فرصت های نشست آمریکا-آفریقا برای اوباما/ واشنگتن در پی رقابت با پکن بر سر قاره سیاه

به گزارش خبرگزاری مهر، نشست سه روزه مشترک اوباما با سران 50 کشور آفریقایی امروز دوشنبه با هدف گسترش روابط واشنگتن با کشورهای قاره سیاه و جلوگیری از نفوذ فزاینده چین در این قاره در واشنگتن برگزار شد.

انتظار می رود که همزمان با تبدیل چین به مقام اول شریک تجاری آفریقا، سرمایه‌ گذاری تجاری و وضعیت سیاسی کشورهای قاره سیاه و نحوه مقابله با شیوع ویروس ابولا در غرب آفریقا از جمله موضوعات اصلی در این نشست باشد.

تلاش آمریکا برای مقابله با نفوذ چین درحالیست که ارزش داد و ستد پکن با آفریقا 200 میلیارد دلار بوده که این رقم دو برابر ارزش داد و ستد واشنگتن با این قاره سیاه است.

در همین رابطه شورای روابط خارجه آمریکا در گزارشی نوشت امروز دوشنبه اولین نشست رهبران آمریکا و آفریقا در واشنگتن برگزار می شود و بیش از 50 نفر از سران این قاره گردهم می آیند و انتظار می رود که گسترش همکاریها در بخشهای خصوصی و غیر دولتی در حاشیه این اجلاس مورد بررسی قرار گیرد.

این نشست سه روزه یک سال پس از دیدار باراک اوباما رئیس جمهوری آمریکا از این قاره برگزار شده و پیش بینی می شود که با هدف مقابله با نفوذ چین در قاره آفریقا باشد.

به نوشته شورای روابط خارجه آمریکا، چین از ایالات متحده در زمینه تجارت و دیپلماسی آفریقا پیشی گرفته است اما به نظر می رسد که باراک اوباما خواهان داشتن روابط بهتر با سران این کشورها است.

مشروح مصاحبه شورای روابط خارجه آمریکا با "جندایی فرازر" معاون جدید آفریقا در وزارت امور خارجه آمریکا و محقق ارشد در مطالعات آفریقا به شرح ذیل است:

نشست امروز دوشنبه در واشنگتن را در زمینه سیاست خارجی اخیر آمریکا و آفریقا چطور ارزیابی می کنید؟

این یک طرح ابتکاری مهم است که از مدت ها پیش در چارچوب قانون رشد و فرصت در آفریقا مطرح شد و هدف از تصویب این قانون گسترش همکاریها میان آمریکا و کشورهای آفریقایی است.

این قانون در دولت کلینتون پایه گذاری شد و در دوران جرج بوش توسعه یافت و هم اکنون در دولت اوباما ادامه یافته است و همین موضوع باعث شده تا رئیس جمهوری آمریکا به فکر برگزاری نشست با رهبران آفریقایی بیفتد.

زمزمه های زیادی در این زمینه وجود دارد که نشست سران آفریقا و اوباما با محوریت چین برگزار می شود که پیش از این نیز نشست های مشابه در زمینه تجارت واشنگتن با کشورهای منطقه برگزار شده بود. نظر شما در رابطه با محوریت این نشست چیست؟

چین پیش از آمریکا از آفریقا به عنوان یک قاره استراتژیک یاد کرده است و در این راه سرمایه گذاری های قابل توجهی هم به لحاظ زمانی و هم به لحاظ منابع داشته است. این نشست فرصت خوبی را بری آمریکا فراهم کرده است تا نشان دهد که می تواند به عنوان رهبر این قاره سیاه عمل کند.

 آیا سران کشورهای آفریقایی بر این باورند که این منطقه در حاشیه توجه سیاست خارجی ایالات متحده قرار گرفته است؟

رهبران آفریقایی احساس می کنند که دولت اوباما توجه قابل توجهی را به این قاره نداشته است. سفر اوباما در تابستان گذشته به این قاره باعث شد تا حدی اوضاع بهتر شود اما نشست پیش رو با هدف آن برگزار شده که نشان دهد دولت آمریکا از آفریقا به عنوان منطقه ای مهم یاد کرده و از طرح های ابتکاری برقراری صلح و ثبات در این قاره حمایت می کند.

گروه های حقوق بشری بر این باورند که کاخ سفید در ترویج حقوق بشر و اداره مناسب حکومت در آفریقا به ویژه زمانیکه این موضوع را با اولویت های امنیت ملی آمریکا مقایسه می کنند، متناقض عمل کرده است. آیا این دیدگاه درست است؟

این نقدی است که این روزها جهانی شده است، اما آمریکا کشوری نیست که تنها به فکر یک موضوع خاص بوده و این موضوع بر مسائل دیگر از جمله امنیت ملی آمریکا سایه افکند. نکته دیگر اینکه داشتن روابط جایگزین دیگری در حال حاضر مطرح است.

این دیدگاه که حکومت و حقوق بشر باید تنها و مهمترین معیار برای تعامل آمریکا با آفریقا باشد، با توجه به مسئولیت های باراک اوباما یا مسئولیت های دولت آمریکا در قبال شهروندانش اصلا درست نبوده و نمی توان از آن به عنوان یک نقد منصفانه یاد کرد.

قانون رشد و فرصت در آفریقا 14 سال پیش تصویب شد و سال آتی نیز مورد تجدید نظر قرار می گیرد؟ آیا آمریکا به اهداف واقعی و اصلی خود از تصویب این طرح دست یافته است؟

آمریکا در تصویب این طرح موفق عمل کرده است اما نه به درجه ای که ما خواهان آن بوده ایم. اولویت اولیه از تصویب این طرح افزایش سهم آفریقا در تجارت جهانی بود. آفریقا حدود یک یا دو درصد از تجارت جهانی را دارا بوده و دولت کلینتون درباره ادغام آفریقا با اقتصاد جهانی گفتگو کرده است.

از سوی دیگر بخشی از این طرح به تولید کنندگان آفریقایی برای فروش کالاهای خود در بازارهای آمریکایی اختصاص یافته است که کاهش موانع در زمینه تعرفه کالاها می تواند باعث شود تا کالای تاجران سریعتر به بازار آمده و فضای  رقابت بیشتر ایجاد شود.

همچنین موانع غیر تعرفه ای مختلفی به کالاهای آفریقایی از جمله موانع گیاهی، نام تجاری، موانع بسته بندی و نداشتن دانش کافی در این زمینه وجود دارد. دولت جرج بوش تلاشهای بسیاری را در زمینه کارآمدی بیشتر قانون رشد و فرصت در آفریقا انجام داد و این تلاشها در دوران اوباما نیز ادامه یافت.

نکته مهم این است که این قانون باید به طور منظم مورد تجدید نظر قرار گیرد و سرمایه گذاران سرمایه خود را در جاهایی قرار دهند که افق بیشتری در آن دیده می شود. از سوی دیگر همین موضوع باعث شده تا جنجال های زیادی در این زمینه وجود داشته باشد که آیا این قانون پایدار است یا خیر.

بحث و جدل ها در این زمینه باعث می شود تا این سوال مطرح شود که دولت آمریکا تا چه اندازه از واردات شرکت های خارجی به داخل کشورش حمایت می کند. اینطور می توان استدلال کرد که اقتصاد آفریقا از طریق تجارت بیشتر رشد می کند نه باقی ماندن در شرایط اضطراری و ناپایدار و ما باید در این زمینه به تاجران آفریقایی بسیار کمک کنیم.

برداشت شما در مورد روند مدیریت درگیریهای منطقه ای و نقش ایالات متحده در این زمینه چیست؟

اوضاع امنیتی در ده سال گذشته هم به لحاظ جنگ های داخلی و هم جنگ های منطقه ای بهتر شده است اما آثار تروریسم را نمی توان نادیده گرفت، چنانچه گروههایی همچون بوکوحرام پس از سقوط رژیم قذافی روی کار آمده و به فعالیت های تروریستی دست زده اند.

حکومت بخشی از مشکل در هر نقطه از جهان است، به خصوص زمانیکه درباره مناطق بزرگ و نیاز برای داشتن امنیت گسترده و فعالیت های دولت در بسیاری از این کشورها صحبت می کنیم.

مسئله انتقاد از یک دولت خاص مطرح نیست. پس از حادثه 11 سپتامبر متوجه شدیم که سازمانهای ما به خوبی هماهنگ نبوده و باید اصلاحات نهادین با هدف مقابله با تهدیدات تروریستی اعمال شود. دولت آمریکا در قبال تهدیدات تروریستی در سومالی و حمایت از نیروهای حافظ صلح خوب عمل کرده است اما واشنگتن باید حمایت های بیشتری را از همپیمانان خود به خصوص کنیا که صحنه حملات تروریستی گروه الشباب است، داشته باشد.

اوباما در سالهای آخر دوره اول ریاست جمهوری خود به کنیا سفر نکرد و همین موضوع باعث شد تا کنیایی ها تصور کنند که توهین بزرگ به آنها شده زیرا این کشور منزل پدری اوباما و همچنین خویشاوندان وی است.

از سوی دیگر نیجریه کشوری است که همواره با آمریکا در امور جهانی همکاری کرده است و بزرگترین اقتصاد و جمعیت آفریقا به شمار می رود. سفر نکردن اوباما به این کشور به معنای سفر نکردن رئیس جمهوری آمریکا به انگلیس است.

بخش خصوصی نقش مهمی را در نشست امروز دوشنبه در واشنگتن ایفا می کند زیرا در این نشست بر سرمایه گذاری مستقیم خارجی ها تاکید شده است. از سوی دیگر به نظر می رسد که طرح های ابتکاری، شرکت های انرژی آمریکا را به فعالیت در قاره آفریقا تشویق کند. آیا داشتن نقش برجسته بخش خصوصی را منحصر بفرد ارزیابی می کنید؟

دولت باراک اوباما یک کار فوق العاده در این نشست انجام داده که یکی از این اقدامات نشست تجاری آمریکا و آفریقا است که به میزبانی بلومبرگ فیلنتراپیز و وزارت بازرگانی آمریکا برگزار می شود. شرکت ها و سازمانهای غیردولتی بسیاری در آفریقا فعالیت می کنند و از این بابت بسیار هیجان زده هستند.

گزارشهایی در این زمینه وجود دارد که روسای جمهوری لیبریا و سيرالئون با هدف مدیریت بحران ابولا در این نشست شرکت نکرده اند. آیا شیوع این بیماری در دستور کار نشست امروز قرار دارد؟

امیدوارم که تمرکز اصلی در این نشست بر مسائل بهداشتی باشد. بخش خصوصی آمریکا ممکن است که نقش اساسی را در این نشست ایفا کند. امیدوارم که دولت نه تنها به مراکز کنترل بیماری دسترسی داشته باشد، بلکه به فعالیت شرکت های پزشکی توجه شود زیرا می توانند نقش قابل توجهی را در راه اندازی بیمارستان های فوری و تجهیزات پزشکی ایفا کنند.

تمرکز این نشست نه تنها بر صلح و امنیت آفریقا بوده بلکه رشد اقتصادی و توسعه، دموکراسی و حکومت و مسائل بهداشتی و بحران ابولا است. با توجه به اهمیت همکاریهای تجاری آمریکا با آفریقا، امیدوارم که دولت اوباما متعهد به داشتن نقش ویژه در این قاره باشد.