایران می تواند میانجیگر خوبی برای حل اختلافات موجود بین ترکیه و عراق باشد. این اقدام علاوه بر این که به ثبات در منطقه کمک می کند، موجب تقویت جایگاه ایران می شود.
- با توجه به تلاش اوکراین و اروپا برای کاهش وابستگی خود به گاز روسیه ایا فکر می کنید این امر موجب تقویت همکاری های ایران و ترکیه در زمینه انرژی خواهد شد؟
- متاسفانه در حالی که منطقه شاهد بحران بود، یک بحران دیگر بروز کرد و آن مسئله اوکراین است. این بحران از نزدیک بر ایران و ترکیه تاثیر می گذارد زیرا روسیه به عنوان همسایه مشترک این دو کشور درگیر این بحران است. به نظر می رسد این بحران ساخته و پرداخته آمریکا و اتحادیه اروپا است تا روسیه از نقش آفرینی در بحران سوریه کنار بکشد. آنها می کوشند با این اقدامات روسیه را تضعیف کرده و درگیر بحران کنند تا فعالیت ها برای یکپارچگی منطقه و آسیا متوقف شود. اما روسیه در این جبهه شکست نمی خورد. پوتین با اقدامات عاقلانه خود در حال خنثی کردن این تلاش ها است. مسئله شبه جزیره کریمه بزرگترین سیلی به آنها بود. امیدوارم دولت اوکراین از اشتباه خود دست بردارد و با روی برگرداندن از آمریکا و اروپا، مناسبات خود را با روسیه ای که صدها سال حسن همجواری داشته بهبود بخشد. غرب تا کنون از حل بحران های جهانی نا توان بوده بنا بر این چگونه می تواند بحران اوکراین را حل کند ؟ نبایداز یاد برد که بزرگترین سیاست غرب تفرقه اندازی میان ملتها است ،سیاستی که به پایان خود رسیده است.
ایجاد یک خط لوله گاز به اروپا به تحولات اوکراین وابسته است. بازگشت ثبات و آرامش به منطقه می تواند اجرایی شدن چنین پروژه هایی را تسهیل کند. گمان می کنم ایران پروژه ای نیز برای انتقال گاز از سوریه به اروپا دارد و پیش از درگیری های سوریه گام هایی در این راستا برداشته بود. از این رو می توان گفت یکی از اهداف درگیری ها در سوریه، جلوگیری از اجرایی شدن این طرح بود. انتقال گاز ایران به بازار اروپا هم برای ایران و هم برای اروپا بسیار حائز اهمیت است از این رو آمریکا به دنبال سنگ اندازی در این مسیر است و باید دانست بسیاری از تحولات منطقه تصادفی نیست. ترکیه می تواند در انتقال گاز ایران به اروپا نقش مهمی ایفا کند. این پروژه برای ترکیه نیز دستاوردهای خوبی خواهد داشت.
----------------------------
گفتگو از پیمان یزدانی
نظر شما