گوزن‌های عاشقی که با فریب شکار می‌شوند/ سودجویان در کمین نماد جنگل‌های هیرکانی

به گزارش خبرنگار مهر، گاوبانکی که محلی‌ها و جنگل‌نشینان شمال از آن به عنوان فصل ورزاچمر یاد می‌کنند، به فصل سرمستی و عاشقی گوزن‌ها معروف است.

فصل گاوبانکی از ابتدای شهریور تا اواسط پاییز ادامه دارد و در این برهه، فصل جدیدی در زندگی گوزن‌ها پدید می‌آید که در اصطلاح محلی (وَرزا چُمِر‌) یا گاو بانکی شهرت دارد.

در فصل گاوبانکی، تلاش و تقلای شکارچیان نیز برای شکار این گونه منحصربفرد و در معرض انقراض جنگل‌های شمال به اوج می‌رسد و همچنین برخی سودجویان دوره گرد برای خرید شاخ گوزن به روستاهای کوهستانی مازندران سرازیر شده اند.

یک روستایی مازندرانی به خبرنگار مهر می‌گوید: هر ساله هنگام پاییز، شکارچیان و دلالان به مناطق ییلاقی می آیند تا اقدام به خرید شاخ گوزن کنند و بهایی که در این زمینه پرداخت می کنند، بسیار ناچیز است.

ترفند سودجویان برای شکار گوزن با تقلید صدا

محمد بسطامی می‌گوید: در گذشته‌های دور براحتی صدای گوزن‌ها و دیگر گونه‌های حیات وحش را در دل جنگل‌ها می شنیدم  و اکنون شنیدن صدای این حیوانات دیگر تبدیل به رویا شده است.

وی با اشاره به فصل گاوبانگی یادآور شد: در این فصل برخی شکارچیان با تقلید صدای گوزن نر از طریق ضبط سوت و با استفاده از لوله شیشه‌ای چراغ‌های نفتی و دمیدن در آن اقدام به تولید صدایی شبیه آوای گوزن کرده و در پی شکار گوزن هستند.

وی یادآور شد: قدیمها شاخ های گوزن قیمت قیمت چندانی نداشت و بیشتر از آن برای آویختن در دیوار منزل یا چوب لباسی ، دکور یا تزیین استفاده می شد.

یک شکارچی قدیمی مازندران نیز، می گوید: شاخ توپر و آهکی گوزن هر سال نزدیک فصل بهار می افتد و بمدت چهار ماه حالت استخوانی پیدا می کند و بیشتر گوزنها برای گوشت و پوستشان شکار می شود.

محمد – ب با بیان اینکه در فصل گاوبانکی برخی از سودجویان در تلاش هستند تا گوزنها را شکار کنند، بیان داشت: باید از این گونه ها حمایت کرد و نباید برای آنکه درآمدی کسب شود، این وحوش را شکار کرد.

معاون فنی محیط زیست مازندران اظهار داشت : مرال یا گوزن قرمز که به آن گاو کوهی نیز می‌گویند، بزرگترین پستاندار علفخوار کشور و از گونه های جانوری حمایت شده می باشد که پراکنش آن در کشور محدود به استانهای شمالی بویژه استان مازندران و بخش‌هایی از جنگل‌های جنوبی استان سمنان و شرقی استان خراسان شمالی است.

سید داریوش مقدس در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: مرال‌ها هر ساله  بسته به شرایط اقلیمی از اواسط شهریور ماه که به مرحله گاو بانگی یا مستی مرال‌ها معروف است از زیستگاههای انبوه جنگلی خارج  و در عرصه ها و فضاهای باز داخل جنگل تجمع یافته و تشکیل گله‌های جنسی می‌دهند.

وی افزود: معمولاً یک مرال نرِ هدایت گله را بر عهده می‌گیرد و این مرحله از دوران زیستی مرال که حدود یک ماه به طول می‌انجامد با بروز بانگ یا نعره از سوی مرال نر به همراه است که برای حفاظت از گله و دور کردن گوزنهای نر رقیب از خود بروز می دهد و طول دوران آبستنی مرال حدود هشت ماه و نیم بوده و اواخر فصل بهار گوساله ها بدنیا می آیند.

مقدس بیان داشت: منطقه حفاظت شده البرز مرکزی شمالی، پناهگاه حیات وحش دودانگه و چهاردانگه کیاسر و نواحی جنگلی هزارجریب نکا و بهشهر مهمترین زیستگاههای مرال در استان مازندران بشمار می‌روند.

وی از مرال به عنوان  نماد تنوع زیستی استان مازندران و جنگل‌های هیرکانی شمال یاد کرد و گفت: در ایام گاوبانگی به دلیل نداشتن پوشش مراتع، شکارچیان از این فرصت استفاده کرده و با تقلید صدا به شکار این گوزن می‌پردازند، لذا محیط زیست استان در جاهایی که این حیوان اقدام به جفت‌گیری می‌کند چادر زده و در مدت نزدیک دو ماه از این مناطق حفاظت می کنند.

سرشماری کمتر از هزار راس گوزن

وی افزود: این گوزن‌ها در این ایام بسیار آسیب پذیر بوده و به دلیل ایجاد سرو صدای زیاد پیدا کردنو شکارآنها برای شکارچیان آسان است.

وی در خصوص فروش شاخ این گوزن‌ها گفت: این مرال‌ها به خاطر شاخ شکار نمی شوند بلکه به خاطر گوشتشان شکار می شوند و شاخ گوزنها در طول رشد آنها به دلیل افتادن نیاز به شکار ندارد چون بر خلاف گاو سانان این گونه ها شاخ اندازی دارند.

مقدس گفت: نزدیک به 20 چادر و به مدت 2 ماه در زیستگاههای مرال می‌مانند تا در مدت جفت گیری این گونه از شکار جلوگیری شود.

وی تعداد این گونه را طبق آخرین سرشماری زیر هزار راس برشمرد و افزود: با توجه به گستردگی این گونه در نقاط مختلف از آستارا تا جنگلهای گلستان از نظر حفاظتی در 50 سال آینده در خطر انقراض قرار دارند.

مقدس در خصوص جلوگیری از انقراض مرال جنگلهای هیرکانی گفت: برای حفظ این گونه تمام دوست داران طبیعت باید تلاش کنند تا از شکار این گونه خودداری شود و علاقه مندان طبیعت بدانند که شکار این حیوان باعث می‌شود در مدت زمان کمتری منقرض می شود.

وی تصریح کرد : این گونه درمرکز حفاظت شده سمسکنده تکثیر می شود اما گونه پرورشی آن کیفیت وحشی را نداشته و به محض آزاد سازی در طبیعت به راحتی شکار می شوند و بسیاری از شکارچیان نمی دانند که در صورت شکار این حیوان با انقراض این گونه روبرو هستیم و این گونه ببر منقرض می شود.

وی عامل دیگر در کاهش نسل مرال را طرحهای جنگلداری که مستقیما زیستگاههای این گونه را تهدید می کند و ساخت و ساز جاده  که دسترسی به زیستگاه این گونه را راحت تر کرده است.

جنگل های شمال زیستگاه‌ گونه‌های منحصربفرد از جمله گوزن‌هاست.