موسیقی کتولی نیازمند توجه دولتی ها است/ مسیر پرپیچ و خم بیمه هنرمندان

به گزارش خبرنگار مهر، گروه موسیقی بومی نجوای کتول به سرپرستی محمد رضا برزگر ازسال 80 فعالیت هنری خود را آغاز کرد. محمدرضا برزگر متولد 1354 در علی آباد کتول یکی ازهنرمندان برجسته ی موسیقی مقامی کتول در استان و کشور است که از سن شانزده سالگی دوتار را زیر نظر سید احمد حسینی و جواد معززی آموخت. وی در بخش شیوه های آوازی منطقه کتول زنده یاد اکبر کتول و علی اکبر اصلانی کتول و در قسمت نقالی و منظومه های منطقه کتول نزد زنده یاد عیسی فیوج و علی حسین قنبری آموزش دید.

برزگر بعدها با پیشنهاد دوستان بعلت  وجود آهنگ عاشقانه ای بنام غریب که متعلق به علی آباد کتول است نام و تخلص هنری خود را نام غریب گذاشت. چاپ کتابی 170 صفحه ای با عنوان اورشم (ابریشم) در سال 1387 با هشت فصل نگارش ویرایش حسین شکی کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی و همسر استاد برزگر خانم کبری شکی کارشناس ادبیات فارسی نشان دهنده ی فعال بودن این هنرمند کتولی در هنر ، فرهنگ  و موسیقی  بومی  کتول است.

محمدرضا برزگر با اشاره به موضوع کتاب که همان بررسی گویش کتولی و کاربرد شعر در منطقه ی کتول است ، گفت: استاد کریم الله قائمی بعنوان مشاور و راهنما دربخش اشعار تبری ، خانم "ماری دومنیک مازو" فرانسوی در ویرایش فونتیک ، با حضور آقای غلامرضا موحدیان و سمیه شریعتی در بخش عکاسی کتاب  و داوود خان بیکی در طراحی جلد ، حروف نگاری و صفحه آرایی زحمات فراوانی کشیدند.

برزگر در گفتگو با مهر از افتخارات اجرای گروه موسیقی نجوای کتول همچون حضور در ثبت جهانی نوروز در تهران ، حضور برای ثبت جهانی برج قابوس در گنبد در سال 91 ، شرکت در بیست وهفتمین وبیست ونهمین جشنواره بین المللی موسیقی فجر درسالهای 90 و نود ودو، شرکت در جشنواره ایران زمین  و کنسرت در مجموعه ارگ آزادی تهران ، شرکت در جشنواره اقوام ایران زمین در گرگان ، کنسرت در فرهنگسرای نیا وران تهران به مناسبت هفته ی هنر ، حضور در جشنواره های موسیقی  مقامی  کتول و محلی استان  گلستان و کسب رتبه ی برتر، انتشار آلبوم یاد کرد اما یکی از افتخارات  جالب  و قابل توجه گروه نجوای کتول را ساخت موسیقی متن فیلم سینمایی ستاره قطبی و حضور در جشنواره بین المللی همدان در سالهای گذشته دانست.

موسیقی کتولی پیشینه ای تاریخی دارد

وی درباره ی اجراهای کشوری و ملی هنرمندان موسیقی بومی گفت: موسیقی کتولی با پیشینه ای طولانی و سابقه ای درخشان یکی از موسیقی های بومی و فولکلور استان گلستان است و امروزه خوشبختانه نگاه افراد در سازمان های دولتی وخصوصی به آن ، نسبت به سه دهه ی  گذشته تغییر چشمگیری کرده است.

وی افزود: اجرای  هنرمندان موسیقی بومی در جشنواره های داخلی و خارجی که با هزینه ی دولت انجام می شود زمینه ی پیشرفت را برای موسیقی بومی فراهم می کند اما از آنجایی  که این جشنواره ها بیشتر به شکل گرد همایی بوده و کمتر جنبه رقابت دارد موفقیت چندانی با برگزاری جشنواره نصیب افراد نمی شود. یکی از نکاتی که مسئولین در اجرای جشنواره باید به آن دقت کنند گزینش هنرمندان در اجراهای هنری است زیرا با اینکار دیگر روابط  کنار گذاشته شده و ضوابط و اصول های برگزاری جشنواره جای آن را می گیرند.

سرپرست گروه موسیقی نجوای کتول علاوه بر فعالیت مستمر گروه ، انتشار آلبوم ، ایجاد سایت ، اجرا درسانه را از عوامل شناخته شدن گروه دانست وگفت: یکی از مسائلی که هنرمندان ومسئولین باید به آن توجه کنند این است که تنها با انتشار آلبوم موسیقی نمی توان هنرمند و حتی هنر موسیقی را پیشرفت داد بلکه برای پیشرفت هنرمند و هنر موسیقی وجود یک کارگزار و مدیر برنامه برای اجرای طرحهای هنری لازم وضروری است.

وی ادامه داد: در بخش موسیقی سنتی و بومی نیز حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد و سازمان میراث گردشگری یکی از موارد تعالی هنر موسیقی است و از آنجا که اکثر هنرمندان شرایط  توزیع آثار هنری را نداشته  می توان گفت که موسیقی فولکلور و بومی  حمایت دولتمردان را هم می طلبد.

وی با اشاره به اجرای طرح بیمه هنرمندان افزود: متاسفنه طی سال های گذشته طرح بیمه هنرمندان با سخت گیری انجام می شود هرچند طرح بیمه هنرمندان موسیقی همیشه نسبت به هنرمندان بخشهای دیگر هنری با سختگیری بیشتری انجام می شود که علت آن را  تنها باید در  سیاست ها و برنامه های اداره کل فرهنگ وارشاد دانست اما هنرمندان به پیگیر بودن مسئولین هنری امیدوار هستند.

نوازنده ی دوتار موسیقی کتول با تاکید بر حفظ اصالت موسیقی کتول که توسط هنرمندان عرصه ی موسیقی بومی تحقق یافته ، گفت: از نظرجغرافیایی همسایگی شهرستان علی آباد کتول از سمت غرب با استان مازندران ، از شرق با خراسان و از سمت شمال همسایگی با ترکمن صحرا و وجود قومهای مختلف دیگر موجب شباهت موسیقی کتول با موسیقی های بومی دیگر از نظر فواصل آوای موسیقی شده است.

وی ادامه داد: تاثیر پذیری موسیقی های بومی از هم و ایجاد شباهت ها به اصل و ماهیت موسیقی کتول ضربه وارد نمی کند بلکه نوعی تبادل فرهنگی نام دارد.

برزگر ارتباط هنرمند با مسئولان را نتیجه ی فعالیت و گو شه گیر نبودن هنرمند دانست و گفت: هر چند با پیشرفت تکنولوژی و ارتباطات هنرمندان با یکدیگر تبادل فرهنگی و ایده خواهند داشت اما اکثر استادان و پیشکسوتان موسیقی بومی و سنتی در روستاها زندگی می کنند و این مساله پیام هشداری برای مسئولین هنری است که زمینه ی این هنرمندان را نیز در برنامه ها ، جشنواره ها ، طرحهای هنری وفرهنگی آماده کنند تا تبادل فرهنگی وهنری بطور کامل محقق شود.

نبود درآمد یکی از مشکلات هنرمندان است

این هنرمند کتولی یکی از مشکلات مهم هنرمندان استان را نداشتن درآمد و مشکلات مالی دانست که موجب خلل در شکل گیری آثار شده و هنرمند را از عرصه ی هنری به انزوا می برد. بع عقیده وی همچنان می توان هنرمندان زیادی را یافت که با وجود مشکلات فراوان ، با جدیت و تلاش به مقام پیش کسوتی رسیدند.

وی در درباره توجه صداوسیمای استان به موسیقی کتولی، تاکید کرد: هر سازمان با توجه به طرح ها و سیاست های مختص به خود به اجرای برنامه می پردازد و صدا وسیما نیز از این قائده مستثنا نیست و از آنجایی که موسیقی آوایی بلوچ در قالب حرکات موزون اجرا می شود و موسیقی آوازی ندارد کمتر در رسانه مشهود است همانطور که در علی آباد کتول حرکات موزون محلی به نام (چکه سما ) وجود دارد ودر رسانه از آن تصویری تا کنون دیده نشده است.

وی درباره ی جزئیات موسیقی کتول و تقسیم بندی موسیقی آوازی کتول به شاخه های بید خوانی، موسیقی مراسمی و منظومه گفت: شاخه بید خوانی شامل مقام های هرایی، راست مقام و کله کش است که خود به مقام های دیگر تقسیم میشود و این نوع موسیقی در عروسی ها و شب نشینی مرسوم است. موسیقی مراسمی که به ریز مقام ها معروف بوده در لالایی ، اعیاد اسلامی ، هنگام کار ، نوروز خوانی ، آغازفصل بهار (آهنگ لاره لاره ) به چشم می خورد و منظومه های عباس گالش ، عباس مسکین ، قلعه ماران و... نیز از حکایات شیرینی است که با نقالی وموسیقی در منطقه ی کتول رایج است.

برزگر با اشاره به وجود آهنگهای بدون کلام که عناوین و مراسمات خاص را دارد سازهای کاربردی در موسیقی  منطقه کتول همچون دوتار(دارای یازده پرده) ، نی هفت بند ، شمشاد، سرنا (به گویش کتول زرنا) ، دهل (به گویش کتول دیل) ، دایره ، کمانچه ، نقاره ودسرکتن را نام برد که در زمینه ی ساخت سازهای کتولی استاد سید مجتبی حسینی یکی از فعالین وپیکسوتان این عرصه است. 

برزگر در پایان  هنرمندان و پیشکسوتان بخش های مختلف  تاثیر گذار در موسیقی کتول را به این شرح معرفی کرد: دوتار:زنده یاد حسین خان معززی ،زنده یاد اسماعیل خان معززی ، جواد معززی وسید احمد حسینی. کمانچه: زنده یاد حسینعلی خسروی کتولی (که در موسیقی سرنا نیز توان وزبردست بودند) ، زنده یاد عیسی فیوج و آقای علی اصلانی کتولی. شمشاد: سید حسن حسینی وعلی اصفهانی. نی هفت بند: زنده یاد اکبر کتول. نقالی:زنده یاد سید نعمت حسینی واستاد علی حسین قنبری. آواز:زنده یاد خیر الله اصلانی کتولی،زنده یا قربانعلی اصلانی کتولی وآقایان حاج مهدی ملک حسینی، علی اکبر اصلانی کتولی، سید حسن حسینی.