حساسیت افکار عمومی به تخریب باغ ها بالاست

به گزارش خبرگزاری مهر ،تخریب باغ‌های تهران یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های شورای شهر است. به طوری که  موضوع حفظ و نگهداری باغ‌ها و فضای سبز در هفتاد و ششمین جلسه شورای شهر تهران به بحث گذاشته شد و  ایجاد سیاست‌های حمایتی برای حامیان باغ‌ها  مورد تاکید قرار گرفت.

چون  افرادی که در تهران مبادرت به حفظ و نگهداری باغ‌ها می‌کنند نیاز به حمایت دارند،  در واقع شورا نیاز به یک سند حمایتی دارد تا از این طریق مردم تشویق به نگهداری باغ‌ها شوند و نه تخریب آن.
امروزه ارزش زمین‌های بایر از زمین‌های مشجر بیشتر اس.  وقتی وضع چنین باشد مسلم است که شخص تمایل به حفظ باغ ندارد، حال آنکه هزینه‌های فراوانی نیز درصورت نگهداری از باغ بر او متحمل می‌شود. وقتی

قوانین بازدارنده وضع می‌شوند به‌طور حتم نیاز به سیاست‌های حمایتی هم هست. مجله داخلی شورای شهر تهران درباره وضع فضای سبز تهران و لزوم حفظ باغ ها با اعضای شورای شهر تهران گفت و گوهایی کرده است که در پی می آید:

افکار عمومی نسبت به تخریب باغ ها حساس شده است

احمد مسجد جامعی رئیس شورای اسلامی شهرتهران برانگیختن حساسیت افکارعمومی نسبت به تخریب باغ ها و فضای سبز شهر را یکی از دستاوردهایی کار شورایی می داند و می گوید: حساسیت هایی که شورای شهر تهران نسبت به تخریب باغ ها داشته است منجر به تدوین و تصویب قوانین بسیار خوبی در این زمینه شده است . همین حساسیت و پیگیری ها موجب شده تا همه در زمینه جلوگیری از تخریب باغ ها به یک تشریک مساعی برسند.

به همین دلیل است که در جریان یک نظارت عمومی قرار  می گیریم که به شورا منتقل می شود.

مسجدجامعی حفظ و گسترش فضای سبز مسئله دیگری می داند که شورا به دنبال آن است  و می گوید: اولویت گسترش و حفظ فضای سبز با حفظ باغ های موجود است. او در ادامه یادآور می شود که در حال حاضر 100 هکتار فضای مشجر در سطح شهر داریم که برخی از آنها درکنار یکدیگرند، باغ های کن از این دسته اند.

رئیس شورای اسلامی شهرتهران معتقد است چنین فضاهایی باید به فضای عمومی تبدیل شوند تا از تخریب شان جلوگیری شود. اما فضاهای سبز دیگری وجود دارند که اتفاقا صاحبانشان تعلق خاطر برای حفظ این فضاها دارند که باید به آنها کمک شود برای نمونه باغ مستوفی در ونک است این خاندان نسل در نسل  برای حفظ این باغ زحمت هایی فراوانی کشیده اند، اما در حال حاضر برای حفظ و نگهداری آن با مشکل مواجه اند باید به چنین افرادی کمک کرد.

مسجد جامعی می گوید: وجود یک باغ در منطقه و یا محله  موجب طراوت و شادابی اهالی آن منطقه می شود. داشتن باغ و حفظ آن حرمت و آداب و رسوم خود را دارد.
به طور مثال درکنار دیوارهای باغ، درختان میوه و گل های زیبایی را می کاشتند تا عابران نیز ازثمره و طراوت آنها بهره مند شوند این نشان می دهد که باغ اگر چه حقوق فردی برای مالک آن ایجاد خواهد کرد اما حقوق جمعی هم علاوه بر حق مالکانه برای صاحب باغ ایجاد می کند. به این دلیل است که صاحب باغ برای حفظ آن کوشش می کرد.

مسجد جامعی بر کمک به صاحبان باغ ها تاکید می کند و می گوید: اجرای بسیاری از پروژه های شهری موجب از بین رفتن آب چاه ها و قنات هایی شده است که بسیاری از باغ های شهر به واسطه وجود آنها سیراب می شدند، اما به دلیل اجرای پروژه هایی  مانند مترو یا مسیر این آب ها عوض شده است و یا منجربه خشک شدنشان شده است برای چنین آسیب هایی باید چاره اندیشی کرد.

رئیس شورای اسلامی شهر تهران همچنین معتقد است باید پایه گذاری قوانین و مقرراتی برای واگذاری حفظ و نگهداری بوستان های شهری به مردم و شهروندان باشیم.
او اظهار می کند:  مردم به آنچه درمحله هایشان ، موجبات تفریح و آسایش و شادابی خود و فرزندانشان را فراهم می کند تعلق خاطر پیدا می کنند . پیدایش چنین تعلق خاطری حتما تعصب در نگهداری و حفظ و حراست از آن را نیز به همراه خواهد داشت. البته چنین واگذاری هایی نیاز به طراحی و تدوین ساختارهایی دارد.

مسجد جامعی یادآور می شود: ارزش مادی زمین بایر بیش از زمین مشجر است. چون منابع اقتصادی که در ساخت وساز  حاصل می شود، توجیه بیشتری دارد، در عین حال طبیعی است که  ساخت و ساز در زمینی که مانع طبیعی و و غیر طبیعی ندارد راحت تر و سود آورتر است. همچنین کسی که یک بنای میراثی دارد ارزش بنایش از یک بنای معمولی که درحال تخریب هست نیز کمتر است. این موضوع مشکل ایجاد می کند و  باید در سیاست های کلان اقتصادی بررسی و نسبت به رفع آن اقدام شود. در بسیاری از نقاط دنیا ارزشمند ترین نقاط شهری مناطق قدیمی و دارای میراث فرهنگی و تاریخی آن شهر است.

قوانین بازدارنده در شورای دوم تدوین شده است

مهدی چمران عضو کمیسیون شهرسازی و معماری شورا نیز معتقد است با وجودی که برخی از دوستان بحث تخریب باغ ها را یادآوری می کنند و تدوین قوانین سخت گیرانه تری را گوشزد می کنند اما واقعیت این است که قوانین سازنده و انقلابی درخصوص حفظ باغ ها در دوره دوم شورا تدوین شد تا آن موقع اجازه ساخت به باغ ها داده نمی شد. به همین دلیل مردم بلاتکلیف بودند و سعی می کردند باغ ها را به هر روش و تدبیری که می توانستند از بین ببرند، چرا که اجازه ساخت وساز در زمین هایی که باغ محسوب می شدند داده نمی شد. حتی مصوبه ای که در خصوص حفظ و گسترش باغ ها در اوایل انقلاب به تصویب شورای انقلاب رسیده بود نیز  تفسیر دیگری از آن می شد و دیوان عدالت اداری هم تمام آرای باغ های شورا را رد می کرد و آن را نمی پذیرفت. در این شرایط بود که عملا همه درختان قطع می شد.

او می گوید: در دوره دوم دو حرکت خوب درخصوص حفظ باغ های  موجود و گسترش آنها صورت گرفت نخست آن که تاکید شد در 30 درصد باغ ها می توانند مجوز سطح اشغال بگیرند و 70 درصد باغ را حفظ کنند.  اگر درختی هم دراین محدوده 30 درصد وجود داشت در صورت جابه جایی باید این کار می کردند و گرنه در صورت اجبار در قطع درختان در 70 درصد باقی مانده باغ به همان تعداد قطع شده باید درخت غرس شود و 1 طبقه هم تشویقی داده می شد این مصوبه موجب شد که بسیاری از زمین هایی هم که باغ نبود را تبدیل به فضای سبز کردند تا بتوانند مشمول این قانون شوند.

چمران با اشاره به این که  موضوع دوم، اصلاح قانون باغ ها بود که به مجلس شورای اسلامی فرستاده شد  گفت: این موضوع پس از این که در کمیسیون داخلی باغ ها و کمیسیون فضای سبز باغ ها مطرح شد درمجلس مصوب شد .بر این اساس نظر شورای شهر ملاک عمل باغ یا غیر باغ بودن املاک است و چنانچه این قانون نیاز به اصلاحات دیگری دارد مجددا به شورای شهر ارائه شود و نظر شورای شهر دیگر قطی باشد این موضوع به تصویب مجلس رسید. شورای نگهبان با توجه به نظراتی که در خصوص شورای شهر داشت روی این مصوبه مجلس اعتراضاتی گذاشت دوباره مجلس پافشاری کرد و به مجمع تشخیص مصلحت نظام رفت ، در آنجا به اتفاق آراء به تصویب رسید . از این رو شورای شهر در نهایت مرجع تشخیص باغ ها است. با تثبیت این موضوع تعداد پروژه های باغ ها به حداقل رسید. مردم خودشان ترجیح می دهند که در 30 درصد سطح اشغال بر حسب تراکمی که به  زمین شان در منطقه تعلق می گیرد ساخت وسازشان را انجام دهند ولی این ساخت وساز در ارتفاع خواهد بود.

چمران می گوید با اجرای این دو قانون طی 10 تا 12 سال گذشته، پرونده تخریب باغ ها به حداقل رسیده و حساسیت مردم نسبت به گذشته درخصوص تخریب باغ ها چندین برابر شده است.
او اظهار می دارد که دیوان عدالت اداری در خصوص رای هایی که قبل از این مصوبات صادر شده بود نیز ایراداتی گرفت. بنابراین مصوبه ای را گذراندیم که شورای شهر تمام رای هایی را که درگذشته درخصوص باغ ها داده بود تایید می کند و مجددا آن ها را به صورت تک تک در صحن شورا به رای گذاشتیم.

مهدی چمران تاکید دارد بعد از این اتفاقات بود که آرامشی درخصوص وضعیت ساخت وساز درباغ ها به وجود آمده است. ولی پرونده هایی نیز وجود دارد که برخی به دلایلی چون زیاده خواهی به خصوص در املاکی که به صورت M یا پهنه تجاری دیده نشده اند به دلیل اینکه 30 درصد سطح اشغال به نفعشان نیست و در خواست 80 درصد سطح اشغال را دارند با این مصوبات مشکل دارند و سعی دارند از هر طریقی که می توانند این قوانین را زیر پا بگذارند. البته این را هم باید بدانند حتی اگر اقدام به خشکاندن درختان بکنند طبق رای باغ بودن زمین، آن زمین اجازه ساخت وساز بیشتر نخواهد گرفت.

تخریب باغ ها توسط ارگان ها و نهادها دولتی

علی صابری، عضو شورای شهر تهران بخش عمده دلیل تخریب باغ ها را مربوط به عوامل فرهنگی می داند و می گوید: وقتی باغی تخریب می شود به جای آن که قوانین روشن در ساخت و ساز را برای مردم بازگو و در رسانه ها منعکس کنیم. به دنبال نشان دادن سیاهی های این تخریب ها  هستیم. درحقیقت روحیه تهاجمی یک حرکتی را به تصویر می کشیم، در صورتی که می توانیم فیلم ها و گزارش هایی آموزشی بسازیم که در آنها آموزش داده شود که خود مردم کمک کنند تا باغ ها را از بین نبرند.

او در ادامه می گوید: باید مردم را آگاه کنیم که  باغ ها یکی از نیازهای آنها در زندگی امروزی اند تا در حفظ و نگهداری آنها تمام تلاش خود را به کار ببندند. اما قسمت عمده این باغ ها را کسانی خراب می کنند که مردم عادی نیستند. این کار نهادها و ارگان های دولتی است که به واسطه ارتباطی که با کانون های قدرت دارند اقدام به تخریب باغ ها در سطح وسیعی می کنند. باید با این نهادها وارد مذاکره شد و تخلفات آنها را با صداقت به مردم اعلام کرد نه آن طوری که مردم واکنش تهاجمی نشان دهند.

صابری با تاکید بر این نکته که به نقش مردم معتقد است گفت: مردم اگر به این موضوعی اعتقاد قلبی پیدا کنند بدون هیچ گونه زور و فشاری آن کار را انجام می دهند مثل پرداخت خمس وزکات است برای مثال مردم مالیات را به زور می دهند ولی در پرداخت خمس وزکات رضایت آنها وجود دارد.

به گفته صابری ، باید از این شیوه استفاده کرده و مردم را آگاه کنیم که اگر یک تعاونی و نهادی درحال واگذاری خانه و ملک است و از تخریب باغی درست شده را خریداری نکنند. در واقع از ابزارهای تشویقی مانند برج باغ ها استفاده کنیم البته مصوباتی در خصوص ساخت وساز در باغ ها وجوددارد.  در مرحله بعدی باغ های موجود را به پارک باغ تبدیل کنند البته خیلی هم نباید انتظار داشته باشیم که مردم ایثار کنند این املاک را از صاحبان آنها خریداری کنیم و در اختیار شهروندان قرار دهیم.

جامعه به تخریب باغ ها حساس شده است

هادی ساعی عضو هیات رئیسه شورای اسلامی شهر تهران نیز معتقد است اگر چه درگذشته کمبود فضای قانونی موجب از بین رفتن باغ ها می شد اما طی چند سال اخیر که قانون حفظ و گسترش و فضای سبز تدوین و چندبار اصلاح وبه روز شده است شاهد توجه و حساسیت جامعه و مسئولان نسبت به تخریب باغ ها هستیم. قوانین موجود اگرچه در اجرا دارای نواقصی هستند اما امکانات خوبی را برای صاحبان این املاک ایجاد کرده است. البته مالکین زمین هایی هم که باغ نیستند برای آنکه از قانون باغ ها برای ساخت وساز خود استفاده کنند مبادرت به کاشت درخت در املاک خود می کنند تا در ساخت وساز مشمول قانون باغ ها شوند.

او در ادامه به مشکلات پیش روی صاحبان باغ ها اشاره دارد و می گوید: البته بسیاری از مردم متوجه شده اند که باغ بودن ملک شان به نفعشان هم است. ولی باکمبود آب که در تهران وجود دارد نگهداری و توسعه باغ ها حتی در سطح کوچک هم با  مشکلاتی روبه رو شده است. متاسفانه  با اجرای پروژه های شهری بیشتر جاهایی که در مناطق بوده است خشک شده اند. ولی این بستر برای ارگان های بزرگ وجود دارد که با استفاده از امکانات شان از باغ ها و زمین هایی که در دست دارند حفظ و نگهداری کنند. اما متاسفانه زیاده خواهی ها باعث نمی شود این اتفاقات بیافتد.

ساعی معتقد است که شهرداری و ارگان های دولتی باید جلوی تخریب باغ ها را در سطح وسیع بگیرند آن وقت است که مردم هم به دنبال آنها چنین حرکتی را ادامه خواهند داد.

او در ادامه پیشنهاد می دهد که برای عیان کردن همکاری دولت و شهرداری باید دیواره های مربوط به زمین های ارگان های دولتی که فضای سبز دارند و جاهایی مانند پادگان ها را برداریم. در این شرایط است که  جلوی برخی ساخت و سازهای قارچ گونه و جزیره ای در این زمین ها گرفته می شود.
عضو هیات رئیسه شورا در ادامه می افزاید همان طور که اشاره شد اگر چه قوانین خوبی برای تنبیه و یا تشویق دارندگان باغ ها داریم، ولی متاسفانه برخی مواقع آنها اجرا نمی شود چرا که تهران نیازمند اجرای چنین

قوانینی است تا باغ هاش حفظ شود.

حفظ باغ ها نیازمند تصویب قوانین بازدارنده

پرویز سروری رئیس کمیسیون نظارت وحقوقی شورا نیز می گوید: مسئله حفظ باغ ها یک ضرورت قطعی است چرا که باغ ها و فضای سبز تنفس گاه شهری اند. مثل یک مورد شرعی که اگر جان کسی به خطر بیفتد او ضامن است. ما به عنوان متولیان شهر که شاهد تخریب باغ ها و در نتیجه به خطر افتادن حیات انسان های بسیاری هستیم، فکر می کنم که باید اقدامات سختگریانه ای در این رابطه داشته باشد.

سروری در ادامه می گوید: باید قوانین و مصوباتی که به شدت موضوع از بین رفتن باغ ها را مورد مجازات قرار می دهد را تدوین و تصویب کنیم. اگر چه اقداماتی در زمینه قانونی و تعیین حد و حدود تشویق و مجازات و جریمه تخریب باغ ها انجام شده است، اما در کمال مطلوب نیست بنابراین تلاش شورای شهر در تهران این است که اقداماتی را در برخورد با کسانی که به دنبال تبدیل باغ ها به عرضه های دیگر هستند داشته باشد.

تصویب طرح یا لایحه ای برای مقابله با تخریب باغ ها

محمد مهدی تندگویان سخنگوی کمیسیون معماری و شهرسازی شورا نیز که بارها موضوع تخریب باغ ها را تذکر داده است می گوید: موضوع اصلی که دنبال خواهد کرد تدوین طرح یا لایحه ای برای جلوگیری از قطع درختان خواهد بود.

او تاکید دارد که در حال حاضر کسانی که در ساخت و ساز، منافعی دارند وجود درخت را یک مانع برای رسیدن به این منافع می دانند پس تمام تلاش خود را به کار می بندند تا درختان را از بین ببرند اگرچه پرداخت جریمه خسارت و حتی مجازات زندان هم در قانون حفظ باغ ها وجود دارد اما به نظر من دردی را از ما دوا نخواهد کرد.
وقتی شاهد این هستیم که در ملکی 300 تا 400 درخت قطع می شود و اصلا توجهی به مجازات های تعیین شده نمی شود نشان می دهد که قوانین موجود پاسخگو نبوده و شاید پرداخت جریمه راه کاری شده برای سوء استفاده بیشتر.

تندگویان معتقد است ارائه و تصویب لایحه "عدم صدور پروانه ساخت وساز در صورت قطع درخت" بازدارنده خوبی برای تخریب باغ ها تهران خواهد بود.

سخنگوی کمیسیون معماری و شهرسازی شورا معتقد است که در برخورد با املاکی که به صورت باغ هستند باید راه کارهایی برای جلوگیری از ضرر و زیان ذی نفع و مالک اندیشیده شود.
برای نمونه اگر امکان جابه جایی درختان وجود دارد باتوجه به اینکه این کار هزینه برخواهد بود کمک هایی از طرف مدیریت شهری به این املاک بشود . همچنین اگر شرایط ملک به گونه ای است که امکان هیچ ساخت و سازی وجود ندارد، بودجه و ردیفی برای تملک این زمین ها در نظر گرفته شود. البته خرید این املاک هم به گونه ای نباشد که صاحب ملک ضررکند.

تندگویان عدم برخورد با متخلفین تخریب باغ ها را یکی از عمده ترین مشکلات می داند و می گوید عدم برخورد قانونی با متخلفین موضوعی است که باید با کمک قوه قضائیه حل شود در مدت 7 یا 8 سال گذشته که قانون و اعمال ماده قانونی بابت قطع و از بین بردن باغ ها داریم تاکنون یک مورد هم گزارش اعمال آن نشده است ،در اجرا هیچ کدام از رای ها حتی در ماده 100 هم به عمل در نیامده است. اجرای قانون مجازات قطع درختان یک بازدارنده خوب است.

او تصریح می کند: وقتی یک مالک ،  درخت یا درختانی را قطع کرده است طبق قانون باید 6 ماه یا یکسال زندان را تحمل کند اگر اجرا و گزارش آن ارائه نشود این بازدارنده خوبی برای برخورد با سایر متخلفین خواهد بود.

کاهش انگیزه های سود جویان در تخریب باغ ها

محسن پیرهادی سخنگوی کمیسیون نظارت و حقوقی شورا نیز به کاهش انگیزه ذی نفعان در تخریب باغ ها معتقد است ومی گوید: تخریب باغ ها و در نتیجه ساخت و ساز در این اراضی منفعت زیادی برای ذی نفعان دارد بنابراین کاهش انگیزه سودجویی دراین املاک می تواند راه گشایی باشد برای جلوگیری از تخریب باغ ها و یا شرایطی برای مالکین این باغ ها فراهم شود که به سمت سودجویی درساخت وساز ملکشان نروند.

پیرهادی در ادامه تاکید دارد که در حین اجرای طرح های ایجابی، باید قوانین سلبی را هم عملیاتی کرده بالاخره اعمال قانون و مقررات باید صریح و محکم باشد و با متخلف برخورد جدی صورت گیرد هزینه تخلف آن قدر باید بالا باشد که جلوی اجرای چنین کاری را بگیرد.

سخنگوی کمیسیون نظارت و حقوقی شورا اظهار می کند : در تمام دنیا برای تخلف هزینه های سنگینی در نظر گرفته می شود در خصوص تخریب باغ ها هم باید قوانین سختگیرانه تر و مجازات ها سنگین تر از حد فعلی باشد.

او در زمینه عدم اجرای این مجازات ها از سوی قوه قضائیه نیز می گوید اجرای این مجازات ها نیاز به مصوبه مجلس دارد.

پیرهادی در بخش دیگر از سخنانش، توجه به منافع مالکان این باغ ها را نیز مهم می داند و معتقد است منافع صاحبان باغ ها باید ارزیابی و در نظر گرفته شود .در قوانین موجود، طرح های تشویقی دیده شده است. ولی چون کم است رضایت مردم را جلب نمی کند به همین دلیل است که ذی نفعان و مالکان ازهر راهی برای رسیدن به رضایتشان استفاده می کنند حتی اگر به قیمت از بین رفتن درختان باشد.

او می گوید: اگر چه رضایتمندی شاید در برخی موارد حد و مرزی نداشته باشد ولی مدیریت شهری باید یک حد و مرزی را درنظر بگیرد که درمقابل حد مجازات ها قابل دفاع باشد.

پیرهادی درخصوص تخریب برخی فضاهای سبز وباغ ها از سوی نهادها و ارگان های متصل به کانون های قدرت نیز می گوید: تخلف آنها در این زمینه ها بسیار زننده تر است در هر صورت مراکزی که وجهه دولتی و حکومتی دارند باید بیشتر قانون را رعایت کنند . چون وظیفه ساختاری هم نسبت به حاکمیت دارند و  باید بیشتر قانونمند باشند تا قانون گریز.

مصوبات شورا برای برخورد با تخریب کنندگان باغ ها کفایت نمی کند

رحمت الله حافظی رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورا نیز با صراحت می گوید که در زمینه برخورد تخریب باغ ها تهران مصوبات شورای شهر کفایت می کند. اما در برخورد و اعمال قانون مجازات هایی تعیین شده و حتی اصول شهرسازی که در ساخت و ساز این املاک باید رعایت شو ضعف وجود دارد.

او می گوید: هر تخلفی در زمینه تخریب باغ ها و فضای سبز صورت گیرد از نظر نظارت قابل پیگیری و اعمال قانون خواهد داشت. شورا و مدیرت شهری باید با صراحت و جدیت جلوی این تخریب ها ایستادگی کند درچنین شرایطی هم مردم به کمک این مجموعه خواهند آمد .

جلوگیری از تخریب باغ ها دغدغه مهم شورا و مدیریت شهری

اقبال شاکری رئیس کمیته عمران شورا نیز می گوید: جلوگیری از تخریب باغ ها تهران امروزه به یکی از اصلی ترین دغدغه های مدیریت شهری و شهروندان و دستگاه های اجرایی تبدیل شده است.
او می گوید: شورای شهر تهران مصوبات خوبی در زمینه حفظ باغ ها و جلوگیری از تخریب آنها داشته است. طرحی را نیز به زودی مورد تصویب قرار خواهد داد که در صورت قطع و خشکاندن درختان یک ملک، اجازه ساخت و ساز در آنجا داده نخواهد شد چنین مصوباتی می تواند بازدارنده باشد.

او می گوید: متاسفانه اقدامات غیر قانونی و به طور شبانه در قطع درختان و خشکاندن آنها صورت می گیرد که ادامه دار هم خواهند بود. اما باید طوری عمل کنیم که فرهنگ حاکم سیطره قانون باشداما در حال حاضر به نظر می رسد که آنچه درفرهنگ عموم جا خوش کرده اجرای تخلف است

رییس کمیته عمران شورا اما معتقد است که مجازات ها در زمینه قطع درختان انجام می شود و گزارش های آن نیز وجود دارد اما سرعت تخلفات آن قدر زیاد است که جلوگیری از آنها از توان شهرداری هم خارج است.
شاکری می گوید: یکی دیگر از مشکلات پیش روی اجرا کنندگان قانون زمان بر بودن سایر حدود قانونی برای برخورد با متخلف است. به طور مثال در ورود به یک ملک که قطع درخت در آن  صورت گرفته نیاز به حکم قانونی و مجوز قاضی دارد، گرفتن چنین مجوزی شاید چند روز طول بکشد در این زمان های حساس است که کار ازکار می گذرد.

اقبال شاکری معتقد است شهرداری باید بتواند به عنوان مدعی العموم اقدامات ضربتی انجام دهد و جریمه تخلفات آنقدر سنگین باشد که اجرای تخلف را با مشکل مواجه کند.

او تخریب باغ ها را توسط ارگان های دولتی یکی دیگر از موانع برخورد قانونی می داند و می گوید: نهادها و ارگان های دولتی از جنبه حقوقی خود را قدرتمند می داند. همین جنبه حقوقی نیز موجب می شود تا در برخورد با تخلفات کوتاهی صورت گیرد . گاهی بده بستان هایی حین انجام عملیات اجرایی صورت می گیرد وتعهداتی هم ذی نفعان به شهرداری برای اجرای فضای سبز در سایر مناطق می دهند اما هیچ تصمیم اجرایی نمی شود و اگر هم یکی دیگر از عوامل تسهیل در تخریب فضاهای سبز است. هم اجرا شود آنقدر تبلیغ برای کاشت درخت می کنند ولی کسی ازکار خلافی که در یک منطقه دیگر انجام داده است خبر ندارد
اقبال شاکری  همچنین اعمال قانون قدرتمندانه بدون تبعیض با جرایم مناسب را از مهمترین اقدامات برای جلوگیری از باغ ها تهران می داند.

جلوگیری از تخریب باغ ها نیازمند تعامل دستگاه های دیگر

مرتضی طلایی نایب رئیس شورای اسلامی شهر تهران نیز با اعتقاد به اینکه گسترش فضای سبز و کاشت و حفظ یک درخت باید به عملی مقدس تبدیل شود افزود: جلوگیری از تخریب باغ ها تهران به تنهایی از عهده مدیریت شهری بر نمی آید و نیازمند همکاری و تعامل دستگاه های دیگر از جمله قوه قضائیه هم است.

او می گوید: حساسیت شورای شهر تهران تا آنجا پیش رفته است که در تدارک تصویب طرحی در خصوص عدم صدورمجوز ساخت وساز در املاکی که قطع درخت در پروژه  هایشان وجوددارد است

طلایی با توصیف قطع وخشکاندن درختان با عمر بالا درشمال شهر تهران این عمل را یک جنایت در حق محیط زیست و شهروندان تهرانی می داند.
نایب رئیس شورای اسلامی شهرتهران یادآور می شود اجرای قانون توسط مدیریت شهری و عوامل شهرداری با محدویت هایی مواجه است. در قانون اختیاراتی برای برخورد عوامل شهرداری با متخلفین تخریب باغ ها و فضای سبز دیده شده است اما اجرای برخی کارها نیاز به استفاده از حداقل زمان دارد که عدم اختیارات بیشتر موجب از دست رفتن زمان برخورد با تخلف می شود.

طلایی اظهار می کند که شهرداری تهران طی سالهای اخیر توجه ویژه ای به گسترش فضای سبز داشته است.

او قطع حتی یک درخت را امری ناپسند می داند و می گوید: مجلس شورای اسلامی هم باید در این بحث ورود جدی داشته باشد با تدوین قوانین برای کلانشهر ها هزینه تخریب باغ ها و فضای سبز را سنگین در نظر بگیرد تجربه شخصی ام می گوید که هر جایی که هزینه ارتکاب جرم سنگین در نظر گرفته شد بود ارتکاب جرم در آن ناحیه کم بود.

او می گوید: تخریب باغ ها نشان می دهد که هزینه و جریمه آن پایین است و ارتکاب جرم قطع درخت همراه با نفع است.

طلایی درادامه به چگونگی توسعه فضای سبز اشاره دارد ومی گوید: ترویج فرهنگ توسعه فضای سبز و حفظ درختان موجود امری شدنی است. شورای شهر در دوره سوم طرحی را به تصویب گذراند که توسعه فضای سبز پشت بام های و دیواره ها راتشویق می کرد، اما به نظر می رسد که با جهت های فرهنگی و عقیدتی و هم از نظر ایجاد تهسیلات و امتیازاتی برای گسترش دهندگان فضای سبز می توانیم این فرهنگ سازی عمومی راداشته باشیم در حال حاضر که هزینه آب آنقدر گران و ارزشمند است چگونه انتظار داریم که شهروندان آبیاری درختان راداشته باشند وهزینه گران آن را نیز پرداخت کنند.
نایب رئیس شورای اسلامی شهر تهران معتقد است که رویکردی در مدیریت شهری برای گرایش مردم به توسعه فضای سبز باید ایجاد شود این رویکرد هم با تدوین یک لایحه و دستورالعمل وبخش نامه ایجاد نمی شود رویکرد بایدهمه جانبه باشددر فیلم ها و سریال هم رفتار مدیران و شهروندان احترام به درخت نشان داده شود گسترش فضای سبز و کاشت و حفظ یک درخت را به عملی مقدس تبدیل کنیم.

همه باید پایبند به ضوابط باشند

ابوالفضل قناعتی عضو کمیسیون عمران و حمل و نقل شورا نیز می گوید شورای شهر تهران نهایت تلاش و پیگیری هایش را داشته است که طبق قانون کمیسیون شهرسازی که باغ ها بررسی می شود همه سازمان ها و مناطق و افراد که دست اندرکار تخریب و یا ساخت مسکونی هستند پایبند به ضوابط باغ ها باشند.

او در ادامه به دیدار اعضای شورای شهر تهران با مقام معظم رهبری دارد و می گوید: دراولین جلسه ای که بامقام معظم رهبری دیدارداشتیم ایشان حساسیت ویژه ای بر حفظ وگسترش فضای سبز تهران داشتند و همه اعضا این پیام را دریافت کردند که نهایت تلاش خود را برای حفظ باغ ها و گسترش فضای سبز داشته باشند.

قناعتی تاکید دارد که در خصوص حفظ باغ ها تاکنون توصیه کم نداریم متاسفانه برخی عوامل اجرایی نه به توصیه های مقام معظم رهبری توجه می کنند و نه قانون را اعمال می کنند سیاست های تشویقی را برای افرادی که فضاهای سبز در اختیار دارند باید در نظر بگریم البته این سیاست ها نیز بر نفعی که در ساخت وساز می برند باید بیشتر باشد این مهم هم نیاز به کار کارشناسی دقیقی دارد. 

تخریب باغ ها شدت گرفته است

محمد حقانی رییس کمیته محیط زیست و خدمات شهری شورا نیز می گوید: یکی از عناصر تاثیر گذار بر محیط زیست باغ ها و فضای سبز است که بسیاری از این فضاها به صورت طبیعی در تهران وجود دارد و بسیاری نیز به دست شهروندان و مدیریت شهری ایجاد شده است. تهران قدیم به صورت یک باغ شهر بوده است، بیشتر خانه ها در زمین های مشجر ساخته شده بودند. در واقع تهران شهر باغ ها بوده است. و یکی از نام های تهران چنارستان بوده است.

حقانی می گوید: متاسفانه طی دو سه دهه گذشته با توجه به جایگزینی المان های جدید در شهرسازی روند تخریب باغ ها با سرعت بیشتری اتفاق افتاده است. و روبه انهدام است .
یکی از این عوامل فراخوانی جمعیت در تهران و تمرکز آن در این شهر بوده است که این خود به دنبال سیاست های اجرایی در باب اقتصاد و سیاست در تهران به وجود آمده است. جمعیت زیاد نیاز به مسکن داشته است که خیلی از باغ ها برای تامین مسکن جمعیت چند میلیونی تهران از بین رفته است.

او در ادامه می گوید: تاکیداتی شورای دوره چهارم به خصوص با توجه به سخنان و منویات رهبری در ارتباط با حفظ باغ ها تهران داشته اند، دارد کارگروهی برای حفظ باغ ها تهران در شورا تشکیل شده است تا آنچه را که در شهر داریم حفظ شود تا اینکه دنبل فضای سبز و پارک باشیم. اگر انچه را که تاکنون از باغ ها تهران باقی مانده است بتوانیم حفظ کنیم فکر می کنم خیلی دیر نشده باشد.
تمام سرمایه ها و سرمایه گذاری ها روی مسکن آمده است این رویکرد را باید تغییر دهیم. باید راههای منفعت طلبی دیگری به مالک معرفی شود.

حفظ باغ ها نیازمند برخورد جدی با متخلفان

فاطمه دانشور رییس کمیته اجتماعی شورا نیز بهترین راهکار برای جلوگیری از تخریب باغ ها را برخورد جدی با متخلفین می داند و می گوید: شناسایی و برخورد با متخلفین  چون صورت نمی گیرد  ما کماکان با این تخلفات روبرو هستیم و دائم گزارش هایی از تخریب باغ ها به دست ما میرسد.

او تاکید دارد که برخی از این تخریب ها توسط ارگان ها و نهاد های متصل به قدرت صورت می گیرد که در اینجا لازم است ضمانت هایی برای بازگو کنندگان این تخلفات باشد که در صورت شناسایی و بازگویی برای گزارش دهندگان از سوی ذی نفعان متصل به این املاک که تخلف در آنها صورت گرفته مشکلی به وجود نیاید.

رییس کمیته اجتماعی شورا معتقد است کمر این ملت را مفاسد اقتصادی شکسته اند و شاید تحریم کمترین آسیب را به اقتصاد زده باشد.

او یکی از این مفسده ها را تخریب باغ ها می داند که با توجه به تاکیدات موکد مقام معظم رهبری که حتی در دیداری که  اعضا شورا  با ایشان داشتند فرمودند که هر درختی که قطع می شود و یا دفن می شود انگار نفس ایشان قطع می شود که این سخن بسیار اندوه ناک  بود اما سودجویان بدون توجه به این تاکیدات و قوانین بازدارنده ایی که در این زمینه وجود دارد  اقدام به تخریب باغ ها و فضای سبز می کنند.

تهاجم سودجویان به باغ های شمال تهران

احمد دنیامالی رییس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورا نیز در این زمینه می گود: متاسفانه شاهد شرایطی هستیم که عمده باغ ها شهر به خصوص در شمال تهران مورد تهاجم سودجویانی قرار گرفته است خیلی ها باغ ها گیلاس و معروف ازگل و داراب را در خاطره دارند که بسیاری از آنها از بین رفته است.

او در ادامه می گوید: اساسا" درخت در حوزه شهری و در کره زمین به عنوان تنفسگاه مردم است بنابراین باید در این زمینه حساسیت بالایی نشان دهیم. و همه تلاشمان را خواهیم کرد که باغ ها موجود را حفظ کنیم و از تخریبشان جلوگیری کنیم.

مهم ترین برنامه شورای چهارم برنامه پذیر کردن شهردای است

محمد سالاری رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورا نیز معتقد است مشکل از آنجایی شروع شده که در مورد قوانین موجود در این زمینه تفاسیر دیگری صورت گرفته و مصوبات شورای شهر و مفاد طرح تفصیلی اجرایی نشده است.

او مهمترین ماموریت شورای چهارم تهران را برنامه پذیر کردن شهرداری به خصوص در ارتباط با بحث باغ ها میداند.
سالاری یادآور می شود که در جلسه کمیسیون معماری شورای عالی شهرسازی پیشنهادی را به عنوان نماینده شورای شهر تهران در این کمیسیون داده است مبنی بر لغو بند پنجم مصوبه 8ماده ای که در دولت قبلی در این کمیسیون به تصویب رسیده و با اجرای آن 1.5 تا 2 میلیون نفر به جمعیت تهران افزوده می شد که این پیشنهاد به تصویب رسید.
بند پنجم زیر مجموعه پهنه R241 که شامل باغ ها به هم پیوسته شهر تهران بوده است، طبق طرح تفصیلی مصوب 2 تا 15 درصد اجازه بارگذاری می گرفته است که توجیه اقتصادی برای درندگان این املاک داشته است اما در دولت قبلی با اضافه کردن 8 بند دیگر به مصوبه طرح تفضیلی و به خصوص تغییر در بند پنجم مجوز 4 بار 30 درصد بارگذاری را به اضافه کردند و دو طبقه هم به دلیل سایر مفاد طرح تفصیلی به این زمین ها تعلق می گرفت که این تغییرات موجب از دست رفتن باغ ها بیشماری در این سالها شد.

رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورا می افزاید: نکته دیگر این است که لغو این بند در طرح تفصیلی به مناطق جهت اجرا ابلاغ نشده است. در مصوبات قبلی شورا هم که اجازه ساخت تا 30 درصد سطح اشغال به املاک دارای درخت داده می شد نواقصی داشت که در اجرا باز هم شاهد از بین رفتن درختان بودیم چراکه در این زمین ها اجازه ساخت در ارتفاع داده می شد و در نتیجه برای تامین پارکینگ در زیرزمین مجوز 80 تا 100 درصد ساخت در سطح را می دادند که عملا" باعث قطع ریشه درختان و در نهایت تخریب آنها می شد. نقشه های ساخت در باغ ها قبل از اجرا باید در مناطق و در کمیته هایی مخصوص باغ ها بررسی شود. و یا ساخت استخر و الاچیق در این املاک باید ممنوع شود اینها فضا هایی هستند که درختن با ایجادشان آسیب می بینند.

سالاری در ادامه می گوید: صدور مجوز های تغییر کاربری در پهنه های حفاظت شده از سوی کمیسیون ماده 5 نیز طی سالهای اخیر مشکل ساز بوده است. متاسفانه اکثر زمین هایی با مقیاس بزرگ تغییر کاربری داده شده اند. مثل پروژه پارک نور و پارک مادر که شهرداری حق تغییر کاربری این اراضی حفاظت شده را نداشته است.

حفظ باغ ها اهرم های نظارتی و کنترلی قوی می خواهد

محسن سرخو رییس کمیته حمل و نقل شورا نیز در خصوص تخریب باغ ها تهران می گوید: یکی از تاکیداتی که مقام معظم رهبری در دیدار با اعضای شورای اسلامی شهر تهران و شهردار تهران بیان کردند حفظ و توسعه باغ ها در شهر تهران بود. از این رو شورای اسلامی شهر تهران همواره بر اصل توسعه فضای سبز و باغ ها شهر تهران پافشاری می کند و در مصوباتی که در چند ماهه اخیر به تصویب شورای اسلامی شهر تهران رسیده است اکثرا کاربری باغ مورد تاکید واقع شده است.

او در ادامه می گوید: اگر فردی کاربری زمین خود را از باغ به سایر کاربری ها تغییر دهد و بتواند مجوزهای لازم را برای ساخت و ساز در زمین مذکور  اخذ کند طبعا سود قابل توجهی را به دست خواهد آورد و بنابراین لازم است شورای اسلانی شهر تهران با ایجاد مشوق های لازم و به کارگیری ساز و کارهای مناسب حداقا بخشی از هزینه های نگهداری باغ ها توسط  مردم را تقبل کند تا انگیزه برای حفظ وتوسعه باغ ها افزایش یابد.

از سوی دیگر به کارگیری اهرم های نظارتی و کنترلی قوی تر از طرف شهرداری تهران می تواند در کاهش چشمگیر تخلفات مربوط به این حوزه تاثیرگذار باشد.

اجرای سیاست های تشویقی برای حفظ باغ ها

عبدالحسین مختاباد رییس کمیته هنری شورا نیز می گوید: شورای شهر دو سیاست را در ارتباط با تخریب پیش گرفته است. اولین سیاست حفظ باغ ها است چرا که تنفسگاه مردم تهران اند. به قول سعدی " یکی بر سر شاخی بن می برید" ما نباید به خاطر یکسری منافع دودستی خودمان را بکشیم.

رییس کمیته هنری شورا در ادامه تاکید دارد که شورای شهر تهران هم بحث اجرای قانون باغ ها و هم بحث تشویق را در پیش گرفته است. اجرای سیاست های تشویقی در این زمینه بسیار کار ساز خواهد بود. چراکه نگهداشتن باغی که در صورت ساخت و ساز در آن منافع کلانی نهفته است برای صاحب باغ باید توجیه اقتصادی هم داشته باشد.

موضوع تخریب باغ ها توسط نهاد ها و سازمانهای وابسته نیز در مصوبه اخیر شورا در خصوص "عدم اجازه ساخت در املاک دارای پرونده قطع درخت" دیده شده است از این به بعد قانون برا یهمه یکسان خواهد بود. و مطمئن باشید که مدیریت شهری در این زمینه با کسی شوخی نخواهد داشت چراکه تاکیدات مقام معظم رهبری را در برخورد با متخلفین باغ ها به همراه دارد.

تعامل دولت و شهرداری برای حفظ باغ ها

عبدالمقیم  ناصحی رییس نیز معتقد است شهرداری و دولت با توجه به قوانین و مقرراتی که در خصوص جلوگیری از تخریب باغ ها وجود دارد را اجرایی کنند.
ناصحی تخریب باغ ها و خشکاندنشان را یک عمل ناپسند و گناه می شمارد و می گوید: درختان ریه های شهرند حیات و زنده بودن مردم به زنده ماندن و سرسبزی اشجار ربط دارد. وقتی درختی قطع می شود در حقیقت دست روی گلوی شهروندان می گذارند. این در حالی است که حفظ درخت، غرس و به ثمر رساندن آن ارج و قربی الهی دارد.
او به ایجاد نخلستان هایی آباد به دست حضرت علی (ع) اشاره کرد و افزود: در فرصت هایی که حضرت به دست می آوردند برای آبادانی نخلستانها قدم بر می داشتند. حتی احادیث و توصیه هایی نیز در اسلام برای غرس و حفظ درخت داریم.

او در پایان می گوید که مخالف قطع درختان به هر دلیلی در سطح شهر است.