خبرگزاری مهر - گروه فرهنگ و ادب: شورای فرهنگ عمومی کشور، همان جایی است که می‌تواند مناسبتی را وارد تقویم رسمی کشور کند یا مناسبتی را از آن حذف کند؛ شورایی که گرچه دبیرش را وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی منصوب می‌کند اما نمایندگان عالیرتبه‌ترین نهادهای حاکمیتی در آن عضویت دارند، از وزارت اطلاعات گرفته تا وزارتخانه‌های فرهنگ و ارشاد اسلامی، آموزش و پرورش و علوم، تحقیقات و فناوری؛ همچنین روسای سازمان‌هایی مانند تبلیغات اسلامی و صدا و سیما و نیز نمایندگانی از نهادهای نظامی مانند بسیج و نیروی انتظامی نیز در این شورا عضویت دارند. دبیر شورای فرهنگ عمومی، ضمن اشاره به تازه‌ترین مصوبات این شورا در خصوص مناسبت‌های تقویم سال بعد، از برخی کم‌کاری‌ها از سوی دستگاه‌های مختلف نیز در رابطه با این نامگذاریها هم گله کرد. بخش دوم و پایانی مصاحبه حجت‌الاسلام و المسلمین حسین شاهمرادی با خبرنگاران مهر در ذیل از نظر می‌گذرد:
* بخشی از فعالیت‌های شورای فرهنگ عمومی مربوط به نامگذاری مناسبت‌ها در تقویم رسمی کشور است. این کار بر چه اساسی و به چه شکل انجام می‌شود؟
پرداختن به ایام و درج آنها در تقویم، اثرات فرهنگی و اجتماعی زیادی دارد چرا که بعد از این نامگذاری، در آن روز فعالیت‌های مختلفی در سراسر کشور انجام خواهد شد. همانطور که شما هم گفتید این نامگذاریها و درج ایام در متن تقویم یا ضمیمه تقویم و یا حتی قرار نگرفتن این مناسبت‌ها در تقویم، همه جزو وظایف شورای فرهنگ عمومی است و به این شکل انجام می‌شود که بالاترین دستگاه مربوطه در خصوص یک موضوع، درخواستی را به دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی ارائه می‌کند و چنانچه منافات و مغایرتی با اساسنامه فعالیت شورا نداشته باشد، بعد از پالایش پیشنهاد در شورا، با دستگاه مذکور تماس گرفته می‌شود و از آن، طرح توجیهی درخواست می‌شود و بعد از این مرحله هم، پیشنهاد در صحن علنی شورا مطرح می‌شود. وقتی در دستور کار شورا قرار گرفت، دبیر شورا موظف است آن را تبیین کند، اعضا پیرامون آن صحبت می‌کنند و چنانچه لازم باشد فردی از آن دستگاه برای دفاع از مطلب به شورا می‌آید و اگر رای آورد، ما آن را برای درج در تقویم ابلاغ می‌کنیم.
* در حال حاضر چه تعداد مناسبت در تقویم ثبت شده است؟
هم اکنون بالغ بر 1000 مناسبت در تقویم نامگذاری شده اما ما نمی‌توانیم همه آنها را وارد تقویم کنیم و لذا خود دبیرخانه آنها را اولویت بندی می‌کند که چه چیزهایی در متن تقویم باشد و چه چیزهایی در ضمیمه تقویم. به علاوه نامگذاری بعضی از این ایام، شمسی و بعضی قمری است.
* می‌توانید درباره مصوباتی که اخیراً شورا در این زمینه داشته است، اطلاعاتی بدهید؟
حدود یک ماه پیش از بین چند صد درخواستی که به دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی آمده بود، 37 درخواست در صحن وارد شورا مطرح شد که از بین آنها حدود 15 مناسبت در تقویم به تصویب رسید. قبل از اینکه به این مناسبت‌ها اشاره کنم، این را هم بگویم که از جاهای مختلف پیشنهادهایی برای درج مناسبتی در تقویم به ما می‌آید. مثلاً برخی نمایندگان درخواست ثبت روزهایی را در خصوص عالمی که در حوزه انتخابیه‌شان می‌زیسته است، دارند و معمولاً هم این کار شدنی نیست و ما هم با دلیل به آنها توضیح می‌دهیم و می‌گوئیم که مثلاً به دلیل اینکه مناسبت مشابه دیگری هست، دیگر نمی‌توان یک مناسبت جدید اضافه کرد. یا اخیراً از بسیج و سپاه درخواست‌هایی برای ثبت روز شهادت یک شهید آمده بود و ما هم گفتیم که ما روز شهید و شهدا را در تقویم داریم و نمی‌توانیم مناسبت جدیدی اضافه کنیم. یا چندی پیش روزنامه کیهان خواسته بود که فلان روز را به نام حاج سیداحمد خمینی ثبت کنید که ما هم گفتیم شما نمی‌توانید از ما چنین درخواستی بکنید و این را باید تولیت آنجا (بیت مرحوم احمد خمینی) از ما درخواست کنند.
* ممنون از این توضیح. لطفاً الان درباره مصوبات شورا برای تقویم سال بعد توضیح دهید.
شورای فرهنگ عمومی چندی پیش تصویب کرد که 12 مناسبت را برای درج در متن و 3 مناسبت را برای درج در ضمیمه تقویم سال 1394 مصوب کند. 12 مناسبت متن تقویم عبارتند از: روز بیماری‌های خاص و صعب‌العلاج (18 اردیبهشت)، روز صنایع دستی (20 خرداد)، روز حمایت از صنایع کوچک (21 مرداد)، انتقال «روز سینما» از ضمیمه به متن (21 شهریور)، روز بزرگداشت شمس و نیز روز بزرگداشت فرماندهان شهید دفاع مقدس (7 مهر)، انتقال «روز روستا» از ضمیمه به متن (15 مهر)، انتقال «روز جهانی استاندارد» از ضمیمه به متن (22 مهر برابر با 14 اکتبر)، انتقال «روز صادرات» از ضمیمه به متن (29 مهر)، روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه (20 آبان برابر با 10 نوامبر)، روز ایمنی در برابر زلزله (5 دی)، روز بزرگداشت سلمان فارسی که تاریخ مورد اخیر را بعداً اعلام می‌کنیم. 3 مناسبت هم در ضمیمه تقویم ثبت شد؛ یکی روز ذخایر ژنتیکی و زیستی (15 فروردین)، دومی روز جهانی گمرک (6 بهمن برابر با 26 ژانویه) و سومی سالروز تأسیس کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کشور (18 اسفند).
* گویا یک روز هم برای پارالمپیک ثبت شده است. بله؟
بله. البته این مصوبه مربوط به 3، 4 ماه قبل است. از آنجا که ورشکاران ما در رقابت‌های پارالمپیک هم مدال‌آور بوده‌اند و هم در پیشرفت ورزش کشور تاثیرگذار بوده‌اند و حضورشان ظرف بیش از 20 سال اخیر، افتخارآفرین بوده است، ما همان روزی را که در دنیا با عنوان پارالمپیک ثبت شده است، به همین عنوان در تقویم خودمان هم ثبت کردیم. این باعث خواهد شد که وزارت ورزش و امور جوانان و پارالمپیک ما هم در داخل و هم در بُعد بین‌المللی بتواند فعالیت‌های مختلفی انجام دهد. در مورد مناسبت روز بیماری‌های خاص هم ما خیلی چالش داشتیم چون تعدادی بیماری‌های خاص کم است اما 34 بیماری صعب‌العلاج هم بود که مکرراً از طرف نهادها و انجمن‌های مختلف، از وزارت بهداشت خواسته می‌شد که آنها را هم جزو بیماری‌های خاص ثبت کنند. آقای وزیر می‌گفت که اگر روز بیماری‌های صعب‌العلاج را هم مستقلاً ثبت کنید، بار مالی زیادی برای ما به دنبال خواهد داشت و در همین حال خالی بودن تقویم از چنین قشری، ظلمی است به آنها و لذا ما آنها را با بیماری‌های خاص تلفیق کردیم.
* نیاز به گفتن نیست که بعضی از این مناسبت‌ها فقط در همان حد نامگذاری است و روزهای مربوط به آنها می‌آیند و می‌روند بدون اینکه اتفاق خاصی در مورد آنها بیفتد. مثلاً 10 تیر روز بزرگداشت صائب، شاعر بود ولی هیچ اتفاقی در این خصوص در کشور رخ نداد. شورا برای جلوگیری از چنین رویه‌ای در مورد مناسبت‌های تقویم، چه کار می‌تواند بکند و اساساً این نامگذاریها چه اهرم اجرایی دارد؟
وظیفه اجرایی آن روز خاص بر عهده شورای فرهنگ عمومی نیست و آن دستگاه خاص باید فعالیت‌هایی با این مضمون انجام دهد.
* یعنی شما نباید بر کار این دستگاه‌ها در مورد آن مناسبت خاص نظارتی داشته باشید؟
اگر چند وقت بگذرد و کار خاصی در این مورد انجام ندادند، اولاً آن مناسبت دوباره در شورا مطرح می‌شود و چنانچه مصوب شود، مناسبت به ضمیمه تقویم منتقل می‌شود.
* مثل اتفاقی که برای روز صنعت چاپ افتاد. 11 شهریور روز صنعت چاپ بود که چند سال پیش از متن به ضمیمه تقویم رفت.
من تا الان درباره نحوه ورود این مناسبت‌ها به تقویم توضحیح دادم باید توضیحی هم درباره نحوه خروج آنها از تقویم بدهم. ما اگر ببینیم که سوال و یا پیشنهاد، درست بوده و تصمیم هم درباره درج آن در تقویم درست بوده اما آن دستگاه و یا متولیان مربوطه قدر این فرصت را نمی‌دانند، در مرحله اول مناسبت به تقویم منتقل می‌شود و چنانچه رویه آن دستگاه درباره مناسبت مربوطه اصلاح نشود، این مناسبت کلاً از تقویم حذف می‌شود و وقتی هم حذف بشود، دیگر به این راحتی‌ها به تقویم برنمی‌گردد.
* آیا مشخص است که در این مناسبت‌های تقویم مثلاً روز خبرنگار دقیقاً باید چه اتفاقی بیفتد؟
بله. ما از دستگاه مربوطه خواهیم خواست. یعنی مثلاً از دستگاهی که روز چاپ به پیشنهاد او در تقویم ثبت شده است، خواهیم خواست که اولاً بگوید چرا این روز را برای این عنوان خواسته است ثبت کند؟ اگر هم به این روز نپرداخته باشد، همانطور که گفتم موضوع در شورا مطرح می‌شود و مثلاً اعلام می‌شود که سال‌هاست روز صنعت چاپ در تقویم هست اما هیچ اتفاقی در این روز در خصوص صنعت چاپ رخ نمی‌دهد. بعد به آن دستگاه تذکر داده می‌شود و چنانچه به تذکر عمل نکند، در صحن شورا موضوع مطرح و از تقویم حذف می‌شود.
* می‌توانید بگوئید وزنه کدام بخش‌ها مثلاً بخش اقتصادی یا سیاسی یا فرهنگی و یا نظامی و امثالهم در این مناسبت‌ها سنگین‌تر است؟ می‌خواهم بدانم مناسبت‌های تقویم بیشتر از چه جنسی است؟
ما چنین تقسیم‌بندی نداریم چون هم کم می‌شوند و هم اضافه می‌شوند. البته من چون خودم یک شخصیت فرهنگی هستم، تلقی‌ام این است که مناسبت‌های فرهنگی بیشتر از سایر مناسبت‌ها است. ما برای بانک، ورزش یا صنعت، تعدد مناسبت نداریم ولی در حوزه‌های فرهنگی این تعدد و تنوع هست.
* انتقادی که در خصوص این مصوبات وجود دارد، درباره زمان ابلاغ آنهاست؛ یعنی معمولاً اینگونه است که ابلاغیه مربوط به این مناسبت‌ها دیر به دست چاپخانه‌هایی که می‌بایست تقویم‌ها را برای آخر سال چاپ کنند، می‌رسد. نمونه آن سال قبل بود که ابلاغ دیرهنگام مناسبت‌ها، موجب مشکلات مالی زیادی برای تولیدکننده‌های تقویم شد.
دو جلسه قبل، مصوبه‌ای در شورا برای رفع همین مشکل گذراندیم و مقرر شد که کلیه فرآیند روزها و مناسبت‌های تقویم، به جای اینکه دست وزارت ارشاد و ادارات کل استانی ارشاد باشد، دست دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی باشد. این البته کار ما را زیادتر کرده اما برای سرعت بخشی و نظارت بر حُسن اجرای آن، این موضوع به تصویب رسید که دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی، این مناسبت‌ها را به چاپ کننده‌های تقویم ابلاغ کند.
* کی این مناسبت‌ها را ابلاغ می‌کنید؟
مصوبه البته اخیراً تصویب شده اما به زودی این مناسبت‌ها برای درج در تقویم ابلاغ می‌شود.
-------------------------------------------------------------
گفتگو: کمال صادقی
نظر شما