به گزارش خبرنگار مهر، علی جنتی پیش از ظهر شنبه در همایش "عقلانیت در حکمت سینوی" با بیان اینکه تکریم و بزرگداشت بوعلی سینا می تواند زمینه ساز نقد عقلانیت در جامعه و فرهنگ امروز باشد، گفت: همدان در حیات و ممات میزبان این حکیم متفکر بوده و پیکر او را همچون گوهری در آغوش خود کشیده است.
وی با اشاره به اینکه همدان افتخارات بسیاری دارد که ابن سینا یکی از این افتخارات است، عنوان کرد: این شهر دیرینه به خاطر افتخاراتش سالیان متمادی پایتخت تاریخ و تمدن ایران در قبل و بعد از اسلام بوده است.
وی با بیان اینکه بی دلیل نیست که ابن سینا از بین شهر های مختلف زمان خود همدان را برای اقامت انتخاب کرد، اظهار داشت: ابن سینا آفاق را گشت و همدان را با علم خود پسندید.
وی با بیان اینکه اگر بخواهیم بوعلی سینا را تنها پزشکی بلندآوازه به شمار آوریم و جنبه های حکمی، فلسفی و هنری او را نادیده بگیریم قطعا از جاده انصاف به دور افتاده ایم گفت: او از تبار حکیمان و فیلسوفانی است که آثارش هنوز برای اهل علم تازگی دارد و گاهی فلسفه و حکمت مدرن از بازنمازیی زوایای اندیشه پیشروی این بزرگمرد باز می ماند و شعر و موسیقی از دست اندازی او به این عرصه به خود می بالد.
جنتی با تاکید بر اینکه اگر بخواهیم بوعلی سینا را تنها در حصار مرزهای جغرافیایی خود محصور کنیم به جهان علم و دانش خدمت شایسته ای نکرده ایم عنوان کرد، بوعلی سینا از جمله عالمانی بود که اندیشه و آثار علمی اش طول و عرض تاریخ را طی کرده و از او پزشکی مشهور حکیمی سلیم و هنرمندی خوش ذوق ساخته که متعلق بله تمام کره خاکی است.
هنوز آثار و اندیشه های این نابغه آنچنان که شایسته است بازنمایی و معرفی نشده
وی با بیان اینکه هنوز آثار و اندیشه های این نابغه آنچنان که شایسته است بازنمایی و معرفی نشده است، گفت: ظهور ابن سینا در وجدان تاریخی ما به اندازه ای است که شخصیت او را وارد حوزه فرهنگ نیز کرده است.
جنتی با بیان اینکه بوعلی محدود به محافل فلسفی نمانده است، گفت: شاعران و نویسندگان همواره وقتی می خواهند به حکمت اشاره کنند بوعلی را نام می برند و هر کس خواسته حکمت را ستایش کند در ابتدا بوعلی را ستوده است.
وی با تاکید بر اینکه ابن سینا حتی وارد فرهنگ عامه مردم هم شده است و اسطوره ها و داستان های گوناگونی حول شخصیت او شکل گرفته گفت: کار مهم بوعلی سینا تحکیم بنیان عقلانی در تمدن اسلامی است.
وی با بیان اینکه تمدنی که عقل را در جایگاه والای خود قرار ندهد ماندگار نخواهد شد، گفت: تمدن ایران به پاس بزرگانی چون ابن سینا همواره پایدار مانده است.
وی ابن سینا را نماد عقلانیت ایرانی عنوان کرد و گفت: ابن سینا حکیم و دانشمندی مسلمان و ایرانی است که آثارش از جمله "دانشنامه اعلایی" به زبان شیرین فارسی بر غنای حکمی این زبان افزوده و اوج تفکر فلسفی وی را در قالب واژگان و تعابیر نیرومند فارسی نشان داده است.
جنتی عنوان کرد: ابن سینا یکی از برترین حکمای تاریخ فلسفی در جهان است و اگر بخواهیم در مشرق زمین از سه فیلسوف برتر یاد کنیم ابن سینا یکی از آنها است.
وی با بیان اینکه بر عقلانیت سینوی تاکید می کنیم چراکه بنیاد اندیشه ابن سینا فلسفه محض است و با آنکه هم گرایش های کلامی و هم عرفانی دارد، آنجا که فلسفه می نویسد تمام اندیشه و گفتارش را در خدمت عقل برهانی قرار می دهد، گفت: ابن سینا فیلسوفی موسس و صاحب نظام فکری و دستگاه فلسفی است.
وی با بیان اینکه ابن سینا یک متفکر درونزای ایرانی است که بر میراث فلسفی یونان افزوده است، گفت: اگر ابن سینا را با فیلسوفی چون ابن رشد مقایسه کنیم عظمت ابن سینا معلوم می شود چراکه ابن رشد شارح وفادار ارسطو است و سعی دارد آثار ارسطو را آنطور که گفته بفهمد و ترویج کند.
وی با بیان اینکه ابن سینا با آن که استاده چیره دست شرح فلسفه ارسطو است، گفت: ابن سینا از چهارچوب ارسطویی فراتر رفته و سخن خود و فلسفه عصر خویش را بیان کرده است.
جنتی با بیان اینکه میراث بزرگ ابن سینا پشتوانه بزرگ امروز ما است و باید برای بازآفرینی تمدن اسلامی و ایرانی از آن بهره بگیریم گفت: نه تنها محتوای فلسفی آثار بلکه روش تعقلی وی نیز باید مد نظر قرار گیرد.
شیوه خرد بنیان و برهانی ابن سینا پس از گذشت یک هزاره هنوز ارزشمند و قابل اتکا است
وی با اشاره به اینکه محتوای فلسفه ابن سینا می تواند دچار تحول شود و در بسیاری موارد نیز متحول شده گفت: شیوه خرد بنیان و برهانی ابن سینا پس از گذشت یک هزاره هنوز ارزشمند و قابل اتکا است.
وزیر ارشاد با بیان اینکه ابن سینا همواره می کوشد مسائل را به روش عقلانی حل کند چراکه برای عقل مرجعیت بی بدیل قائل است و عقل فعال در همه شئون فکری او نقش محوری دارد گفت: جایگاه عقل در نظام فکری ابن سینا بسیار رفیع است.
وی با تاکید بر اینکه عقل مغالطه را از گفتار و رفتار ما پالایش می کند و در مسیر تفکر و تدبیر امور چراغ راه ما می شود، عنوان کرد: آنچه در زمانه ما بیش از هر چیز از ابن سینا آموختنی است، تقویت و ترویج عقلانیت سینوی در نزد نخبگان و اندیشمندان جامعه است.
جنتی با تاکید بر اینکه بی تردید متون اصلی اسلامی ما یعنی کتاب و سنت نبوی و اهل بیت عصمت و طهارت خود بهترین مروج عقلانیت است، گفت: در مقاطعی در تاریخ ما قرائت اصیل از این معارف نقلی رو به کاهش نهاده و به دنبال آن شاهد گرایش های ظاهرگرایانه و ضد عقلی در جامعه خود بوده ایم که یک جلوه آن، تبعیئ فیلسوفی چون ملاصدرا از بایتخت به قریه دورافتاده کهک بوده است.
وی گفت: ما برای بیشرفت فرهنگ اسلامی و ایرانی، به رواج عقلانیت فلسفی به شیوه ابن سینا نیاز داریم و برای بیشبرد نهضت نرم افزاری و ارتقای علوم انسانی در کشور که خواست مقام معظم رهبری است، باید فرهنگ علم گرایی را در جامعه ترویج دهیم.
وی گفت: ترویج علم گرایی هم در گرو رواج عقل گرایی و تفکر فلسفی است و عقل گرایی به معنای رواج منطق علمی است که باید از حوزه پژوهش آغاز و سبس در همه تصمیم گیری های کلان کشور از فرهنگ و اقتصاد تا سیاست خارجی نهادینه شود.
وی گفت: حکمرانی کارآمد، قلمرو سیطره منطق و عقلانیت است و شعار تدبیر نیز که رییس جمهور برای دولت خود برگزیدند، ریشه در همین مولفه دارد؛ چرا که تدبیر به معنای اندیشه ورزی و غور و تعمق در امور برای حل مسائل است.
وی گفت: نخستین گام برای نهادینه سازی عقلانیت سینوی، تصحیح انتقادی و انتشار بسامان آثار این سینا است چراکه آثار این حکیم بزرگ باید آن گونه که شایسته است ترجمه و تصحیح شود و با شرح و تفسیر روزآمد انتشار یابد.
جنتی عنوان کرد: این گونه نباشد که دسترسی به ترجمه آثار ابن سینا از مراجعه به آثار برخی فلاسفه غربی برای دانشجویان و دوستداران فلسفه در کشور ما دشوارتر باشد.
وی گفت: علاوه بر این تحلیل آرای ابن سینا و شرح آموزشی اندیشه های او نیز باید در قالب کتاب های ساده و خوشخوان گسترش یابد تا جوانان تشنه تفکر طعم ناب عقلانیت سینوی را با ذائقه امروزین خود دریابند.
وی با بیان اینکه این گونه بزرگداشت ها برای جامعه ما به ویژه جوانان از یک سو احیا و ترویج میراث تمدنی اسلام و ایران و از دیگر سوی ادامه مسیر ارزشمندی است که رد پای بزرگانی چون ابن سینا بر آن نقش بسته است، گفت: جوانان ما به عنوان فرزندان ابن سینا باید چراغ خردورزی، معرفت و برسشگری را همواره روشن نگه دارند و به مدد عقلانیت امروزی و مدرن با جهان اندیشه و اندیشه های جهانی به تعامل و گفتگو ببردازند.
جنتی با بیان اینکه تمایلی ندارم در جمع فرهیخته و اندیشه ورز از مبانی فلسه و حکمی ابن سینا سخن بگویم که این خود مصداق زیره به کرمان بردن است، گفت: جریان تفکر در روزگار ما با سه مسئله جدی یا به تعبیر دقیق تر با سه بحران جدی مواجه است و اگر این مسائل را تبیین کنیم شاید پاسخ هایی را از لابه لای آثار این اندیشمند مسلمان بیابیم که گره گشای مسائل امروز ما باشد.
وی عنوان کرد: مسئله اول بحران حقیقت است، حقیقت گمشده امروز جهان است و کافی است به مسائلی که در ده سال گذشته در جهان اسلام و به ویژه در منطقه خاورمیانه رخ داده است نگاه کنیم تا شواهد بی شماری برای این ادعا بیابیم.
وی گفت: ریشه اصلی مشکلات جهان غفلت از فضیلت حقیقت است اما حقیقت چیست و این پرسشی است که پاسخ جامع و دقیق آن تنها از حکیمان الهی همان بوعلی سینا بر می آید
وی گفت: اگر انسان امروز خود را متمدن تر از انسان دیروز می پندارد پس گونه اسیر این اهلیت عصر پست مدرن شده است.
جنتی با بیالن اینکه مسئله دوم بحران عدالت است، گفت: به طور قطع بازخوانی عدالت در اندیشه ابن سینا و اسلام یکی از ضرورت های محافل علمی و فلسفی روزگار ماست.
وی گفت: جامعه فلسفی ما طی صد سال گذشته موضوعاتی را در دستور کار خود قرار داده که ارتباط تنگاتنگی با مسائل اجتماعی ما نداشته است .
وی با بیان اینکه علوم انسانی در کشور ما آنچنان اسیر تئوری های غربی شده که سخن از علوم انسانی اسلامی یا بازگشت به سنت و میراث فلسفی خودمان را نوعی تحجر می پندارند، گفت: قواعد تفکر در حکمت سینوی چقدر می تواند صورت بندی عدالت را چه در عصر عمل برای جامعه امروز ما فراهم کند چراکه نظریه ای که در عمل امکان پیاده سازی نداشته باشد، عقیم است.
وی با اشاره به اینکه چقدر کوشش های فکری انجام شده در کشور ما درباره تعریف و تبیین عدالت از یک آبشخور منطقی، مستدل، قابل پیاده سازی و تحقق برخوردار بوده است، گفت: همه دولتمردان ما از ابتدای انقلاب تاکنون دغدغه تحقق عدالت در جامعه اسلامی را داشته اند.
وی با بیان اینکه همایش های متعددی با موضوع عدالت برگزار شده و کتاب های بسیاری در این باب ترجمه و تالیف شده است، گفت: اما این کوشش ها چقدر توانسته است به یک نظریه منسجم در موضوع عدالت منجر شود و عدالتی که مصادیق متناقض آن را در جامعه می بینیم از چه آبشخور فکری فلسفی تغذیه می شود و آیا حکمت سینوی با قرائتی که ما بعد از گذشت قرن های متمادی از آن داریم قادر است مفهوم عدالت را برای ما صورت بدنی کند.
وی با اشاره به اینکه مسئله سوم و بسیار حیاتی امروز ایران بحران اخلاق است، گفت: چه اخلاق فردی و چه اخلاق اجتماعی از جمله بحران اخلاق است.
نگرانی بسیاری از صاحب نظران افول اخلاق و ارزش های اخلاقی در جامعه است
وی با بیان اینکه به گمان من بنیان های اخلاقی در جامعه ما طی سال های گذشته در حال دگرگون شدن است، گفت: نگرانی بسیاری از صاحب نظران، دولتمردان، روحانیون، خانواده ها و اندیشه ورزان ما افول اخلاق و ارزش های اخلاقی در جامعه است.
جنتی با بیان اینکه یک رکن حکمت عملی در اندیشه سیوی اخلاق است گفت: ابن سینا تعلیم و تربیت را دارای دو بعد فردی و اجتماعی می داند و اهداف آن را نیز به دو دسته فردی و اجتماعی تقسیم می کند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: فلسفه و حکمت در روزگار ما مهجور است و به تبع آن عقلانیت نیز امری تزئینی به شمار می رود.
وی عنوان کرد: ما از دشته های ارزشمند علمی و فرهنگی خودمان غافل شده ایم چنانکه امروز و در عصر ارتباطات از افول فرهنگ عمومی بیمناکیم بدون آنکه به ریشه های این افول و تزلزل توجه کنیم.
وی ابراز امیدواری کرد تلاش اساتید و فرهیختگان و خردورزان که بنای این همایش مهم و ارزشمند را گذاشته اند بتواند فلسفه و حکمت سینوی را از این مهجوریت درآورد.
نظر شما