جواد انصافی نویسنده، کارگردان و بازیگر نمایش «کل عنایت» که این روزها در تماشاخانه سنگلج روی صحنه می رود درباره پژوهشی که برای نگارش این نمایشنامه انجام داده است به خبرنگار مهر گفت: از مدتها قبل پژوهش‌هایی درباره نمایش‌های سنتی ایرانی و شخصیت‌های نمایش‌های شادی‌آور مثل سیاه انجام داده‌ام.
وی افزود: درباره همه شخصیت‌های تاثیرگذار در شکل گیری نمایش‌های شادی‌آور از تلخک دربار سلطان محمود غزنوی، جوحی که در مثنوی مولوی به آن اشاره می شود و فضای شادی را در داستان ها خلق می کند، گرفته تا کل عنایت دربار شاه عباس صفوی، لوطی صالح عهد آقا محمدخان و کریم شیره ای عصر ناصرالدین شاه تحقیق و مطالعه بسیاری کرده ام. جالب است بدانید که لوطی صالح که گذر لوطی صالح در تهران هم به نام اوست برخلاف تصور عمومی پهلوان نبوده بلکه مطربی خوش مشرب بوده که نمایش‌های شادی آور اجرا می کرده است.
این بازیگر تئاتر و تلویزیون ادامه داد: همچنین پژوهشی درباره دوران صفوی و خصوصا شاه عباس انجام داده ام که حاصلش نگارش دو نمایشنامه «قالی» و «کل عنایت» شده است. در نمایشنامه «قالی» که قصد دارم آن را در آینده ای نزدیک به صحنه ببرم این موضوع مطرح می شود که اصولا چطور طرح قالی شاه عباسی به وجود می آید. این اتفاق در قالب داستان عاشقانه زیبایی رخ می دهد که بسیار جذاب است.
وی درباره شروع شیوه کَل بازی متذکر شد: کل عنایت دلقک دربار شاه عباس بوده است و اصولا کَل بازی از همین دوران آغاز می شود. کَل ها افرادی هستند که وسط سرشان کچل و اطراف سرشان مو دارد و به پهلوانی و لوطی منشی و چشم پاکی مشهورند. حضور کَل‌ها تا دوران قاجار ادامه دارد که اوج حضورشان در شخصیت داش آکَل یا داش آکُل متجلی می شود.
این هنرمند تئاتر سنتی درباره شیوه دیگر کَل بازی توضیح داد: شکل دوم کَل بازی کچلک بازی است که فضایی کمدی و شاد دارد و اوجش نیز در شخصیت حسن کچل بروز می یابد که این شخصیت هم در نمایش‌های کودکانه و هم نمایش های عامیانه شخصیت محبوبی است. شخصیت کل عنایت دربار شاه عباس نیز هم جنبه طنزپردازانه و هم جوانمردانه دارد و به همین دلیل از طرف شاه به عنوان دلقک دربار انتخاب می شود. این شخصیت فرد باهوشی است که حتی شاه عباس از او بهره های سیاسی هم می برد چون کل عنایت در قالب طنز بسیاری از اسرار مگو را برای شاه عباس مطرح می کند.
این کارگردان تئاتر درباره داستان این نمایش گفت: داستان این نمایشنامه با تلفیقی از داستانهای واقعی زمان شاه عباس و البته تخیل خودم شکل گرفته است. روزی شاه عباس با لباس درویشی به منزل کل عنایت می رود تا سر از کار او در آورد چون در ِخانه کل عنایت روی همه باز است و هر شب مهمانی برپا می کند که در آن هم غذای جسم و هم غذای روح مهمانانش تامین می شود این امر باعث می‌شود که کل عنایت در شهر معروف شود.
انصافی ادامه داد: شاه عباس از این جهت لباس درویشی بر تن می کند چون درویش ها نزد مردم مقام والایی دارند و از آنجاکه انسانهای راستگویی هستند و به مسائل دنیوی اهمیت نمی دهند همه دوستشان دارند و کسی به آنها توهین نمی کند. در واقع شاه عباس از روی زرنگی و برای توهین نشدن به شخصیت واقعی اش لباس درویش ها را برای سر درآوردن از کار کل عنایت بر تن می کند. در نهایت شاه عباس وقتی از قصد و نیت کل عنایت در شاد کردن مردم مطلع می شود دستور می دهد که او را به عنوان دلقک دربار به قصر بیاورند.
وی با اشاره به استقبال مخاطبان از این اثر نمایشی یادآور شد: خوشبختانه این نمایش توانسته ارتباط خوبی با مخاطبان برقرار کند چون اصولا در نمایش‌های تخت حوضی می توان زمان و مکان را شکست و موضوعات اجتماعی روز را هم مطرح کرد و همین امر باعث می شود مخاطبان با اثر ارتباط بیشتری برقرار کنند.
بازیگر نقش عبدلی در پایان صحبتهایش درباره استفاده موسیقی در این نمایش عنوان کرد: این نمایش به شیوه موزیکال به صحنه می رود و ما تلاش کردیم تمام مشاغل و کسب های مختلف را به شیوه ریتمیک معرفی کنیم. در کنار اینها از شعرهای فولکلور کتاب «فرهنگ برو بچه های تهرون» نوشته مرتضی احمدی هم استفاده شده که کار را برای مخاطب جذاب تر کرده است.
نمایش «کل عنایت» تا 9 مهرماه در تماشاخانه سنگلج به‌صحنه می‌رود. در این نمایش جواد انصافی، محسن نقیبیان، علی یداللهی، حیمد رئوف‌تبار، رضا محرابی، امیرمحمد انصافی، محمدرضا لوانی، ابوالفضل عشرب، حسن مصطفی‌پور، رامین عبدالهی، امیر یارندی، میثم جبارزاده و پیام رضایی به‌عنوان بازیگر حضور دارند.
نظر شما