حملات اسرائیل به مردم فلسطین "جنایت علیه بشریت" است/ پیامدهای سنگین حمله به غزه برای اسرائیل

به گزارش خبرگزاری مهر، دکتر "محمود منشی پور" استاد مطالعات خاورمیانه دانشگاه کالیفرنیا-برکلی آمریکا با تشریح وضعیت منطقه به سوالات روزنامه تهران تایمز در مورد امکان پیگیری جنایات جنگی رژیم صهیونیستی از طریق سازمان های حقوقی بین المللی پاسخ داد.

اقدام ارتش اسرائیل در حمله به تاسیسات غیرنظامی و زنان و کودکان غزه از نظر قوانین بین المللی چه حکمی دارد؟

حملات اسرائیل به مناطق غیرنظامی مانند مدارس، خانه ها، بازار، بیمارستان ها و حتی تاسیسات سازمان ملل در غزه در مغایرت مستقیم با قوانین بین المللی و کنوانسیون ژنو است. با این حال مقامات این رژیم مدعی اند نظامیان اسرائیلی در چارچوب قوانین بین المللی و با توجه به حقوق بشردوستانه فعالیت می کنند.

می توان گفت این حملات جزو "جنایات جنگی" و یا "جنایت علیه بشریت" هستند؟

بسیاری از ناظران بین المللی از جمله "ناوی پیلای" کمیسیونر حقوق بشر سازمان ملل بر این باورند که چنین است. در روز بیست و هشتم جولای رسانه ها از حملات موشکی ارتش اسرائیل به تنها نیروگاه غزه خبر دادند که طی آن بروز آتش سوزی گسترده موجب تعطیلی این نیروگاه شد. این حمله پیامدهای ناگواری برای مردم غزه داشت چرا که کار آبرسانی به جمعیت کثیری از ساکنان غزه را مختل کرد.

چگونه می توان رژیم صهیونیستی را به دلیل ارتکاب این جرایم در دادگاه بین المللی مورد پیگرد قرار داد؟

اسرائیلی ها در گذشته با صراحت اتهامات وارد شده از سوی دادگاه های بین المللی را رد کرده اند. در سال 2004 دیوان بین المللی کیفری با اعلام نظر کارشناسی خود در مورد ساخت دیوارحائل به دور اراضی اشغالی فلسطین آن را غیرقانونی دانست و خواستار توقف هر چه سریعتر پروژه مذکور شد. این دیوان همچنین خواستار جبران هر گونه خسارت و مزاحمت برای ساکنین فلسطینی از سوی اسرائیل شد. با اکثریت 14 در مقابل یک، قضات این دیوان ساخت دیوار حائل را در مغایرت آشکار با قوانین بین المللی تشخیص دادند با تاکید بر این نکته که این اقدام نه تنها برخلاف اصول تعریف شده در منشور سازمان ملل است بلکه قوانین و کنوانسیون های بین المللی را که هر گونه تهدید و استفاده از زور برای تعیین محدوده را ممنوع کرده، نقض می کند. قابل ذکر است که این اعلام نظر توسط قضات دیوان غیرالزام آور است. از این رو اسرائیلی ها به پروژه ساخت دیوار حائل ادامه دادند، نه چیزی مانع این تصمیم آنها شد و نه هیچ یک از قدرت های بزرگ تاکید موثری بر نظر دیوان مبنی بر غیرقانونی بودن این اقدام کرد.   

در حال حاضر فلسطینی ها به دنبال پیوستن به دیوان بین المللی کیفری به عنوان راهی برای محکوم کردن "جنایات جنگی" اسرائیل در غزه توسط این دیوان هستند. با این حال تاثیر تصمیمات این دیوان می تواند متوجه اعضای حماس نیز بشود که به دلیل شلیک موشک به شهرک های اسرائیلی به "هدف قرار دادن غیرنظامیان اسرائیلی" متهم هستند و این برخلاف تاکتیک های مبارزاتی آنان است. در هر حال هر گونه تحقیقات دیوان در آینده ممکن است اتهامات مشابهی را متوجه حماس بکند.

آیا انجام چنین تحقیقاتی از سوی نهادهای مسئول بین المللی در اراضی اشغالی ممکن است؟

در اینجا چند سوال مطرح می شود این که از نظر حقوقی آیا دیوان بین المللی کیفری متعهد به انجام این تحقیقات است یا نه؟ این در حالی است که در غزه دولتی به آن معنا که بتوان آن را مسئول دانست وجود ندارد، فراتر از این نه اسرائیل و نه فلسطین عضو این دیوان نیستند و سوال منطقی دیگر این است که چه تعریف حقوقی از جنایات جنگی باید در این مورد به خصوص ارائه شود؟ سوالی بنیادی نیز وجود دارد و آن این که آیا دیوان بین المللی کیفری صلاحیت تصمیم گیری در مورد انجام تحقیقات در این منطقه را دارد؟ حتی اگر پاسخ به این سوال مثبت باشد، دیوان توسط بسیاری از بازیگران جهانی تحت فشار قرار می گیرد. این قدرت ها به اندازه کافی قدرت دارند تا به زور هم شده چنین پرونده ای را مسکوت بگذارند.

در این که اقدامی قانونی به هر شکل در این خصوص انجام گیرد، تردید وجود دارد. به همین ترتیب اقدام برای تحقیقات بین المللی در مورد جنایات غزه از طریق سازمان ملل نیز به دلیل قابلیتی که به قدرت های دارای حق وتو داده شده، بسیار دشوار خواهد بود.

به نظر شما حمله نظامی همه جانبه رژیم صهیونیستی به غزه  دستاوردی برای این رژیم داشته است؟

از نظر سیاسی و موقعیت بین المللی این جنگ به زیان هر دو طرف درگیر بود و هزینه هایی برای آنها داشت. در حالی که اسرائیلی ها به دلیل حمله به غیرنظامیان در غزه به شدت نزد افکار عمومی جهان مورد انتقاد قرار گرفتند، حماس نیز شاهد فقدان حامیان خود در جهان عرب بود. در این شرایط جامعه بین الملل تنها نظاره گر حمله نظامی اسرائیل و وقوع جنایات وحشتناک در غزه است. اما برای اهالی غزه در اوضاع آشفته امیدهایی وجود دارد. آنها امیدوارند با توجه به شواهد و مدارک موجود اسرائیل را به ارتکاب "جنایت علیه بشریت" متهم کنند. این پرونده می تواند توسط نهادهای حقوقی پیگیری شود. اما این که آیا این اقدام می تواند با توجه به حساسیت های ژئوپلیتیک موجود به نتیجه برسد و یا پیگیری قضایی تاثیری بر زیان های وارد  آمده به فلسطینی ها دارد، سوالاتی است که باید تمامی طرف های درگیر در این جنگ به دنبال پاسخ آن باشند.

.............

فریدون ناعمی