سفرنامه‌ ناصرخسرو هزار ساله می‌شود

به گزارش خبرگزاری مهر؛ افتتاح نمایشگاه سفرنامه‌های تاریخی و برگزاری نشست "بررسی سفرنامه‌های تاریخی" از برنامه‌های روز نخست این جشنواره بودند.

در نشست تخصصی "بررسی سفرنامه‌های تاریخی" که با حضور دکتر محسن جعفری مذهب عضو هیئت علمی کتابخانه‌ ملی ایران و دکتر گودرز رشتیانی عضو هیئت علمی دانشگاه تهران برگزار شد، اهمیت سفرنامه‌ ناصرخسرو مورد بحث قرار گرفت.

جعفری مذهب در این نشست گفت: سفرنامه‌ ناصرخسرو که سفر خود را در جمادی‌الاول سال 437 هجری قمری شروع کرد، حدود 20 ماه دیگر 1000 ساله می‌شود این درحالی است که همه‌ ما " مارکوپولو" که پیشینه‌ای  700 ساله دارد را بیش از" ناصرخسرو" به عنوان سمبل گردشگری در همه دنیا می‌شناسیم.

این استاد دانشگاه گفت: حدود 20 سال پیش اعراب نیز شروع به شناساندن "ابن بطوطه" به عنوان همتای عرب مارکوپولوی غربی کردند که تنها 20 سال از مارکوپولو متأخرتر است. ترک‌ها هم از حدود 10 سال گذشته "اولیا چلبی" را از راههای گوناگون به خود و دنیا می‌شناسانند تا او را پیشگام سفرنامه‌نویسی معرفی کنند. این درحالی است که "ناصرخسرو" 1000 سال است مهجور مانده و امید است روندی که از چند سال گذشته برای شناخت این سفرنگار ایرانی آغاز شده، در هزاره‌ این سفرنگار مشهور و معتبر؛ نتایج خوبی به همراه داشته باشد.

گودرز رشتیانی نیز در ادامه‌ این نشست به بررسی اهمیت سفرنامه "ابن فضلان" برای شناخت سرزمینهای شمالی پرداخت.

این استاد دانشگاه گفت: این سفرنامه به‌رغم اینکه مختصر است از جهات مختلف ازجمله شناخت تاریخی و اجتماعی زمان خود اهمیت ویژه‌ای دارد. سفرنامه‌ ابن فضلان در سال 309 هجری قمری نوشته شده و دوره‌ای کمتر از یک سال را دربرمی‌گیرد. سفرنامه به زبان عربی است اگرچه به احتمال زیاد ابن فضلان خود ایرانی بوده است.

رشتیانی افزود: از ابن فضلان؛ اطلاعات زیادی جز اشاراتی از یاقوت حموی و مختصری  دیگر در دست نیست. سفر او از بغداد شروع می‌شود و به سمت ایران مرکزی، شرق ایران، نیشابور، مشهد، بخارا و خوارزم و بعد به سمت سرزمین ترک‌ها و سرزمین‌های اسلاوها ادامه می‌یابد.

این استاد دانشگاه یادآور شد: سفر ابن فضلان ممکن است به انگیزه‌ مذهبی یا سیاسی انجام شده باشد اما او در مشاهداتش، اطلاعات زیادی از وضعیت اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، باورها و خرافات، پوشش و ویژگیهای ظاهری افراد آن زمان و مکان‌های مختلف ارائه می‌کند. به‌گونه‌ای که می‌توان این سفرنامه را از مراجع معتبر در تارخ سرزمینهای شمالی به شمار آورد.

رشتیانی در پایان به نسبت سفرنامه‌نویسی و تمدن هم اشاره کرد و افزود: سفرنامه‌نویسی رابطه‌ی مستقیمی با پیشرفت تمدن و جغرافیاهای مختلف دارد. سفرنامه‌ها در ایران بیشتر زمانی ظهور می‌کنند که اوج پیشرفت فرهنگ ایرانی اسلامی را شاهدیم یعنی در شرایط پیشرفت؛ فضایی برای سفر و فرصتی برای نگارش سفرنامه دست داده است.

جشنواره‌ سفرنگاری ناصرخسرو که با برگزاری نمایشگاه سفرنامه‌های تاریخی از 12 مرداد آغاز شده، تا 17 مرداد و اعلام برگزیدگان ادامه دارد.