نگاه قرآني به حج در كتاب تفسير آيات حج/ فضايل و سيماي سوره حج

به گزارش خبرگزاری مهر، اگر چه حج، در تعاليم پيامبران پيشين ريشه دارد، اما قرآن، حج را از انحرافات جاهلي عرب پيراست و به صورت يك عمل عبادي كامل به بشر عرضه كرد. آيات حج، نه تنها ما را با تاريخ كعبه و اعمال حج آشنا مي‌كند، بلكه ضمن بيان احكام و مناسك، به حكمت‌ها و آثار آن نيز اشاره دارد و روح حقيقي و معنوي آن را در دل‌ها مي‌دمد.

حج عبادتي انسان‌ساز است كه موجب پاكي و رشد معنوي انسان‌ها مي‌شود. از آنجا كه مجموعه اعمال حج يكي از روش‌هاي تربيتي دين مبين اسلام است، شايسته است كه ابتدا از منظر قرآن بدان بنگريم؛ قرآني كه حج ابراهيمي را كامل به تصوير كشيده و بدون هيچ‌گونه تحريف، بشر را به انجام‌دادن فرائض و مناسكش، دعوت كرده است.

اين كتاب شامل چهار فصل كليات، عمره، حج و اماكن و ايام مقدس مرتبط با حج مي‌شود كه هر فصل دربردارنده موضوعات مختلفي است؛ فصل كليات شامل موضوعات «مفهوم‌شناسي تفسير و تاريخچه آن»، «روش‌ها و گرايش‌هاي تفسيري»، «منابع استنباط و استخراج اسرار حج»، «سيماي كلي آيات حج در قرآن»، «فضايل و سيماي سوره حج» و «رابطه قرائت قران و حج» است.

فضايل و سيماي سوره حج عنوان موضوعي در بخش كليات اين كتاب است كه ذيل آن مي‌خوانيم: «سوره حج داراي ۷۸ آيه، ۱۹۱ كلمه و ۵۰۷۰ حرف است. اين سوره در مدينه بر پيامبر اسلام (ص) نازل شده و صد و سومين سوره در ترتيب نزول است؛ يعني بعد از سوره نور و قبل از سوره منافقون. البته در چينش كنوني قرآن، بيست و دومين سوره به شمار مي‌آيد.

تنها نام اين سوره، حج است كه در اصل به معناي (قصد و آهنگ) است. ولي در اصطلاح به يكي از عبادت‌هاي اسلامي كه جزء فروع دين است، گفته مي‌شود. سبب نامگذاري اين سوره، آيات ۲۵ تا ۳۷ است كه از ساختن كعبه و فوايد و آثار حج سخن گفته و اعلام عمومي حج را از زبان ابراهيم (ع) حكايت كرده است».

فصل ديگر اين كتاب با عنوان عمره نيز به تشريح موضوعاتي همچون «احكام عمره» و «آيات مرتبط با حج» پرداخته است و فصل سوم كتاب نيز مسائلي را درباره حج مطرح كرده كه شامل موضوعاتي از قبيل «شرط استطاعت در وجوب حج»، «فراخوان جهانيان به حج»، «فوايد و اهداف حج»، «اقسام حج»، «زمان حج»، «ماه‌هاي مخصوص حج»، «گاه‌شمار طبيعي حج»، «حج در ماه‌هاي حرام»، «اعمال حج»، «دعاي حضرت ابراهيم» و «اعمال حج از نشانه‌هاي الهي» مي‌شود.

«احرام و محرمات آن»، «چيزهاي ممنوع در حال احرام»، «طواف»، «سعي بين صفا و مروه»، «وقوف در عرفات و مشعر و منا»، «اسرار و معارف توقف در عرفات»، «اسرار مشعر در آيينه قرآن و روايات»، «قرباني»، «اعمال حج همراه با اخلاص»، «ياد خدا هنگام قرباني‌كردن» و «قرباني از نشانه‌هاي الهي و تقسيم‌پذير» از ديگر موضوعات مطرح‌شده در بخش حج اين كتاب است.

فصل چهارم اين كتاب نيز كه با عنوان اماكن و ايام مقدس مرتبط با حج مزين شده، دربردارنده موضوعاتي همچون «مكه»، «مكه مادر شهرها (ام‌القري) »، «كعبه نخستين عبادتگاه بشر»، «مكه حرم امن الهي»، «مكه شهر با امنيت و پربركت»، «مكه شهري كه مي‌توان به آن قسم خورد»، «مكه شهر پرجاذبه و پربركت و محل برپايي نماز»، «ماجراي حمله فيل‌سواران به مكه و دفاع الهي از آن»، «پرستش پروردگار كعبه و فلسفه آن»، «مسجدالحرام» و «مسجدالحرام پايگاه اول معراج» است.

«مسجدالحرام قبله مسلمانان»، «جنگ در مسجدالحرام ممنوع»، «پاسداشت مسجدالحرام»، «كيفر حرمت‌شكنان مسجدالحرام»، «كعبه»، «كعبه، نخستين عبادتگاه مردم»، «نشانه‌هاي الهي اطراف كعبه و امنيت آن»، «بازسازي كعبه»، «مقام ابراهيم محل نماز»، «كعبه، خانه‌اي باستاني براي عبادت بشر»، «ياد خدا در ايام نوراني»، «مدينه (يثرب) »، «يثرب نام قديمي مدينه»، «مدينه شهر احزاب و گروه‌ها»، «مساجد خوب و بد در مدينه»، «مباهله»، «غدير»، «برائت» و «ذكر و دعا در ايام حج» نيز برخي ديگر از موضوعات بخش اماكن و ايام مقدس مرتبط با حج است.

كتاب تفسير آيات حج (ويژه جوانان) به قلم محمدعلي رضايي‌اصفهاني به همت مؤسسه فرهنگي هنري مشعر در بهار سال جاری با شمارگان ۳۰۰۰ نسخه در ۱۸۳ صفحه به قيمت ۴۵۰۰ تومان چاپ و روانه بازار شده است.