ازبكستان پشت چراغ قرمز آمريكا

چندي پيش مجلس اعلاي ازبكستان با تصويب لايحه پيشنهادي دولت مبني بر خروج نظاميان آمريكايي از پايگاه هوايي كارشي خان آباد، اين كشور را مجبور به خروج از ازبكستان كرد.

دولت ازبكستان پس از حوادث شهر انديجان در اوايل ارديبهشت ماه سال جاري به دفعات از آمريكا خواسته بود كه براي خروج نيروهايش از پايگاه هوايي خان آباد تاريخ مشخصي را تعيين كند .

سران ازبكستان استدلال مي كردند كه به دليل  اعلان جنگ آمريكا عليه القاعده و طالبان ، هر كشوري كه در اين جنگ با آمريكا همكاري داشته است در صدر عمليات تروريستي قرار دارد و حوادث شهر انديجان در پي يك سري عمليات تروريستي و با برنامه ريزي شخصيت هاي اسلامگرايي چون بهرام شاكروف و كابل پارپيف طراحي شده بود .

صرف نظر از اينكه فعاليت گروههاي اسلامگرا صدقه رفع اتهامات خودكامگي و انحصارطلبي در بعضي از كشورها شده است ، آنچه كه در اين بين مهم است  نوع برخورد آمريكا با اين درخواستها در طي ماههاي گذشته بود . آمريكايي ها با عدم تعيين تاريخ معين ، ازبك ها را به واكنش به اين بي تفاوتي وادار كردند تا در پايان كمك هاي ازبكستان به آمريكا ، عملا چيزي نيز از اين كشور طلبكار شوند .

در مقابل اين ترفند ، ازبكها هم با اتخاذ تصميم خارج ساختن نيروهاي آمريكايي ، تلاش كردند مشكلات داخلي خود را عاملي بيروني قلمداد كنند حتي مضاف بر آن با مضان اتهام قراردادن دولت هاي خارجي تصميماتي چون اخراج نيروهاي آمريكايي را تبديل به يك پيروزي ملي به منظور ريشه كني خشونتها براي افكار عمومي ترويج كنند . بديهي است كه بزرگنمايي مقابله با وزنه حكومتي چون آمريكا براي عوام فريبي در كوتاه مدت براي دولت كوچكي چون ازبكستان پيروزي بزرگ محسوب مي شد .

نقطه شروع اختلافها پس از آن شروع شده بود كه آمريكا ابراز تمايل كرد كه ماهيت به اصطلاح حقوق بشردوستانه خود را در مورد ازبكستان نيز اعمال كند و بازرساني مستقل به شهر انديجان براي تحقيق بفرستد ، سران ازبك به منظور پاسخگويي به ناسپاسي آمريكايي ها و عدم حمايتشان از دولت مركزي ازبكستان تصميم به اخراج نيروهاي آمريكايي از اين كشور گرفتند .

ازبكستان كه در دهه 90 قرن گذشته براي خارج شدن از يوغ سلطه مسكو، روابطش را با روسيه محدود كرده بود ، بار ديگر وزنه توازن را به سمت اين كشور تغيير داده است . واشنگتن پس از آنكه به كرات تقاضاي تمديد حضور نيروهايش از طرف مقامات ازبك رد شد، سياست خارجي متعرضانه اي را در قبال تاشكند در پيش گرفته است .

رايس با حذف ازبكستان از برنامه سفرش در صدد تفهيم اين مطلب است كه ازبكستان بعد از اين در زير ذربين آمريكا خواهد بود و ناديده گرفتن منافع ملي اين كشور در آسياي ميانه، براي تاشكند پيامدهاي گرانباري را در پي خواهد داشت . استفاده از تهديدات به عنوان شانتاژ تبليغاتي حربه ديگري است كه مقامات آمريكا از موضع ازبكستان در منطقه استفاده مي كنند .

چشم پوشي رايس از ديدار از ازبكستان و تطميع ساير كشورها با امتيازات اقتصادي، شاخصه اي از تدابير اتخاذي سياست خارجي آمريكا براي سايركشورهاي منطقه قلمداد مي شود تا از الگوي تاشكند پيروي نكنند .