به گزارش خبرنگار مهر، خوانسار یکی از شهرستان های مذهبی و سنتی استان اصفهان است که مردم آن پیش از آغاز محرم شروع با سیاه پوش کردن تمام خیابان های شهر و حسینیه‌ها برای عزاداری ماه محرم و صفر آماده می شوند.
مردم خوانسار عقیده خاصی به عزاداری‌های خالصانه شهرستان خود دارند و به همین دلیل در این ایام خوانساری های مقیم در دیگر استان های کشور سعی می کنند تا به زادگاه خویش برگردند که با احتساب این افراد جمعیت این شهر به ۴ تا ۵ برابر میزان معمول می رسد.
آغاز محرم در خوانسار نیز با مراسم خاصی همراه است بدین شکل که افرادی سیاه پوش در کوچه‌ها ندا می‌دهند که محرم فرا رسیده است؛ از روز ششم محرم شهر خوانسار به طور کامل به حالت عزاداری عمومی درمی‌‌آید و مردم به صورت یکپارچه به عزاداری می‌پردازند و کار مدارس و ادارات نیز تحت‌الشعاع محرم قرار می‌گیرد به گونه ای که برخی ادارات نیمه وقت هستند و یا کارکنان آن در این ایام مرخصی می گیرند.
این مراسم تا روز دوازدهم ماه محرم ادامه دارد و پس از آن نیز عزاداری‌ها در داخل تکایا متمرکز می‌شود.
سادات خوانساری در شب‌ها و روزهای ماه محرم با انداختن شال سبز هنگام ورود به هیئت‌های عزاداری جلوه خاصی به این مراسم می‌دهند.
عزاداری های خوانسار از مدرنیته درامان مانده است
در این ارتباط رضاعلی رضایی عضو هیئت علمی دانشگاه خوانسار با اشاره به اینکه شهر خوانسار همواره مرکزی برای توسعه تشیع بوده است، اظهار داشت: از روز ششم محرم به طور کامل به حالت عزاداری عمومی درمی‌‌آید.
وی افزود: عزاداری های خوانسار حال و هوای سنتی خود را حفظ کرده است و از تهاجم مدرنیته و عزاداری ها به سبک نامناسب در امان بوده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه خوانسار تاکید کرد: گرچه امروزه تجددگرایی به نوحه‌خوانی نیز راه یافته و گاه از سبک‌های مبتنی بر ترانه که مورد تایید علما نیست در مداحی‌ها استفاده می‌شود اما نوحه‌خوانی های خوانسار دارای سبک ویژه است و پیرغلامان این شهر مداحی‌ها را به صورت سوزناک و دلنشین گذشته و سازگار با صحنه‌های کربلا اجرا می کنند.
وی اضافه کرد: برخی حسینیه‌های قدیمی خوانسار از گذشته های دور تاکنون به برگزاری مراسم عزاداری می پردازند که از مهم‌ترین آنها حسینیه حبیبی‌ها است که در آن تعزیه نیز اجرا می شده است و اکنون به همان شیوه قدیمی بازسازی شده است.
رضایی با بیان اینکه حسینیه‌های جدید این شهرستان نیز همگی دارای فضای گسترده و زیبایی با معمارهای سنتی هستند که در خور توجه است، تصریح کرد: در برخی از تکایای این شهر از جمله تکیه آیت‌الله نوررضا برنامه‌های محرم از اذان صبح شروع و تا مغرب ادامه دارد و برنامه‌های عزاداری متعددی از جمله قرائت زیارت عاشورا، زیارت ناحیه مقدسه، سخنرانی وعاظ مشهور و مداحی بوده و پذیرایی از عزاداران نیز در بیرون از هیئت انجام می‌شود.
وی با اشاره به اینکه فضای معنوی خاصی در ماه محرم بر این شهر حاکم است، بیان داشت: هنوز هم در خوانسار سینه‌زنی سنتی و مخصوص قدیمی انجام می‌شود و از روز ششم به بعد تمام فعالیت‌های شهر تحت‌الشعاع این موضوع قرار گیرد.
تعزیه‌خوانی قودجان از پرشورترین مراسم مذهبی خوراسگان
این نویسنده و پژوهشگر سنتی بودن مراسم های عزاداری خوانسار را یکی از دلایل عدم راه یابی بدعت به این مراسم دانست و ابراز داشت: البته این شهر خاستگاه علماست و بر این اساس عدم راه‌یابی بدعت‌ها را می توان به نوعی به موضوع به نقش روحانیت خوانسار در هدایت مذهبی تعزیه و مراسم عزاداری ارتباط داد.
وی با اشاره به برخی سنت‌های غلط عزاداری که چهره شیعیان را در جهان مخدوش می کند، گفت: در گذشته در خوانسار قمه‌زنی رواج داشته اما این شهرستان از قدیم به دلیل سابقه مذهبی خاستگاه پرورش عالم‌های بزرگی بوده است و بر این اسسا این سنت غلط به علت تبعیت علمای این شهر از ولایت فقیه و فتوای علما هم‌اکنون منسوخ شده است.
دیگر سنت های عزاداری خوانسار
تعزیه در استان اصفهان جایگاه ویژه‌ای دارد و از قدیم‌الایام در شهرهای مختلف این استان از جمله خوانسار در اصفهان برگزار شده است و بر این اساس بعد از ظهرها چندین تعزیه فعال در خوانسار در طول ماه محرم به اجرای مراسم می‌پردازند و در ماه صفر نیز اجرای تعزیه به ویژه در روستای معروف قودجان ادامه دارد.
یکی از سنت‌های مهم عزاداری خوانسار حرکت دادن دسته‌های شترسوار و اسب‌سوار برای یادآوری عبور کاروان اهل‌بیت امام حسین (ع) است و صدای شیپور جنگ و نقاره در لابه لای حرکت کاروان نیز تداعی صحنه‌های رزم و مبارزه آن زمان است.
حرکت دسته‌های عزاداری در قالب هیئت‌های سینه‌زنی یا زنجیر‌زنی از دیگر این رسوم است که در ابتدا و انتهای هیئت تعدادی علم‌های رنگی به یاد علمدار کربلا حرکت داده می‌شد و اغلب عزاداران با پای برهنه و پیشانی گل مالیده به نشانه عزاداری در جمع هیئت حضور پیدا می‌کنند.
راه اندازی سفره‌های نذری و پذیرایی از عزاداران گاه در سه نوبت پذیرایی از رسوم مهم مورد اعتقاد خوانساری هاست.
گزارش: فاطمه کازرونی
