تأثیرگذاری هانیبال بر هنر انقلاب/ نگاه هانیبال در آثارش به ستمدیدگان بود

به گزارش خبرنگار مهر، مراسم چهارمین سال درگذشت هانیبال الخاص هنرمند نقاش آشوری با حضور جمعی از هنرمندان نقاش و نمایندگانی از اتحادیه جهانی آشوری ها، موسسه مطالعات آشوری، انجمن هنرمندان نقاش و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شنبه 22 شهریورماه در آستانه سالروز درگذشت این هنرمند در موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شد.

 

تأثیرگذاری هانیبال الخاص بر هنر انقلاب ایران

 

آغاز این مراسم با دعای خیر مارنرسای بنیامین اسقف اعظم کلیسای شرق آشوری بود و در ادامه مجید ملانوروزی مدیر کل دفتر هنرهای تجسمی پشت تریبون قرار گرفت و با خوشامدگویی به حاضران در مراسم هانیبال الخاص گفت: فرهنگ و هنر ایران‌زمین میزبان آثاری از هنرمندان دیگر فرهنگها بوده است که از آثار آنها بهره گرفته و بهره هایی را نیز به آنها داده است، هنرمندان بسیاری از دیگر ادیان در سرزمین ما کار کرده اند و تأثیرات بسیاری بر فرهنگ و هنر کشور ما بر جای گذاشتند هنرمندانی همچون سیراک ملکونیان، مارکو گریگوریان و هانیبال الخاص که بر هنر نقاشی معاصر ما بسیار تأثیرگذار بوده اند و شاید بدون هر یک از آنها پیکره بزرگ هنر ایران دچار فقدان بزرگی می شد.

 

رییس موزه هنرهای معاصر تهران از هانیبال الخاص به عنوان معلم و استاد بزرگی در زمینه آموزش هنر نقاشی یاد کرد و افزود: هانیبال از بزرگترین ارکان آموزش هنر در ایران است و بسیاری از استادان نقاشی امروز ما شاگردان بی واسطه و با واسطه او هستند. الخاص به ادبیات بومی و فرهنگ ایرانی بسیار آشنا بود و آثارش مملو از بهره های ادبی ایران بود که از این منظر می توان بخشی از همگامی هنر و ادبیات ایرانی را در آثار هانیبال الخاص دنبال کرد.

 

او همچنین به تأثیرگذاری هانیبال الخاص در هنر انقلابی ایران اشاره و تصریح کرد: هنر انقلاب ما نیز بیشترین بهره را از او و شاگردانش برده است چرا که به  دلیل نوع نگاه اجتماعی هانیبال در نقاشی، بسیاری از نقاشان انقلاب ما نیز که از شاگردان او بودند، متأثر از او کار کردند و از این جهت نباید سهم هانیبال را در هنر انقلاب ایران نادیده گرفت.

 

ملانوروزی در خاتمه ابراز امیدواری کرد که با جمع آوری و ثبت آثار هانیبال الخاص پیش از پراکنده شدن آثارش امکان بهره مندی از آثار او برای نسل های آتی فراهم شود و آثار هنرمندان ادیان مختلف نیز در ایران بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.

 

تلاش هایی برای راه اندازی بنیاد، جایزه جهانی و موزه آثار هانیبال الخاص

 

در ادامه این مراسم فیلمی 7 دقیقه ای با عنوان «نامه ای به آسمان» ساخته آرش رئیسیان درباره هانیبال الخاص به نمایش درآمد و بعد از آن یوناتان بت کلیا نماینده آشوری ها در مجلس شورای اسلامی و دبیرکل اتحادیه جهانی آشوریان گزارشی از ماحصل نشست های سه ساله آشوری ها ارائه کرد.

 

او در گزارش خود به سرنوشت نامعلوم آثار دو هنرمند آشوری اشاره کرد و گفت: خاموشی دو تن از یگانه های هنر ایران آندره گوالویچ و هانیبال الخاص آن هم به هنگامی که سرنوشت آثارشان مبهم و نامعلوم باشد، بسیار دردانگیزاست. 

 

وی افزود: شاخه جهانی اتحادیه آشوریان برای زدودن درد فراموشی این هنرمندان بر آن شد تا با برپایی یادمان هایی یاد آنها را زنده نگاه دارد که ابتدا با بنیاد نهادن بنیاد هانیبال الخاص در طول سه سال گذشته تلاش های بسیاری صورت گرفت و برگزاری بزرگداشت او در نخستین و دومین سالگشت او گام های اول و دوم در این راستا بود.

 

نماینده آشوریان در مجلس شورای اسلامی از رونمایی سایت اینترنتی هانیبال الخاص و راه اندازی جایزه جهانی به نام او و همچنین چاپ و انتشار آثارش به زبان فارسی و آشوری به عنوان گام های دیگری در این زمینه یاد کرد.

 

او در خاتمه ابراز امیدواری کرد که همه دارندگان اسناد، آثار، دست نوشته و هر اثری از این هنرمند با همکاری و تعامل با بنیاد هانیبال الخاص بتوان با ثبت این آثار برای نمایش در موزه ای به نام او استفاده کرد.

دبیرکل اتحادیه جهانی آشوریان در خاتمه تصریح کرد: با همکاری نهادهای مختلف در ایران می توان نام هانیبال الخاص را برای همیشه زنده نگه داشت.

 

نگاه هانیبال الخاص به ستمدیدگان و رنج کشیدگان بود

 

عباس مشهدی زاده هنرمند نقاش سخنران بعدی این مراسم بود.او از آشنایی خود با هانیبال در سالهای 1337 گفت که هانیبال از آمریکا به ایران آمده بود تا به هنرجویان هنرستان هنرهای زیبا نقاشی آموزش دهد.

 

مشهدی زاده در سخنانش گفت: حدود 50 درصد معلمان و آموزش دهندگان هنر نقاشی در ایران طی نسل های مختلف شاگردان با واسطه و بی واسطه هانیبال الخاص هستند.

 

او در ادامه از حاضران در مراسم خواست تا با قیام کردن خواستار تسریع در روند ایجاد بنیاد هانیبال الخاص شوند که حاضران نیز چنین کردند.

 

مشهدی زاده در ادامه سخنانش هانیبال الخاص را فردی دارای چهار ویژگی عنوان کرد؛ فارسی زبان و دارای فرهنگ ایرانی، زبان و فرهنگ آشوری، توانایی در انتقال آن چه در آن سوی دنیا آموخته بود به دوستداران هنر و هنرمندی نقاش که بر پهنه وسیعی از خواسته های نازک و شکستنی بشر کار می کرد.

 

این هنرمند نقاش نگاه هانیبال را روی تهی دستان و محنت کشیدگان توصیف کرد که درباره هر رنگی از ستم «نه» گفت.

 

مشهدی زاده با بیان این که هنرمندان بسیاری را در طول 60 سال گذشته دیده است، از هانیبال الخاص به عنوان قافله سالار این هنرمندان یاد کرد.

 

دعوت از دارندگان آثار هانیبال الخاص برای همکاری در ثبت آثار این هنرمند

 

بونا الخاص فرزند هانیبال الخاص نیز که به دعوت مشهدی زاده روی سن آمده بود در سخنانی از آخرین خواسته های پدرش گفت که داشتن یک گالری و موزه در ایران برای نمایش آثارش بود و همچنین سایتی اینترنتی که آثارش به شکل مجازی برای همه علاقه مندان در سراسر دنیا به نمایش گذاشته شود.

 

او از همه دارندگان آثار پدرش خواست تا برای زنده نگه داشتن یاد پدرش و آثار او با بنیاد الخاص همکاری کنند و تصاویر این آثار را برای ثبت رسمی و نمایش به صورت مجازی در اختیار آنها قرار دهند.

 

اجرای موسیقی کردی با حضور سعدالله نصیری از دوستان هانیبال الخاص بخش بعدی مراسم بود و در ادامه کوچویی مشاور دبیرکل اتحادیه جهانی آشوری ها یادداشتی را با مرور بر زندگی هانیبال الخاص برای حاضران خواند.

 

نمایش فیلم «زرد، سرخ، آبی» اثر فرزاد توحیدی نیز درباره هانیبال الخاص و آثار او به نمایش گذاشته شد.

 

فرهنگ بازسازی شده آشوری مظلوم واقع شده است

 

در پایان محیط طباطبایی مشاور رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی در سخنانی درباره هنرمندان آشوری گفت: در بزرگداشت هنرمند آشوری دیگری که چندی پیش برای مرحوم اوشانا هنرمند معمار برگزار شد بحثی درباره ایجاد موزه ای برای آثار هنرمندان آشوری مطرح شد که لازم است در این باره سخن بگویم.

 

این پژوهشگر میراث فرهنگی کشور در سخنانش گفت: کشور ما از فرهنگ های متنوعی تشکیل شده که هیچ کس سهم بالاتر یا کمترتر در این زمینه ندارد، هر یک دارای ویژگی های خاص خود است. نام آشوری ها نیز در طول قرون گذشته که بر اساس حوادث تاریخی به فراموشی سپرده شد اما فرهنگ آنها در تعامل با فرهنگ ایران زمین به حیات خود ادامه داد و متأسفانه امروز باید اعتراف کرد که در میان فرهنگ های مختلف فلات ایران، فرهنگ آشوری ها در این فرم بازسازی شده مظلوم واقع شده است.

 

محیط طباطبایی به تأثیرگذاری قوم آشور در طول تاریخ در زمینه فرهنگ و تمدن اشاره و تأکید کرد: قومی که بزرگترین کتابخانه را از خود به یادگار گذاشته بود تا سایر فرهنگها از خلال کتب و الواح گلی آن خود را نمایان کنند، قابل چشم پوشی نیست.

 

وی همچنین از قدیمی ترین کلیساهای ایران از جمله «ننه مریم» در  ارومیه به عنوان قدیمی ترین کلیساها در دنیا یاد کرد که یادگار قوم آشور است و به 18 تا 20 قرن پیش بازمی گردد.

 

محیط طباطبایی در سخنانش تأکید کرد: فرهنگ ایران زمانی کامل است که همه فرهنگ های متنوع درون آن بتوانند به حیات خود ادامه دهند و چنین جایگاهی را می توان در قالب راه اندازی موزه ها تعریف کرد چرا که موزه ها جایی برای زدودن فراموشی هاست.

 

رییس پیشین کمیته موزه ها (ایکوم) در خاتمه ابراز امیدواری کرد با ایجاد موزه ای برای فرهنگ و هنر آشوریان، بخشی از فرهنگ ایرانی خود را فارغ از افسانه ها و روایات به نسل های آتی بشناسانیم و رونمایی از سایت هانیبال الخاص نیز نخستین گام برای راه اندازی بنیاد الخاص و جایزه جهانی او باشد.

 

رونمایی از سایت هانیبال الخاص پایان بخش این مراسم بود.