آداب و رسوم چهارمحالی ها در ماه مبارک رمضان/ ازپختن نان "کاکولی" تا پختن آش های محلی

به گزارش خبرنگار مهر، ماه رمضان ماه خداوند، ماه نزول قرآن و از شریف‌ترین ماه‌های سال است، دراین ماه درهای بهشت گشوده می‌شود و عبادت در این ماه  فضایل زیادی دارد.

این ماه با خود برکات بسیاری به همراه دارد و از قدیم الاایام به واسطه ارزش این ماه آداب و رسوم مختلفی در شهرها و روستاهای مختلف کشور برای این ماه مبارک وجود دارد.

رمضان، از سال‌های دور تاكنون، در فرهنگ مردم از جایگاهی ممتاز برخوردار بوده و همواره آیین‌های ویژه ای در ارتباط با این ماه، در میان مردم كشورهای اسلامی‌ از جمله شهرهای مختلف ایران به اجرا درآمده است.

آداب و رسوم ماه مبارك رمضان یكی از مباحث مهم فرهنگ مردم است كه متأسفانه در زندگی شهری و ماشینی، بسیاری از این سنت‌های زیبا به بوته فراموشی سپرده شده اند و بسیاری دیگر نیز كم رنگ تر شده اند ولی از آنجا كه این رسوم زمینه ساز همبستگی در جامعه اسلامی است، اهمیت فراوانی نیز دارد.

هرساله با آغاز ماه رمضان یک روح معنوی در استان چهار محال و بختیاری حاکم می شود. مردم استان چهارمحال و بختیاری احترام خاصی برای این ماه مبارک قائل هستند.

در ماه رمضان در استان چهارمحال و بختیاری همانند سایراستان ها آداب و رسوم های ویژه ای وجود دارد.

پختن نان کاکلی و یوخا با محصولات باغی استان

مردم روستای شهرستان سامان استان چهارمحال و بختیاری قبل از ورود به ماه مبارک رمضان و زمانی که می خواهند به استقبال ماه مبارک رمضان بروند به پخت نذری به نام "یوخا" می پردازند.

نان یوخا توسط زنان روستایی در منازل تهیه می شود شامل نان و شیره ای است که از شیره انگور، گردو، بادام روغن حیوانی و ... تهیه می شود ودر اصل این نان از محصولات تهیه شده خود مردم تهیه می شود و در بین تمامی اهالی روستا توزیع می شود.

کاکولی پزون رسمی قدیمی در استان چهارمحال و بختیاری است، کاکولی پزون یکی از آداب قدیمی است که در سرتاسر این استان بخصوص شهر فرخ شهر و شهرهای دیگر استان از جمله بروجن رایج است که در بروجن این نان به نام کپچی معروف است.

در شب 27 ماه رمضان تمامی شهرهای این استان کاکولی پزون را دارند و دراین شب هر خانواده با توجه به بضاعت مالی و برآورده شدن حاجت و استجابت دعا به پخت کاکولی پرداخته و در بین مردم توزیع می کنند.

کاکولی نوعی نان است که خمیرش از شیر، آرد و خشکبار(گردو،کشکش، بادام) تشکیل شده و برای پخت بر روی این نان زرده تخم مرغ، گلرنگ، زعفران، زیره و ....زده می شود و در تنور پخت می شود.

زنان استان چهارمحال و بختیاری، بیش تر به صورت همیار گروهی کاکولی می پزند. در شهرکرد افرادی که کاکولی پخته اند در صحن مطهر امام زادگان، حلیمه و حکیمه خاتون، آن ها را بین زائران، رهگذران و نمازگزاران پخش می کنند.

درشتی یکی از انواع مختلف نانهای محلی شهرستان کوهرنگ است که  با ترکیبات گیاهان دارویی منطقه مانند آویشن، شنبلیله و ... پخت می شود.

درشتی نان گردی کوچکی است که از ترکیبات آرد گندم، آرد جو، شیر، کشک، شنبلیله، کنجد، آویشن و... در شهرستان کوهرنگ چهارمحال و بختیاری پخت می شود.

پختن فتير يکي از سنت هاي قديمي است که بويژه در شب ۲۱ ماه رمضان و شب هاي قدر، در شهرستان بن انجام مي شود. در اين ايام، هر خانواده با توجه به بضاعت مالي، و با نيت برآورده شدن حاجت و استجابت دعا، به پخت و نذر فتير پرداخته و اين نذر را هنگام افطار در بين مردم روزه دار و همچنين احياء کنندگان شب قدر توزيع مي کنند.

فتير نوعي نان است که خميرش از شير، آرد و خشک بار ( گردو، کشمش، بادام ) تهيه شده و براي پخت بر روي اين نان، زرده تخم مرغ، گل رنگ، زعفران و زيره افزوده و آن را در تنور مي پزند.

هم اکنون نیز بسیاری از نانوایان شهر های چهارمحال و بختیاری به مناسبت ماه مبارک رمضان به جای پختن نان معمولی نان های سنتی این منطقه را از جمله کاکولی، کپچی، درشتی و... را می پزنند.

مردم استان چهارمحال و بختیاری با همکاري هم و روحاني محل در روزهاي آخر ماه شعبان المعظم، با شستن فرش ها و غبارروبي مساجد و در صورت داشتن مساجد به تعميرات، با انجام آنها ، مساجد را براي حضور خيل انبوه نمازگزاران در ماه مبارك رمضان آماده مي كنند.

در زمان هاي قديم در شهرستان بن كه امكانات امروزي نبوده بعضي از مردم شهر كه صداي بلند و گيرايي داشتند، وقت سحر را بر پشت بام هاي منازل يا مساجد با خواندن مناجات هايي به مردم اعلام مي كردند.

پختن انواع آش های محلی در چهارمحال و بختیاری به مناسبت ماه مبارک رمضان

چهارمحال و بختیاری به واسطه داشتن مراتع و پوشش گیاهی مختلف دارای گیاهان دارویی و لذیذ مختلفی است، از این رو توجه به پختن آش ها با تبحر خاص از این گیاهان دارویی و کوهستانی در مناطق مختلف از ویژگی اصلی این منطقه است.

این منطقه آش های مختلفی دارد که تنها فقط دستور پخت آن را زنان این منطقه می دانند و این در حالی است که پختن آش ها در ماه مبارک رمضان و نذر و توزیع آن در بین مردم از توجه خاصی برخوردار است.

پختن شله زرد، پختن آش های محلی مانند آش دوغ، آش رشته، آش کشک، پختن انواع حلواها، پختن نان جو نیز از دیگر غذاهایی است که مردم این استان نسبت به پختن انها و توزیع آنها در بین همسایگان و مردم توجه زیادی دارند.

توزیع حنا در عصر روز 27 رمضان درامامزاده شهرکرد یکی دیگر از آداب و رسوم این ماه در شهرکرد است.

این آداب رسوم قدمت دیرینه در استان دارد و  کسانی که نیت و حاجت مشترک دارند حنا را در بین زائرین تقسیم می کنند و این رسم در عصر روز 27 رمضان در امامزاده حلیمه و حکیمه خاتون شهرکرد انجام می شود.

مردم شهر  های مختلف استان بعد از اقامه نماز عيد سعيد فطر برای زيارت و اداي احترام به شهدا و اهل قبور، بر سر مزار آنها حاضر مي شوند و با غبار روبي مزار آنان و آب پاشي و بردن خيرات مانند شيريني ،خرما و ميوه هاي ديگر، از فاتحه دهندگان پذيرايي مي کنند و لحظه اي از عيد را دركنار شهدا و اموات خود مي گذرانند.

...................

گزارش از بهاره صمیمی